به گزارش پایگاه خبری نقدینه، سال گذشته، بانک مرکزی اعلام کرد که در سال 93 بیش از 280هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت خواهد شد و در پایان سال رقم پرداخت شده تسهیلات بانک‌ها به بیش از 340هزار میلیارد تومان رسید. برای سال 94 نیز اعلام شده که بیش از 380هزار میلیارد تومان تسهیلات توسط بانک‌ها پرداخت می‌شود و اخیرا رییس کل بانک مرکزی آمار تازه‌یی از عملکرد تسهیلاتی بانک‌ها اعلام کرد و از وام‌دهی 94هزار میلیاردی طی چهار ماهه ابتدایی امسال خبر داده است.
عقود مشارکتی در سال‌های اخیر بیشترین سهم از تسهیلات را به خود اختصاص داده و از سهم عقود مبادله‌یی کاسته شده است. به گونه‌یی که سهم مشارکت مدنی با بیش از 41درصد تسهیلات در خرداد 94 بیشترین تقاضا و عرضه تسهیلات را به خود اختصاص داده و مانده تسهیلات مشارکت مدنی به 261هزار میلیارد تومان رسیده است.
مانده تسهیلات مشارکت مدنی از 157هزار میلیارد تومان در خرداد 92 به 196هزار میلیارد تومان در خرداد 93 و 261هزار میلیارد تومان در خرداد 94 رسیده است و سهم آن نیز از 38درصد در خرداد 92 به 39درصد در خرداد 93 و بیش از 41درصد در خرداد 94 رسیده و در این دو سال 3 واحد درصد بیشتر شده و نشان‌دهنده این واقعیت است که سهم عقود مشارکتی از کل تسهیلات بانک‌ها همچنان روبه افزایش است.
از سوی دیگر، مانده تسهیلات فروش اقساطی با رقم 184هزار میلیارد تومان و سهم بیش از 29درصد در خرداد 94 در رتبه دوم تسهیلات بانک‌هاست. مانده تسهیلات فروش اقساطی در 2سال اخیر از رقم 121هزار میلیارد تومان و سهم 29.3درصدی به 148هزار میلیارد تومان در خرداد 93 با سهم 29.3درصدی و 184هزار میلیارد تومان در خرداد 94 با سهم 29.1درصدی رسیده و طی 2سال اخیر تقریبا سهم ثابت و با اندکی کاهش داشته است.
بر این اساس، بیش از 70درصد مانده تسهیلات بانک‌ها و موسسات اعتباری به مشارکت مدنی و فروش اقساطی اختصاص دارد و بیشترین گردش تسهیلات بانک‌ها متعلق به این 2 نوع تسهیلات است.
در رتبه سوم تسهیلات بانک‌ها و موسسات اعتباری، عقد مبادله‌یی قرض‌الحسنه با سهم بیش از 5درصد و مانده 32هزار میلیارد تومانی قرار دارد. وام قرض‌الحسنه از 22هزار میلیارد تومان در خرداد 92 به 25هزار میلیارد تومان در خرداد 93 و 32هزار میلیارد تومان در خرداد 94 رسیده است و سهم آن نیز به ترتیب از 5.3 درصد در خرداد 92 به 5 درصد در خرداد 93 و 5.1 درصد در خرداد 94 رسیده و اندکی کاهش داشته است.
از سوی دیگر، وام جعاله تعمیر مسکن با سهم 4.5درصدی از مانده تسهیلات بانک‌ها با رقم 28هزار میلیارد تومان مانده در رتبه چهارم تسهیلات بانک‌ها قرار داد و از رقم 18هزار میلیارد تومان و سهم 4.5درصدی خرداد 92 به 25هزارمیلیارد تومان و سهم 5درصدی در خرداد 93 و 28هزار میلیارد تومان با سهم 4.5درصدی در خرداد 94 رسیده است و با نوسان اندکی از سهم خود در کل تسهیلات بانک‌ها مواجه شده است. در رتبه پنجم مشارکت حقوقی با سهم 3درصدی از کل تسهیلات و مانده نزدیک به 19هزار میلیارد تومانی در خرداد 94 قرار داشته است. مانده مشارکت حقوقی در خرداد 92 نزدیک به 12هزار میلیارد تومان و سهم 2.8درصدی، به 14هزار میلیارد تومان با 2.8درصد و نزدیک به 19هزار میلیارد تومان با سهم 3درصدی در خرداد 94 رسیده و با اندکی افزایش در سهم از کل تسهیلات همراه شده است.
رتبه ششم تسهیلات به وام مضاربه با مانده 15هزار میلیارد تومانی و سهم 2.4درصدی تعلق دارد و سهم این نوع تسهیلات از 3درصد در خرداد 92 به 2.8درصد در خرداد 93 و 2.4درصد در خرداد 94 کاهش داشته است.
از سوی دیگر، تسهیلات سرمایه‌گذاری مستقیم با سهم اندک یک‌درصدی از کل تسهیلات مانده 6636میلیارد تومانی در خرداد 94 داشته و رتبه هفتم تسهیلات بانک‌ها را داشته است. این نوع تسهیلات با سهم 7دهم درصد در خرداد 92 و 9دهم درصد در خرداد 93 و یک‌درصد در خرداد 94 با اندکی افزایش مواجه شده و به تدریج روبه افزایش بوده است. رتبه هشتم تسهیلات به سلف با مانده 2484میلیارد تومان و سهم اندک 4دهم درصد در خرداد 94 تعلق داشته و سهم آن از 4دهم درصد در خرداد و 3دهم درصد در خرداد 93 به 4دهم درصد در خرداد 94 رسیده و تغییری نداشته است. در رتبه نهم تسهیلات، اجاره به شرط تملیک با مانده 2194میلیارد تومانی و سهم اندک 3دهم درصدی قرار داد و سهم این نوع تسهیلات از 6دهم درصد در خرداد 92 به 5دهم درصد در خرداد 93 و 3دهم درصد در خرداد 94 کاهش داشته و نشان‌دهنده کاهش سهم این نوع وام از کل تسهیلات است.
اجاره به شرط تملیک تنها تسهیلاتی است که مانده آن در دو سال گذشته کمتر شده و از رقم 26536میلیارد تومان در خرداد 92 به 2194میلیارد تومان در خرداد 94 رسیده و 459میلیارد تومان کمتر شده است.
سهم بانک‌های غیردولتی از کل تسهیلات
نکته حایز‌اهمیت این است که بانک‌های غیردولتی با مانده 375هزار و 979میلیارد تومانی در خرداد 94 سهم 59درصدی از کل تسهیلات بانک‌ها و موسسات اعتباری را به خود اختصاص داده‌اند. بانک‌های تخصصی با سهم 25درصد و مانده 163هزار میلیارد تومانی و بانک‌های تجاری با سهم 14درصد و مانده 95هزار میلیارد تومانی در رتبه دوم و سوم قرار دارند.
به گزارش تریبون، بانک‌های غیردولتی 76درصد تسهیلات مشارکت مدنی، 89درصد مشارکت حقوقی، 71درصد مضاربه و 27درصد فروش اقساطی و 67درصد قرض‌الحسنه را پرداخت کرده‌اند. بر این اساس، با وجود تمایل بانک‌های غیردولتی به پرداخت عقود مشارکتی و تسهیلات با سود بالا مانند تسهیلات مشارکت مدنی، سهم قابل توجهی نیز در قرض‌الحسنه و وام ازدواج داشته‌اند و احتمالا بانک‌های بزرگ خصوصی شده مانند صادرات و ملت و تجارت در این زمینه فعالیت گسترده‌یی داشته‌اند.
بانک‌های تخصصی نیز 55درصد فروش اقساطی مانند مسکن مهر و وام مسکن و بیش از 50 درصد سلف را به خود اختصاص داده‌اند و نشان می‌دهد که بانک مسکن در فروش اقساطی و بانک کشاورزی در سلف کشاورزی مشارکت بالایی دارد. بانک‌های تجاری نیز 36درصد جعاله و 38درصد اجاره به شرط تملیک و سلف را به خود اختصاص داده‌اند و در سایر تسهیلات از 9 تا 20درصد به شکل‌های مختلف سهم داشته‌اند.