به گزارش پایگاه خبری نقدینه، شاید یکی از دلایل این موضوع نقشی است که مردم و سهامداران حقیقی در بازار سرمایه و دادو ستد سهام ایفا می کنند. در واقع رفتارهای هیجانی صاحبان سهام تاثیر مستقیم بر روند معاملات و بالا و پایین شدن شاخص و قیمت سهام دارد. در این رابطه کارشناسان معتقدند که باید افراد حقیقی و دارندگان خرد سهام از هر گونه رفتار هیجانی و خرید و فروش های ناگهانی در شرایط خاص خودداری کنند تا به ایجاد حباب در بازار سهام منجر نشود. با این حال با هر اتفاقی در فضای اقتصادی و سیاسی کشور، بورس اولین جایی است که واکنش نشان می دهد.
سهامدار حقیقی به طور ناخودآگاه از خود رفتار هیجانی بروز نمی دهد، مگر زمانی که با از دست دادن اعتماد شاهد بالارفتن ریسک های موجود باشد.
لزوم پرهیز از رفتارهای هیجانی
از آن جایی که ممکن است اخبار مربوط به هر اتفاق مهم سیاسی و اقتصادی یک جریان زود گذر را برای کشور رقم بزند، هر گونه برخورد شتابزده در این شرایط در مورد خرید یا عرضه سهام می تواند برای بازار سرمایه آسیب زننده باشد. در واقع مدیریت عرضه و تقاضا در شرایط خاص یکی از خصیصه هاییست که باید در میان سهامداران خرد ایجاد شود.
در روزهای اخیر افزایش امیدواری به روند مذاکرات هسته ای میان ایران و گروه 1+5 مهمترین دلیل مثبت شدن شاخص بورس و قیمتها شد و به گفته یکی از کارشناسان بازار سرمایه در صورتی که به توافق جامع برسیم و قرار شود تحریم ها به یک باره لغو شوند، این اتفاق می تواند در وضعیت تولید و سودآوری شرکتهای بورسی اثرگذار باشد و در مجموع کلیت اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار دهد.
وی با اشاره به این که رشد اقتصادی و تولید در کشور به طور کامل در گرو رفع تحریم ها نیست و باید از پتانسیل های موجود در کشور نیز بهره مند شویم، می گوید: رسیدن قیمت سهام در بازار سرمایه نیز یکی دیگر از عواملی است که می تواند موجب شود تا سرمایه های سرگردان جامعه به سوی بازار سهام روانه شود.در صورت رسیدن به توافق نهایی شاهد حضور سرمایه جدید در بازار و نیز تشکیل صف های خرید خواهیم بود که این بار باید از اتفاقات 11 فروردین درس بگیریم و بتوانیم صف های خرید و نیز عرضه ها را مدیریت کنیم.
به گفته این کارشناس رسیدن به توافق و رفع تحریم ها واقعیتی در اقتصاد کشور است که می توان موجب رشد تولید شود؛ با این حال نباید اجازه دهیم که هیجان وارد تصمیم گیری سهامداران شود و در صورت رسیدن به توافق در چند روزه آینده جو مثبت و روانی بورس به تعادل می رسد .
این کارشناس معتقد اس که سهامداران از این پس باید در نمادهایی اقدام به خرید سهام و سرمایه گذاری کنند که رسیدن به توافق و رفع تحریم ها می تواند در تولید و سودآوری آن شرکتها در میان و بلندمدت اثر مثبت داشته باشد.
هیجان منطقی بد نیست
سعید رحیمی از دیگر کارشناسان بازار سرمایه نیز در این زمینه گفته است: نقدینگی جامعه به صورت خودجوش به سمتی می رود که سود و منفعت به دور از ریسک بالا در آنجا وجود داشته باشد و بازار سرمایه اولین بازاری است که خیلی زود به نتیجه مذاکرات واکنش می دهد و تاثیرپذیری زیادی نیز نسبت به سایر بازارها از مذاکرات و رفع تحریم ها دارد.
به اعتقاد وی جهش 6 هزار واحدی شاخص بورس در یک ماه گذشته به نوعی پیشوازی از نتیجه مذاکرات و رفع تحریم ها توسط معامله گران و بازار سرمایه است ودر کنار رفع تحریم ها و ریسک های ناشی از مذاکرات هسته ای، موضوعی که باید در اولویت بازار سرمایه قرار گیرد موارد مربوط به سیاست‌گذاری‌های اقتصادی در کشور است تا در کنار از بین رفتن ریسک تحریم ها، شاهد افزایش توان اقتصادی و خروج اقتصاد و بنگاه‌ها از رکود باشیم.
این کارشناس بازار سرمایه همچنین می گوید: در صورت انتشار رسمی خبر به نتیجه رسیدن مذاکرات و رفع تحریم ها، در کوتاه مدت شاهد رشد شاخص و قیمتها و نیز بازدهی بورس با شیب تندتری خواهیم بود که ریشه در بار هیجانی توافق دارد که قسمتی از آن منطقی است و به واقع بازار سهام و اقتصاد کشور از رفع تحریم ها و نیز رسیدن به توافق نهایی تاثیرپذیری مثبت خواهد داشت؛ چرا که در صورت رفع تحریم‌ها، محدودیت‌های تجاری برداشته شده و تولید و سودآوری شرکت‌هایی افزایش پیدا می کند.هر چند ورود سرمایه گذاران خارجی منافعی چون ورود نقدینگی و تکنولوژی جدید به اقتصاد کشور را دارد اما باید زمینه های آن به ویژه در بحث قوانین و مقررات آماده باشد.
وی در ادامه با تقسیم بندی واکنش بازار سرمایه به خبر رسمی رسیدن به توافق و رفع تحریم ها به سه دوره زمانی گفت: پس از دوره کوتاه مدت هیجان مثبت بورس و رشد تند شاخص و قیمتها بنظر می رسد بازار سهام وارد فاز استراحت شود و رفتار سهامداران نیز منطقی تر شود.
به اعتقاد این کارشناس باز رسرمایه در خصوص دوره زمانی سوم تاثیرپذیری بورس از مذاکرات، در صورت رسیدن به توافق و رفع تحریم ها دست‌کم دو سال زمان نیاز است تا این اتفاق بر روی تولید و سودآوری شرکتها اثر بگذارد که بر این اساس سرمایه گذاران می توانند با دیدی بلندمدت در این گونه شرکتها سرمایه گذاری کنند.
به گفته وی بجز شرکت‌هایی که تاکنون به‌صورت انحصاری در بازار فعالیت داشته اند و از فاصله میان نرخ ارز آزاد و اتاق مبادلات استفاده می کردند بیشتر شرکتهای بورسی با درجات مختلف از رفع تحریم‌ها و رسیدن به توافق جامع نفع می برند و نگاهی به روند معاملات در 18 ماه گذشته که بازار سهام وضعیت ریزشی و رکودی داشت نشان میدهد حقیقی ها در بورس فعال تر بوده اند و حالا که بازار مثبت و رو به رشد شده است حقوقی ها در بازار نقش پررنگتری را دنبال می کنند و رفیق روزهای خوب بورس شده اند.
وی با بیان این که در این روزها و با توجه به بروز رفتار هیجانی از سوی برخی سهامداران، موجی از نوسان‌گیری نیز در بورس مشاهده خواهد شد، می گوید: کسب سودهای کوتاه مدت از جمله دلایل بروز این رفتارهاست که البته در برخی موارد حضور نوسان گیران برای بازار مفید است و به نقدشوندگی سهام کمک شایانی می کند.
افت و خیزهای هسته ای
حمید رضا گیوکی فعال بازار سرمایه هم معتقد است: افزایش‌های اخیر شاخص‌ها در بازار سهام می‌توان گفت که افزایش‌های اخیر ناشی از تاثیرگذاری مستقیم از حواشی مذاکرات بین‌المللی بر این بازار است و در واقع درحال حاضر اتفاق خاصی که بازار نسبت به آن واکنش نشان بدهد، رخ نداده است. هرچند با مشخص شدن و مثبت بودن نتیجه مذاکرات اصلی‌ترین ریسک سیستماتیک که بازار با آن مواجه است مرتفع خواهد شد و اقتصاد و بازار سرمایه پویایی جدی‌تری خواهد گرفت و شاخص کل را به سمت اعداد بالاتر پرتاب می‌کند اما قطعا به واسطه عدم وجود و نداشتن محرک رشدی با توجه به وضعیت اقتصادی کشور مجددا به سمت نزول در بازار کشیده خواهیم شد.
این فعال بازار سرمایه می گوید: باید اتفاق بنیادی در وضعیت اقتصاد رخ دهد تا بازار سرمایه همسو با آن به سمت رشد بنیادی نه هیجانی و روانی پیش رود بدیهی است که رشدهای هیجانی شاخص و قیمتها در هیچ مقطع زمانی پایدار نبوده. بنابراین حتی اگر با رفع ریسک مطرح این روزهای بازار، شاخص به صورت هیجانی و روانی رشد کوتاه مدت داشته باشد، نباید انتظار داشت که این رشد ادامه دار باشد.
عضو انجمن حسابداری و حسابرسی در توضیح شرایط بازار پس از تحریم‌ها اظهار می دارد: تاثیر رفع تحریم‌ها و حل شدن ریسک‌های سیستماتیک بازار بر روی اقتصاد ایران بلند مدت است و از طرفی عوامل دیگر همچون مسائل منطقه‌ای، قیمت نفت و دیگر ریسک‌ها نیز مطرح می‌باشد و قاعدتا در کوتاه مدت اتفاق جدی رخ نخواهد داد. اما دورنمای بلند مدت، قطعا بازار سرمایه تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. به هر حال با وجود ایجاد رونق نسبی در معاملات بورس تهران، همچنان به نظر می‌رسد بسیاری از سرمایه‌گذاران احتیاط لازم را رعایت می‌کنند.
عوامل ایجاد هیجان افراد حقیقی در بورس
بابک آموخته از دیگر کارشناسان بازار سرمایه درباره رفتارهای هیجانی سهامداران حقیقی می گوید: در حال حاضر ریسک تصمیم های یک شبه در حوزه های تصمیم گیر کلان مدیریتی از موضوع تاثیر مثبت توافق هسته‌ای فراتر رفته و واکنش انفعالی متولیان بازار سرمایه در مواجهه با این ریسک‌ها بر رفتار هیجانی معامله گران این بازار دامن زده است. بازار سرمایه ایران با دو مشکل اساسی عدم اعتماد سهامداران و کمبود نقدینگی مواجه است و تا زمانیکه موضوع اعتماد گریزپای سرمایه گذاران در بازار سرمایه به سرانجام امنی دست نیابد، نمی توان انتظار چندانی برای سرازیر شدن نقدینگی تازه در شریان این بازار داشت.
به باور آموخته نحوه واکنش متولیان بازار سرمایه ایران در روزهای آغازین سال نو با سرمایه گذارانی که به بهانه بیانیه امیدوار کننده هسته‌ای در لوزان دوباره علاقه مند به حضور در بازار سرمایه شده بودند، درس بزرگی بود که شاید برای عدم تکرار آن باید سرلوحه متولیان جوان بر سر کار آمده در بازار قرار داد.
وی معتقد است: وقتی متولی بازار سرمایه در مواجهه با نقدینگی 960 میلیارد تومانی سرازیر شده در بازار سهام دست و پای خود را گم می‌کند و با وجود میل باطنی رفتارهایی در جهت از دست دادن آن به جای حفظ کردنش انجام میدهد، نباید انتظار داشت که سرمایه گذار خرده پا و حقیقی های از همه جا بی خبر این بازار با احساس اندک تهدیدی برای سرمایه خود؛ هیجان زده از بازار خارج شود.رفتارهایی همچون محدودیت سفارش خرید یا فروش برای کارگزاران یا اعلام عجیب 20 عرضه اولیه سهام در روزهایی که بازار نیاز به بازیابی خود پس از یکسال رکود کمر شکن داشت، نتیجه ای جز کاهش بی اعتمادی سهامداران نخواهد داشت. در شرایطی که سهام شرکت های بزرگ بورسی با 50 درصد افت قیمت و حتی بیشتر مواجه شده بودند ، به نوعی سهم های موجود در بازار را به عرضه های اولیه‌ای تبدیل کرده بود که برای جذب پول جدید لحظه شماری می کردند. اما اعلام عرضه های اولیه جدید انگیزه مجدد برای خریداران تازه نفس را کور کرد.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه چنین رفتارهایی بر هیجان زدگی سهامداران حقیقی که همواره به رفتار حقوقی ها و بازیگران بزرگ این بازار می نگرند، خواهد افزود، می گوید: در حال حاضر بازیگران بزرگ بورس یا همان حقوقی ها با وجود درخواست های مکرر متولیان بازار سرمایه از جمله وزیر اقتصاد مبنی بر حمایت از این بازار ، راه و روش یک دهه گذشته را می پیمایند. مدارا با رفتار کج دار و مریز نهاد ها و بازیگران ماجراجو که سر ناسازگاری با جریان مدیریتی جدید دارند، چیزی جز افزایش هزینه برای بازار سرمایه و بی اعتمادی گسترده در این بازار ندارد.