رییس پژوهشکده پولی و بانکی:
در جهان امروز دیگر تورم بالا عادی تلقی نمی‌شود
وزیر اقتصاد: برای کنترل نقدینگی باید سیاستهای نرخ ثابت ارز را کنار گذاشت
به گزارش پایگاه خبری نقدینه، فرهاد نیلی در مراسم افتتاحیه بیست و پنجمین همایش سیاستهای پولی و ارزی با عنوان اینکه طی ۲۶ سال پس از پایان جنگ تحمیلی تا انتهای سال ۱۳۹۳، متوسط قیمت‌هایی که مصرف‌کنندگان با آن مواجه بوده‌اند در مجموع ۱۰۶ برابر شده افزود: طی این مدت قدرت خرید یک اسکناس ۱۰ هزارریالی به ۹۴ ریال کاهش پیدا کرده است.
وی با تاکید بر اینکه در جهان امروز مدت‌ها است تورم بالا دیگر عادی تلقی نمی‌شود تصریح کرد: مطابق آمار بانک جهانی، در سال ۲۰۱۴ در میان ۱۴۴ کشوری که داده تورم برای آن‌ها گزارش شده، ایران دارای رتبه ۱۴۲ بوده و تنها اقتصادهای بلاروس و مالاوی تورمی بالاتر از ایران داشته‌اند. در سال ۲۰۱۳ نیز در میان ۱۷۹ کشور، تورم ایران در رتبه ۱۷۸ تنها قبل از ونزوئلا قرار داشته است.
نیلی با قابل ستایش دانستن اقدامات دولت یازدهم در جهت کاهش تورم اظهار داشت: پایداری متوسط تورم سالانه کشور در محدوده ۲۰٫۱ درصد و تورم ماهانه در محدوده ۱٫۵ درصد در مقیاس بین المللی باورنکردنی است. از سوی دیگر کاهش مستمر تورم طی ۶ فصل منتهی به زمستان ۹۳، به ترتیب به میزان ۰٫۹، ۴٫۵، ۷، ۶٫۶، ۳٫۹ و ۱٫۷ درصد دستاوردی قابل تقدیر ارزیابی می‌شود.
دبیر بیست و پنجمین همایش سیاست های پولی و ارزی لزوم عبور از تورم دو رقمی را مورد توجه قرار داد و عنوان کرد: غیر از کشورهای با درآمد کم و متوسط که در سال ۱۹۹۰، تورم بین ۱۰ تا ۱۲ درصد را تجربه کرده‌اند، می‌توان ادعا کرد که تورم دو رقمی از اوائل دهه ۱۹۹۰ میلادی از دنیا رخت بر بسته است. طیف بسیار گسترده کشورهایی که تورم را طی دهه ۹۰ به زیر ۱۰ و از سال ۲۰۰۰ میلادی به بعد در زیر ۵ درصد کنترل کرده‌اند، از نظر سطوح درامدی، گستره جغرافیایی، درجه توسعه‌یافتگی، درجه بازبودن و حتی عمق توسعه مالی، آن قدر متنوع و گسترده است که می‌توان ادعا کرد از حدود ۲۰ سال گذشته به این سو، موضوعی به نام ماندگاری تورم بالای ۵ درصد در حال پاک شدن از حافظه مردم جهان است.
وی با اشاره به پا فشاری دولت یازدهم و رییس جمهوری بر ضرورت تسریع در تک رقمی کردن تورم تاکید کرد: با توجه به این ضرورت، تصمیم سازی برای ترسیم نقشه راه کنترل تورم طی ۲ سال پیش رو در دستور کار پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. برای تحقق این مهم، در یک تحلیل چند جانبه، در برنامه‌ریزی‌های این همایش، تحقق تورم پایدار تک‌رقمی در درون یک منظومه چهار ضلعی تحلیل شد که در یک ضلع آن، سیاست پولی و ارزی حکیمانه، قاعده‌مند و منعطفی قرار دارد که در عین توجه به شکاف تولید و نوسانات نرخ ارز، مدیریت انتظارات تورمی برای نیل به ثبات قیمت‌ها را در سرلوحه دارد.
طیب نیا: طرفدار استقلال بانک مرکزی هستم
در ادامه همایش علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به وضعیت نابسامان اوضاع اقتصادی کشور در دولت قبلی گفت: طی دو سال گذشته که دولت شروع به کار کرده با بهره گیری از دانش و تجربه جهانی و استفاده از متخصصین و کارشناسان برنامه هایی را برای خروج غیر تورمی از رکود تهیه و در حال اجرا هستیم.
وی با بیان اینکه رشد اقتصادی بعد از 8 فصل منفی مثبت شده و تورم بیش از 40 درصد مهر 92 در سال 93 به 15 درصد کاهش یافت، گفت: شاخص بهای تولیدکننده در سال 92 در حدود 35 درصد بوده که این رقم در پایان اسفند سال گذشته به 14.7 درصد کاهش یافت که این امر ناشی از تعدیل عوامل تورم زا در بخش عرضه بوده است.
طیب نیا با بیان اینکه رشد پایه پولی از رشد نقدینگی کمتر شده و دیگر پایه پولی نقش اصلی را بازی نمی کند اظهار داشت: مدیریت انتظارات تورمی، انضباط پولی، ثبات نرخ ارز و کاهش رشد پایه پولی از نقدینگی را از دیگر اقدامات دولت در دو سال گذشته برشمرد.
وزیر اقتصاد با بیان اینکه در سال های گذشته عامل اصلی افزایش پایه پولی رشد بدهی دولت به بانک مرکزی بوده است، تاکید کرد: : هرچند نرخ تورم کاهش محسوسی یافته و به رقم 15.5 درصد رسیده و فی نفسه دستیابی به این رقم توفیق بوده اما هنوز برای رسیدن به شرایط مطلوب فاصله داریم.
وی با بیان اینکه، آمارهای جهانی نرخ رشد تورم در بین اقتصادهای پیشرفته در سال 2014 معادل 1.4 درصد بوده، گفت: این رقم در کشورهای نوظهور 5.1 درصد بوده و اگر ایران بخواهد جزو 100 کشور دنیا باشد باید روی تورم 5 درصدی هدفگذاری کند.
وی با بیان اینکه داشتن تورم بالا به معنای کاهش قدرت رقابت در محصولات کشور، سرکوب صادرات و رکود و همچنین کسادی در فعالیت های تولیدی است، اظهار داشت: تورم در بیشتر کشورهای جهان تک رقمی شده ضمن آنکه اولین اصل سلامت اقتصادی داشتن تورم پایین همراه با نوسانات اندک است.
وزیر اقتصاد با بیان اینکه جهت دستیابی به اهداف اقتصاد مقاومتی باید به یک تورم تک رقمی مناسب دست پیدا کنیم عنوان کرد: اگر در دو سال گذشته کاهش تورم با انضباط پولی همراه بوده از این پس مستلزم افزایش تلاش بوده و در این راه نیز باید از تجربیات کشورهای موفق استفاده شود.
وی با بیان مشکلات ساختاری از دیگر موانع دستیابی به تورم تک رقمی بوده است گفت: اولین و مهم ترین چالش اقتصاد کشور وابستگی به درآمدهای نفتی است و این امر آسیب پذیری را نسبت به تکانه ها افزایش می دهد.
طیب‌نیا با اشاره به اینکه در سال 1387 وابستگی بودجه به نفت به 69 درصد افزایش پیدا کرده بود، افزود: این امر باعث شد که اقتصاد ایران از تحریم به شدت آسیب ببیند و زمینه‌ی ایجاد تورم مهیا شد.
وزیر اقتصاد از دیگر چالش های پیشرو سلطه سیاستهای بودجه‌ای دولت بر سیاستهای پولی بانک مرکزی نام برد و گفت : سلطه سیاستهای بودجه‌ای دولت بر سیاستهای پولی بانک مرکزی باعث شده کنترل نقدینگی و استقلال بانک مرکزی در این زمینه سلب شده و باعث افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی شود. اگر بناست بانک مرکزی مستقل عمل کند و مسئوولیت تورم را به‌عهده بگیرد باید سلطه سیاستهای مالی بر پولی برداشته شود، چرا که هم اکنون بانک مرکزی امکان کنترل نقدینگی و تورم را ندارد هرچند در دو سال قبل تلاش کردیم استقلال را برگردانیم.
طیب نیا با بیان اینکه هر زمان درآمدنفتی افزایش پیدا کرده باعث افزایش دارایی های خارجی بانک مرکزی شده ادامه داد: افزایش درآمدهای نفتی باعث نوساناتی در اقتصاد کشور و رشد پایه پولی و در نتیجه باعث افزایش تورم شده است.
وزیر امور اقتصادی و دارایی دیگر چالش افزایش نرخ تورم را سیاستهای ثبات نرخ ارز عنوان کرد و گفت: دنیا به این نتیجه رسیده است که برای کنترل نقدینگی باید سیاستهای نرخ ثابت ارز را کنار گذاشته و نرخ شناور را انتخاب کرد.
وی یکی دیگر از مشکلات بانک مرکزی را وجود موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز عنوان کرد و گفت: برخی نهادهای پولی سیاستهای بانک مرکزی را به‌درستی رعایت نمی‌کنند، به همین منظور باید استقلال به بانک مرکزی برگردد و من شخصاً طرفدار استقلال بانک مرکزی هستم.
طیب نیا با بیان اینکه وسوسه همیشگی دولت در برخورد با محدودیت های منابع مالی استقراض از بانک مرکزی است اظهار داشت: بایستی از این وسوسه ها جلوگیری شده و این تنگناها نباید از طریق بانک مرکزی رفع شود بلکه بایستی با افزایش سرمایه بانک ها ، فروش اموال مازاد بانکها ، کاهش مطالبات معوق و ... تامین شود.
وی اخرین چالش را فشار برندگان تورم بالا عنوان کرد و افزود: کسانی هستند از تورم بالا نفع می برند در نتیجه در حال مبارزه برای کاهش نیافتن تورم می باشند.
سه عامل کلیدی را در کاهش نرخ تورم
مسعود نیلی، مشاور ارشد رئیس جمهور در امور اقتصادی در بخش دیگری از این همایش با تبیین عوامل ایجاد موفقیت‌های اقتصادی در سال ۱۳۹۳، سه عامل کلیدی را در کاهش ۲۵ واحد درصدی نرخ تورم از نیمه دوم سال ۱۳۹۲ تاکنون بر شمرد و افزود: اولین عامل، تغییر انتظارات جامعه نسبت به‌نحوه مدیریت اقتصادی کشور ست. این تغییر، موجب شکست نرخ تورم ماهانه و کاهش آن به یک‌سوم، از تیر۱۳۹۲ به بعد شد. عامل دوم، بازگشت ثبات به بازار ارز از نیمه‌ی دوم سال ۱۳۹۲ و عامل سوم، کنترل رشد پایه پولی و کاهش آن از ۲۷٫۶ درصد در پایان سال ۱۳۹۱، به ۱۰٫۶ درصد در پایان سال ۱۳۹۳ است.
نیلی با ذکر دستاوردهای اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۳ عنوان کرد: پس از یک دوره پر تلاطم در سال ۱۳۹۱ و نیمه‌ی اول سال ۱۳۹۲، ثبات نسبی به اقتصاد ملی بازگشته و نرخ تورم از ۴۰ درصد در مهر ۱۳۹۲، به ۱۵٫۶ درصد در انتهای سال ۱۳۹۳ کاهش یافته است. همچنین پس از ثبت رشد منفی اقتصادی در ۸ فصل پیاپی، اقتصاد ایران از بهار ۱۳۹۳ از رکود خارج شد و به رشد مثبت اقتصادی دست یافته است.
مشاور ارشد رئیس جمهوری با تاکید بر اینکه استمرار موفقیت‌های اقتصادی در این سال کار ساده‌ای نیست و نیاز به اصلاحاتی اساسی در سازوکارها دارد تصریح کرد: اکنون، تورم به هسته سخت و رشد اقتصادی به پوسته سخت خود رسیده و استمرار موفقیت در این سال، نیازمند استقرار نهادهایی از قبیل بهره‌برداری اهرمی از بودجه عمرانی، ایجاد بازار ثانویه برای اوراق بدهی دولت و ... است.