*حجم عملیات لیزینگ جهانی چه تغییری داشته و روند رشد آن چگونه بوده است؟
صنعت لیزینگ جهانی در ده سال اخیر رشد مستمری داشته و طی این ده سال حدود ۱۲۹ درصد رشد را پشت سر گذاشته است. حجم معاملات لیزینگ در سال ۲۰۱۹ نسبت به سال قبل از آن ۸۵/۵ درصد رشد داشته و به رقمی بالغ بر ۱۳۶۲ میلیارد دلار رسیده است.
کلا در سال ۲۰۱۹ حدود ۱۳۷۷ میلیارد دلار در قراردادهای لیزینگ مصرف شده که ۱۳۶۲ میلیارد دلار آن سهم ۵۰ کشور برتر در لیزینگ جهانی و ۱۵ میلیارد دلار سهم بقیه کشورهای جهان است.
*کدامیک از مناطق جهان بیشترین سهم را دارند؟
آمریکای شمالی، آسیا و اروپا ۹۶ درصد سهم جهانی لیزینگ را به خود اختصاص داده‌اند.
*پاندمی کروناویروس چه تاثیری بر لیزینگ جهانی داشته است؟
تا پایان سال مالی ۲۰۱۹ تاثیر پاندمی بر عملیات لیزینگ مشهود نیست زیرا پایان سال مالی ۲۰۱۹ مصادف بود با آغاز پاندمی ولی در گزارش های بعدی آثار آن مشخص خواهد شد. به هر حال در ۲۰۲۰ تاثیر منفی پاندمی بر صنعت لیزینگ بعضی کشورها مشهود بوده است.
*باتوجه به تقسیم بندی شرکت‌های لیزینگ جهان به سه دسته‌ی بانکی، مستقل و شرکتی کدام بخش فعال‌تر بوده است؟
شرکت‌های لیزینگ وابسته به بانک‌ها رشد بیشتری داشته‌اند که حدود ۸/۱۲% بوده است. شرکت‌های لیزینگ مستقل با ۴/۸% و شرکتی‌ها با ۹/۶% درصد در رده‌های بعدی قرار دارند.
*همسایگان ایران چه جایگاهی در لیزینگ جهانی دارند؟
در همسایگی ایران فقط کشورهای روسیه و ترکیه در صنعت لیزینگ جهانی قرار دارند، که با احتساب ایران، در حوزه خاورمیانه و اوراسیا سه کشور ایران، ترکیه و روسیه در صنعت لیزینگ جهانی حضور دارند.
روسیه در سال ۲۰۱۹ موفق بوده و توانسته است به ده کشور اول لیزینگ جهان بپیوندد. ترکیه نیز گرچه نسبت به سال‌های قبل رشد کمتری داشته است ولی به هر حال در جرگه کشورهای فعال قرار دارد. ایران نیز کماکان در ردیف ۵۰ کشور برتر لیزینگ جهانی است.
*در آسیا کدام کشور ها موفق بوده‌اند؟
چین دومین کشور فعال لیزینگ جهانی است و ژاپن نیز بازار پنجم جهان را به خود اختصاص داده است. چین رشد کمی داشته است و لی ژاپن با ۸/۹% رشد رکورد سال‌های اخیر را شکسته است.
ژاپن توانسته حجمی حدود ۶/۷۳ میلیارد دلار را در صنعت لیزینگ مصرف کند.
*چه شاخص‌هایی در ارزیابی صنعت لیزینگ در کشورهای جهان مورد بررسی قرار می‌گیرد؟
دو شاخص خیلی مهم هستند. شاخص ضریب نفوذ اقتصادی و شاخص ضریب نفوذ بازار.
شاخص ضریب نفوذ اقتصادی که حاصل کل عملیات لیزینگ تقسیم بر تولید ناخالص داخلی است، نشانگر سطح عملکرد کل صنعت لیزینگ در یک اقتصاد است.
شاخص ضریب نفوذ بازار حاصل کل عملیات لیزینگ تقسیم بر کل رقم سرمایه گذاری در تجهیزات و اقلام بلندمدت است و نشانگر نقش لیزینگ در بازار تأمین مالی دارایی ها در یک کشور است.
به عبارتی اگر بخواهیم بدانیم صنعت لیزینگ دربخش رقابتی مثلا با بانک ها و سایر ابزارهای تامین مالی چه میزان در تامین مالی ماشین آلات و تجهیزات نقش داشته است از ضریب نفوذ بازار استفاده می‌کنیم.
همچنین برای این که بدانیم صنعت لیزینگ نسبت به سایر بخش‌های اقتصادی و در کل اقتصاد چقدر ارزش ایجاد کرده است از ضریب نفوذ اقتصادی استفاده می‌کنیم.
*آیا ضریب نفوذ ربطی به رتبه کشورها از نظر حجم عملکرد دارد؟
خیر، مثلا امریکا که اولین کشور جهان در صنعت لیزینگ از نظر حجم عملیات است، از نظر ضریب نفوذ اقتصادی رتبه ۱۴ را دارد. چین که از نظر حجم رتبه دوم جهان را دارد از نظر ضریب نفوذ اقتصادی رتبه ۲۴ را دارد. چین در سه سال منتهی به پایان ۲۰۱۹ از نظر شاخص ضریب نفوذ اقتصادی نزول قابل توجهی را داشته است.
ولی جالب است بدانید در کشوری مثل انگلستان ضریب نفوذ بازار یا همان ضریب نفوذ سرمایه‌گذاری حدود ۳۴ درصد است. این نشان دهنده فعال بودن صنعت لیزینگ در تامین مالی تجهیزات و دارایی‌ها است. یعنی ۳۴% خرید و تامین ماشین‌آلات و اقدام سرمایه‌ای از طریق صنعت لیزینگ انجام شده است.
در کشورهایی مثل آمریکا، فرانسه، آلمان، انگلستان سهم لیزینگ از کل تامین مالی اقدام سرمایه‌ای بالا تر از ۱۰ درصد است.
*چه عملیاتی در سطح جهان به عنوان عملیات لیزینگ تلقی می‌شود؟
کلیه کالاهای سرمای ای، تجهیزات، خودرو و اقلام بادوام اعم از نو و کارکرده که در قالب قرارداد های فروش اقساطی، اجاره اعتباری و فروش و اجاره مجدد واگذار می شوند در زمره عملیات لیزینگ قرار دارند.
*آیا لیزینگ ساختمان و املاک هم جز این عملیات است؟
خیر، استاندارد های خاصی برای تفکیک بخش‌های عملیاتی به منظور این که چه بخش هایی در ردیف عملیات لیزینگ باشند یا نباشند هنوز تدوین نشده است ولی از نظر شاخص‌هایی مثل نوع مصرف، مدت قرار دادها و ماهیت اجاره‌ها از نظر عملیاتی و غیر عملیاتی فعلا لیزینگ املاک و مستغلات در ردیف عملیات لیزینگ جهانی قرار ندارد.
*آینده صنعت لیزینگ جهان چگونه خواهد بود؟
آینده صنعت لیزینگ جهانی بستگی به شرایط سیاسی، اقتصادی و حتی اجتماعی ۵ کشور غول لیزینگ در جهان، یعنی ایالات متحده، چین، انگلستان، آلمان و ژاپن دارد.
همچنین روند رشد اقتصاد جهانی و چگونگی آثار پاندمی در سرمایه گذاری‌های ثابت و تجهیزات و روند مصرف برخی کالاها تعیین کننده خواهد بود.
اگر تاثیر احتمالی پاندمی را کنار بگذاریم، چشم انداز مثبت است. به هر حال چشم انداز ۲۰۲۱ جالب نیست ولی برای ۲۰۲۲ جای امیدواری هست.
· جمع‌بندی شما از نقش لیزینگ در کشورهای جهان چیست؟
در کل برنامه های تحریک مالی با توسعه صنعت لیزینگ قابل اجراست، تجربه سه کشور ژاپن، استرالیا و روسیه شاهد این امر است. صنعت لیزینگ چه در دوران قبل از پاندمی و چه طی آن و حتی بعد از آن به دلیل انعطاف پذیری و گستردگی بالای خود می تواند راه های موفقیت و توسعه خود را بیابد و تجربه ۲۰ سال اخیر نشان دهنده این واقعیت است.