ولی الله سیف، رییس کل:
بانک مرکزی را با دخالت های دستوری، فشل کردند
تردید نسبت به آمارها، مصیبت ارث رسیده از دولت قبل است
به گزارش پایگاه خبری نقدینه، ولی‌الله سیف در برنامه صبحانه کاری با تولیدکننده‌ها و فعالان اقتصادی در اتاق بازرگانی ایران بعد از شنیدن گلایه‌های حضار به ایراد توضیحاتی در دفاع از عملکرد بانک مرکزی و نظام بانکی پرداخت.
وی با تاکید بر اینکه نظام بانکی نیاز به اصلاحات عمیق دارد و اشکالات آن مانند سایر دستگاه‌ها است افزود: اما اینطور درست نیست که در مشکل خاصی گم شود و انگیزه فعالیت مورد توجه قرار نگیرد ولی با این وجود بانک مرکزی اقدامات اصلاحی را در نظام بانکی شروع کرده است.
رییس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه برای اولین بار جلساتی با تک تک این بانک‌ها در این بانک برگزار می‌شود گفت: در این جلسات ایرادات بانک مورد نظر با حضور متخصصان بانک مرکزی مطرح می‌شود و اگر دفاعیات بانک مورد قبول قرار گرفت که هیچ اما اگر دفاعیات در این جلسه رد شد، بانک مرکزی جدول زمان‌بندی برای رفع آن ایراد تعیین می‌کند و بانک موظف است در آن زمان ایراد را برطرف کند.
سیف با اشاره به اینکه تولیدکنندگان با رکود و با فشارهای سنوات قبل دست به گریبان هستند تصریح کرد: اما قبول داشته باشید که ظرف 15،16 ماه نمی‌توان تمام ایرادات را رفع کرد، عنایت کنید به جهت‌گیری بانک مرکزی و اگر این جهت‌گیری ایراد داشت به ما بگویید تا آن را رفع کنیم.
وی خطاب به منتقدان بانک مرکزی و تولیدکنندگان گله‌مند از فعالیت نظام بانکی گفت: نظام بانکی در خدمت رشد اقتصاد کشور است، ما در اصول با هم تفاهم داریم ولی در مصادیق دچار اشکال می‌شویم.
رئیس کل بانک مرکزی در همین ارتباط به اصطلاح تولیدی‌نما اشاره کرد و گفت: من با بانک کارآفرین اصطلاح تولیدی‌نما را مطرح کردم چرا که هر تولیدکننده‌ای می‌خواهد از حمایت برخوردار باشد اما باید دقت کرد که منابع به اندازه کافی وجود ندارد تا ما اجازه هدررفت آن را بدهیم. بعضی‌ها تخصص استفاده از رانت را در بخش تولید دارند.
سیف گفت: اولین بار بود که اعلام کردیم بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند از تسهیلات استفاده کنند که 25 درصد از دارایی‌های آنها از محل سرمایه باشد و این یکی از پیش‌شرط‌های پرداخت تسهیلات بانک‌ها شده است.
وی با تاکید بر اینکه وظیفه بانک مرکزی شفاف‌سازی تمام این موارد است گفت: صورت‌های مالی حسابرسی شده نیز برای اولین بار در دوره فعلی مطرح شد و هم اکنون بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات به این پیش شرط توجه می‌کنند.
وی با تاکید بر اینکه جلوگیری از هدررفت منابع محدود تسهیلاتی از مهمترین برنامه‌های این بانک است گفت: نوع حرکت حسابرسی شده پیش روی بانک مرکزی قرار گرفته که همین حرکت موجب رشد اقتصادی مثبت شده است.
سیف خطاب به حضار جلسه گفت: واقعا توقع دارم که وقتی در این جمع حاضر می‌شوم به من این هشدار را بدهید که فکر نکنید که هر کسی که از تولید می‌گوید واقعا تولیدکننده است. دوست دارم بشنوم که تولیدکنندگان از من بخواهند که منابع را به سمت منابع واقعی ببرم اما هیچ وقت این را نشنیدم آن هم در حالی که شرکت‌های کاغذی با نام تولید کننده تسهیلات کلانی را از بانک‌ها به وسیله رانت دریافت کرده‌اند.
*تردید در آمارها یکی از بزرگترین مصیبت‌های ماست
رییس کل بانک مرکزی به توضیحاتی درباره ارقام و اعدام اعلامی از سوی بانک مرکزی پرداخت و گفت: یکی از بزرگترین مصیب‌های ما که ارث 8 سال دولت قبل است این بوده که خیلی راحت نسبت به آمارها تردید می‌کنیم در حالی که این آمارها آمار بانک مرکزی یا دولت نیست بلکه دستاورد جامعه است.
وی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی با صراحت و با سرعت آمار را اعلام می‌کند گفت: دیگر نیاز نیست بخش آمار بانک مرکزی از من اجازه انتشار این آمار را بگیرد و آمار را روی سایت قرار دهد چرا که من این اجازه را به آنها داده‌ام تا به محض بیرون آمدن آمار آن را روی سایت قرار دهند؛ البته قبل از آن این اجازه را از رئیس جمهور گرفته بودم چرا که قبلا روال به اینگونه بود تا اجازه از سوی ما صادر نمی‌شد بانک مرکزی اجازه انتشار آمار را نداشت؛ هم اکنون من و آقای رئیس جمهور هم شاخص‌های اقتصادی را از روی بانک مرکزی می‌خوانیم.
سیف به برنامه بانک مرکزی برای هجینگ ارزی اشاره کرد و گفت: در سال 59، 60 به خوبی به خاطر دارم که با تولیدکننده آهن آلات ژاپن کار می‌کردم هر چه به این شرکت اصرار کردم که جنس را به قیمت دلار بخرم اجازه نمی‌داد و می‌گفت که با یکصد ین ژاپن معامله انجام شود؛ این شرکت نمی‌خواست ریسک ارز را بپذیرد و این نشان از اهمیت موضوع دارد؛ این در حالیست که ما بی‌محابا به ریسک ارز روی آوردیم شاید دلیل آن هم نرخ‌های موجود باشد.
وی درباره مصوبه شورای پول و اعتبار برای تسهیلات ارزی از تولیدکنندگان گفت: شورای پول و اعتبار از بانک مرکزی خواست که گزارشی را به شورا بیاورد و بگوید که چه نرخی برای تسویه تسهیلات مناسب است، محاسبات مختلفی انجام شد و سرانجام به این رسیدیم که نرخ مبادله‌ای باز هم به نفع کسی است که وام را از بانک گرفته است و اکثریت اعضای شورا نیز به این نرخ رای دادند.
* غیبت چندباره وزیر صنعت در جلسات شورای پول و اعتبار
وی گفت: اما با وجود توافق اکثریت اعضا بنده دو سه جلسه رای‌گیری شورای پول و اعتبار درباره این موضوع را به عقب انداختم چرا که وزیر صنعت در جلسات نبودند و هر بار هم دلیلی برای غیبت ایشان بود. اما دفعه سوم که باز هم آقای نعمت‌زاده نیامد نمایندگان ناظر بر شورای پول و اعتبار تاکید داشتند که شورا در این باره تصمیم گیری کند. البته ما هم تصمیم‌گیری کردیم و آنچه مصوب شد از طریق سایت بانک به اطلاع رسید اما آقای نعمت‌زاده در آن جلسه در دقایق آخر رسید و من نامه‌ای به ایشان دادم که این موضوع می‌تواند مجددا به شورا برود. به همین خاطر این موضوع هم اکنون در دستور شوراست؛ محاسبات تسویه بر مبنای ریال تکلیف را روشن می‌کند.
وی به وجود بخشنامه‌های ضد و نقیص در سیستم بانکی در اواخر فعالیت دولت یازدهم اشاره کرد و گفت: یکی از دغدغه‌های بزرگ من هنگام ورود به بانک مرکزی همین بخشنامه‌ها بود اما با زمان‌های فشرده و جلسات سنگین بالاخره اواسط آذرماه سال قبل این موضوع نهایی و ابلاغ شد. از نظر ما آن بخشنامه که هیچ ایرادی تاکنون به آن گرفته نشده مبنای قضاوت است.
وی گفت: آن زمان که بانک مرکزی آن بخشنامه را صادر کرد ریسک بزرگی را متحمل شد چرا که هیچ محلی برای تامین کسری ها دیده نشده بود البته در لایحه حمایت از تولید محلی برای این موضوع در نظر گرفته‌ایم ولی نکته اینجاست که در آن مقطع بدون در نظر گرفتن این موضوع تصمیم به اجرای آن گرفتیم.
* امکان شکایت از بانک‌ها فراهم شد
سیف به گفت‌وگوی خود با رییس سازمان حسابرسی اشاره کرد و گفت: در صحبت با سازمان حسابرسی ابراز تعجب می‌کردم که چطور حسابرسها با وجود این همه ابهام صورت‌های مالی را حسابرسی می‌کنند اما بعد از رفع ایرادات بنا شد حسابرسان گزارش ویژه‌ای را به بانک مرکزی بدهند. طبق این اصل اگر بانکی با مشتری مرتکب تخلفی شد امکان شکایت به بانک مرکزی و دادگاه فراهم شده است.
وی به موضوع هدفمندی یارانه‌ها و سهم تولید در آن اشاره کرد و گفت: پرداخت مابه‌التفاوت بستگی به منابعی دارد که سازمان مدیریت در نظر می‌گیرد اما نظام بانکی هم اقداماتی را دنبال می‌کند، در جریان هستم که آقای نوبخت در این زمینه کارهایی انجام داده و در بودجه خود عمل کرده و کسری در این زمینه نداریم.
وی به ذینفع واحد اشاره کرد و گفت: توجه داشته باشیم که ما این مدل‌ها را اختراع نمی‌کنیم بلکه از مدل‌های روز استفاده‌کرده‌ایم تا اقتصاد از نوسانات بازار مصون بماند و هم اکنون نیز دامنه استفاده از تجربیات گسترده شده است.
*آزادکردن سپرده‌های قانونی خیلی از دستاوردها را به باد می دهد
رییس کل بانک مرکزی درباره آزاد کردن ذخایر قانونی و استفاده از سپرده قانونی به منظور حمایت از تولید اینطور توضیح داد که هر یک درصد آزاد کردن سپرده قانونی 4.5 درصد افزایش نقدینگی را به همراه دارد و نمی‌توان به راحتی سراغ این سیاست رفت. البته آقای جهانگیری این موضوع را به عنوان پیشنهاد ارائه کرده ولی منجر به تصمیم نشده است لذا اجرای این سیاست می تواند خیلی از دستاوردها را به باد دهد.
رییس کل بانک مرکزی با اشاره به آمار نقدینگی طی سه سال اخیر گفت: رشد نقدینگی در شهریور 91 حدود 26.4 درصد، شهریور 92 حدود 25.9 و شهریور 93 حدود 25.1 درصد بوده یعنی هم اکنون رشد نقدینگی از دوره مشابه سال قبل بالاتر نرفته است.
سیف با بیان اینکه رشد شش ماهه نقدینگی در سال 91 حدود 13.6 درصد و سال 92 حدود 9.9 درصد و 93 نیز 9.9 درصد بوده است گفت: این نرخ‌ها در حالی برآورد شده که بانک مرکزی متهم است با تمرکز بر تورم توجه به رکود نمی‌کند و فشاری به کنترل نقدینگی وارد کرده با این وجود باز هم می‌گویند که بانک مرکزی توجهی به نقدینگی ندارد.
وی به سیاست‌های دستوری و انتقادات وارده به این موضوع اشاره کرد و گفت: شروع ناکارآمد و فشل شدن نظام بانکی از زمانی است که در کار بانک دخالت دستوری و غیر تخصصی انجام شد. به خاطر داریم در سال 91 نرخ سود دستوری کاهش یافت ولی تورم کاهش نیافت و بازار ارز و سایر بازارها به هم ریخت.
وی گفت: من تقاضا می‌کنم اصول و استانداردهای حاکمیتی در کشور تدوین شود چرا که در این مورد به شدت خلاء داریم و شرکت‌های کاغذی و تصویرهای بزک کرده باعث هدر رفت منابع شده‌اند و دلیل آن هم فقدان همین اصول است. حتما اتاق بازرگانی پیشقدم این موضوع شود البته با آقای طیب‌نیا نیز صحبت کرده‌ام تا لایحه‌ای به مجلس برود و استانداردهای حاکمیتی شرکتی به تصویب برسد.
*ریسک اعلام نرخ کف ارز آزاد را پذیرفته بودم
رییس کل بانک مرکزی درباره تحمیل بازار ارز و اظهارات یک سال قبل درباره قیمت کف نرخ ارز اینطور توضیح داد که یک سال و 4،5 ماه از این موضوع می‌گذرد اما برای من عجیب نبود که بگویم که کف نرخ ارز چقدر است و باید آن ریسک را می‌پذیرفتم ولی از صادر کنندگان محترم که این حرف را درک می‌کردند در آن مقطع هیچ خبری نبود ولی من به خاطر منافع شما آن حرف را نزدم بلکه به خاطر منافع کشور ترجیح دادم آن ریسک را انجام دهم.
وی افزود: آن زمان که من گفتم نرخ دلار به کف بازار رسیده، قیمت دلار 2980 تومان بود، فکر می‌کنم مصلحت‌های حفظ اشتغال، رشد تولید و اقتصادی نیازمند اقتضائاتی است که بانک مرکزی باید آن را دنبال کند.