به گزارش پایگاه خبری نقدینه، سامانه متمرکز ، سیستمی است که کلیه محصولات ،خدمات و عملیات راهبری و مدیریتی را از طریق دسترسی به پایگاه داده‌ای مشترک و متمرکز ارایه می‌کند که انعطاف پذیری ، مشتری محوری و ایجاد شفافیت از ویژگی‌های مهم این سیستم محسوب می شود و بی شک بدون ایجاد یک بانک اطلاعاتی متمرکز و یکپارچه، خدمات الکترونیک به صورت جزیره ای و غیرهمسان ارائه خواهد شد.
بر این اساس سالهاست که بازار های مالی جهان با هدف شفافیت ، مشتری مداری و دسترسی سریع به اطلاعات حرکت به سمت سامانه های متمرکز را آغاز کرده اند و بدون شک صنعت بیمه نیزاز این امر مستثنی نبوده است .
سامانه نظارت و هدایت الکترونیک بیمه یا همان سنهاب هر چند می توانست زودتر از این ها متولد شود اما سراتجام با هدف سیستماتیک کردن عملیات بیمه گری و نظارت آنلاین از طریق تجمیع داده های آماری پا به عرصه صنعت بیمه گذاشت تا فصلی جدیدی را در صنعت بیمه کشور رقم زند.
حالا انتظار می رود ، شفافیت اطلاعات ، همان اصلی که صنعت بیمه به ویژه طی سال های اخیر از فقدانش رنج برده است ،با وجود سنهاب که ماهیتش ایجاد شفافیت در سایه تجمیع اطلاعات است ، حاصل شود .
مهدی نوروزی ، مدیر کل فناوری اطلاعات بیمه مرکزی ، معتقد است ، با پیاده سازی سنهاب دانش بسیار عظیمی در صنعت بیمه مستندسازی شده است . به گفته وی نقطه آغازین شکل‌گیری بسیاری از تخلفات در محیط داده‌ای بسته و ایزوله است که با وجود تجمیع اطلاعات در سنهاب بدون شک زمینه برای سوءاستفاده افراد متخلف فراهم نخواهد شد.
مدیر کل فناوری اطلاعات بیمه مرکزی می گوید : "برخی معتقدند بانک مرکزی با راه‌اندازی شتاب در عملیات بانکداری دخیل شده است اما بیمه مرکزی در راه اندازی سامانه سنهاب رویکرد نظارتی خود را حفظ نموده است."
نوروزی شکل‌گیری سنهاب را چون پازلی می داند که عناصر موثر در ایجاد آن در یک بازه زمانی مناسب به خوبی در کنار هم قرار گرفتند و در مقطع تاریخی کنونی در رأس سازمان یک حمایت جدی و تمام عیار دیده می شود.
در ادامه گفتگوی پایگاه خبری ریسک نیوز با مهدی نوروزی ، مدیر کل فناوری اطلاعات بیمه مرکزی را با هم می خوانیم :
پیش از ورود به مبحث سامانه سنهاب لطفا در خصوص ساختار و اهم فعالیت های اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات بیمه مرکزی توضیحاتی ارائه بفرمائید.
دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات بیمه مرکزی دارای 22 نفر نیروی انسانی است. ساختار سازمانی رسمی آن شامل سه اداره مرکز داده و امنیت، شبکه و ارتباطات،پشتیبانی و توسعه است. پروژه ها، وظایف و فرایندهای کلان این اداره کل به گونه ای است که ساختار مذکور از کارایی لازمه برای توزیع وظایف و مدیریت امور برخوردار نیست. لذا پرسنل واحد در پنج گروه سخت افزار، شبکه و ارتباطات، مرکز داده، پشتیبانی و توسعه، و نرم افزار سازمان‌دهی شده اند. از اهم فعالیت هایی که در اداره کل فاوا در حال انجام است می توان به ارائه خدمات پشتیبانی سخت افزاری و نرم افزاری به واحدهای سازمان، ایجاد و احداث مرکز داده سازمان، ایجاد شبکه ارتباطی و اختصاصی بین بیمه مرکزی و شرکت های بیمه و همچنین ایجاد سامانه نظارت و هدایت الکترونیکی بیمه اشاره کرد.
شالوده و اساس نقشه راه اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات بیمه مرکزی (فاوا ) چیست و چه چشم انداز هایی برای آن در نظر گرفته شده است؟
در کلیه برنامه ریزی ها و اقدامات استراتژیک، مجموعه قوانین و مقررات بیمه مرکزی به عنوان شاخص و ملاک عمل در نظر گرفته شده و تلاش بر آن بوده که وظایف نهاد ناظر با بکارگیری فناوری اطلاعات عملیاتی شود و به سمت توانمندسازی بیمه مرکزی در امر نظارت منطبق با قانون حرکت کند؛ بر همین اساس می‌توان گفت کار فعلی و جاری بیمه مرکزی مکانیزه شده است و چشم انداز اقدام های آتی به سمتی است که عملیات بیمه گری منطبق با قانون و در سطح سیستم های بیمه گری شرکتهای بیمه نهادینه شود و مواردی نظیر هوش تجاری، شناسایی و جلوگیری از تخلفات و تقلب ها و...با استفاده از سیستم‌های مکانیزه میسر شود.
در خصوص چگونگی آغاز پروژه سنهاب لازم به ذکر است نشست‌های بسیار زیادی میان مدیران فاوای شرکتهای بیمه و شرکتهای نرم‌افزاری برگزار شد و تلاش شد معماری‌ای طراحی شود که بدون ایجاد خلل در فرایند جاری شرکتهای بیمه، قابلیت پیاده‌سازی در صنعت بیمه را داشته باشد. لذا با انتخاب یک نقطه آغاز مناسب و قابل تحقق و تکمیل گام به گام سامانه، نسبت به توسعه تدریجی آن اقدام شد.
در سال‌های گذشته نیز در صنعت بیمه پروژه‌هایی به این منظور طراحی و به اجرا در آمد ولی به دلیل مناسب نبودن نقطه شروع و آغاز از استانداردسازی داده‌ها، در همان ابتدا با شکست مواجه شد چرا که در صنعت بیمه با توجه به تنوع رشته‌های بیمه‌ای و تعدد اقلام اطلاعاتی، کار با چالش و مانع بزرگی روبرو خواهد بود.
لذا در خصوص سامانه سنهاب پس از تشکیل شورای راهبردی سعی شد با بهره‌گیری از نخبگان بیمه‌ای و نخبگان IT کشور تمامی اسناد بررسی و یک برنامه عملیاتی برای آن طراحی شود که با در نظر گرفتن جمیع جهات، RFP مربوطه تولید شد و نهایتا تیم پیمانکار انتخاب شد.
آیا در بیمه مرکزی تصمیماتی در خصوص پیاده سازی سیستم های خارجی و بومی سازی آن شکل نگرفت؟
قبل از آنکه بتوانیم با پیمانکاران داخلی به نتیجه برسیم مباحثی مطرح بود علی‌الخصوص در حوزه اتکایی که سیستم‌هایی از خارج از کشور خریداری و در داخل راه‌اندازی شود و حتی در مقطعی از سوی بیمه مرکزی مقدمات خرید سامانه های نرم افزاری از خارج از کشور فراهم شده بود که نهایتا با مخالفت فاوا مواجه گردید.
پس از اخذ تصمیمات لازم و انتخاب پیمانکار مورد نظر جهت پیاده سازی سامانه سنهاب، پیمانکار ذیربط در بیمه مرکزی مستقر گردید و با تعامل مستقیم با بیمه مرکزی و شرکتهای بیمه، مطابق با برنامه، کار تولید و ایجاد سامانه سنهاب را آغاز نمود. در واقع می‌توان شکل‌گیری سنهاب را به پازلی تشبیه کرد که عناصر موثر در ایجاد آن در یک بازه زمانی مناسب به خوبی در کنار هم قرار گرفتند و در مقطع تاریخی کنونی در رأس سازمان یک حمایت جدی و تمام عیار دیده می شود و در مجموعه و بدنه بیمه مرکزی نیز یک همکاری، تعامل و در عین حال احساس نیاز وجود دارد.
روند دریافت و ثبت اطلاعات و داده ها از شرکت های بیمه چگونه بود؟
در آذرماه سال 1390 جلسه‌ای با حضور رئیس کل وقت و تمام مدیران عامل و مدیران فناوری اطلاعات شرکتهای بیمه برگزار شد و نیازهای واحد IT بیمه مرکزی برای دریافت اطلاعات به آنها ابلاغ شد و چارچوب و نظام دریافت اطلاعات تبیین شد.
مدلی که از آغاز جهت پیاده سازی سنهاب بکارگرفته شد با ایجاد یک core که مبتنی بر ثبت حداقل اطلاعات لازم و مشترک بود آغاز شد و در ادامه این هسته اولیه شاخ و برگ یافت. (برخلاف آنچه در پروژه استانداردسازی رخ داد. شاید یکی از دلایل شکست آن پروژه این بود که می‌خواست به ریزدانگی تمام اطلاعات شرکت های بیمه دست‌یابی داشته باشد) اما با توجه به این تجربه ابتدا اقلام اطلاعاتی مشترک در تمامی رشته‌های بیمه را به عنوان دامنه هدف تعریف نمودیم و با همکاری شرکت های بیمه نسبت به تجمیع آنها اقدام کردیم.
پیاده سازی سامانه سنهاب تا چه میزان ضریب نفوذ فناوری اطلاعات در شرکت های بیمه را نمایان ساخت ؟
پیش از عملیاتی شدن سامانه سنهاب معیارهای بسیار ابتدایی مانند تعداد سرورها، رک‌ها و تجهیزات الکترونیک شرکت که بیشتر متکی بر تجهیزات سخت افزاری شرکت های بیمه بود جهت ارزیابی و رتبه بندی نفوذ IT در صنعت بیمه مورد توجه قرار میگرفت اما پس از راه اندازی سامانه سنهاب میزان ثبت داده صحیح و قدرت تحلیل مکانیزه آن، از معیار های مهم ارزیابی و رتبه بندی شده است. با توجه به معیار های جدید، رتبه بندی شرکت های بیمه دگرگون شد.
آیا با شرکت های بیمه در ارایه اطلاعات مشکلی نداشتید؟
مسلما نظارت بدون داده معنا ندارد و این مساله در صنعت بیمه با توجه به حجم بالای شبکه فروش و تعداد زیاد بیمه‌نامه‌های صادره بیشتر نمود پیدا می کند. شفافیت در صنعت بیمه در درجه اول کمکی است به خود شرکتهای بیمه چرا که فضای کسب و کار در صنعت بیمه به گونه‌ای است که شرکت به صورت مستقل با شعب و شبکه فروش خود در ارتباط است و ارتباط داده‌ای خاصی با سایر شرکت‌ها ندارد و این نقطه آغازین شکل‌گیری بسیاری از تخلفات در محیط داده‌ای بسته و ایزوله است. در صورتی که شرکت ها به نحوی که رقابتشان لطمه نبیند و اقدام به تبادل اطلاعات کنند، زمینه برای سوءاستفاده افراد متخلف فراهم نخواهد شد.
بهتر نبود شرکت های بیمه خودشان داده ها و اطلاعاتشان را تجمیع می کردند ؟
در کشور ما زمان شکل‌گیری یک کار تیمی و جمعی آنقدر طولانی می‌شود که کار لطمه می‌بیند. چه بسا این کار می توانست با مشارکت شرکتهای بیمه و از طریق سندیکای بیمه‌گران ایران انجام شود اما این اتفاق نیفتاد. از طرفی بیمه مرکزی نیز مطابق قانون موظف به ایجاد نظام نظارتی سیستماتیک بود و برای انجام این وظیفه ضرورت داشت که مستقیما به موضوع ورود نماید. شاید اگر این اقدام توسط سندیکا اتفاق افتاده بود، بیمه مرکزی صرفا به نظارت بر پایگاه داده‌ای ایجاد شده می‌پرداخت. در هر حال باید توجه داشت که تجیمع اطلاعات از سوی بیمه مرکزی به منظور نظارت بر صنعت بیمه است و ضرورتا با تجمیع اطلاعات توسط شرکت های بیمه همراستایی و سنخیت نخواهد داشت.
چگونه از جامعیت و صحت اطلاعات تجیمع شده اطمینان حاصل می کنید؟
برای این منظور نخست از مفاهیم اصلی بیمه شامل: بیمه‌نامه، الحاقیه و خسارت، و ارتباط منطقی و طبیعی بین آنها کمک گرفته شد. تصمیم بر آن شد که دیتاها به صورتی تجمیع گردد که به هم متصل باشند یعنی در سیستم سنهاب به هیچ‌عنوان خسارتی مورد پذیرش نیست که قبل از آن بیمه‌نامه وجود نداشته باشد و آخرین وضعیت بیمه نامه با اعمال کلیه الحاقیه ها بر بیمه نامه حاصل می شود. در ابتدا این موضوع، بدیهی و مورد پذیرش عموم جلوه می‌نمود اما در عرصه عمل بسیاری از مغایرت‌ها نمایان شد چراکه در طی سال‌های گذشته برخی از سیستم‌های بیمه گری به صورت جزیره‌ای شکل گرفته بود و این روابط الزاما رعایت نشده بودند. شاید بدون اغراق بتوان گفت تقریبا نزدیک دو سال است که درگیر رفع مغایرت‌هایی هستیم که از این ناحیه شکل
گرفته اند. یکی دیگر از نکات کلیدی که برای حفظ جامعیت و صحت اطلاعات در نظر گرفته شد، آن بود که اطلاعات را به سیستم مالی متصل کردیم. بدین نحو که صورت‌حساب‌های اتکایی را مبتنی بر ریز اطلاعات صادر کردیم. (کاری که در ابتدا بسیاری از مدیران بر عدم امکان اجرایی شدن آن نظر داشتند اما نهایتا این کار اتفاق افتاد) نقطه ورود و گلوگاه دریافت دیتای صحیح، بخش اتکایی شرکت های بیمه با بیمه مرکزی بود. چراکه در این بخش تبادل اطلاعاتی وجود دارد که منجربه صورتحساب و مراوده اسناد مالی است و می تواند تضمین کننده صحت داده ها باشد. با توجه به تجربه‌ای که قبل از شروع و آغاز به کار این سامانه وجود داشت در راه‌اندازی سیستم استعلام خودرو در بیمه مرکزی در سنوات گذشته شرکتهای بیمه اقدام به ارسال داده‌های مرتبط به ثالث می‌نمودند که بتواند موجب شکل‌گیری فرآیند استعلام گردد.
لیکن زمان خروجی دادن این داده متوجه شدیم که این داده‌ها قابل اعتماد و اتکا نیستند. ولی در روش سامانه سنهاب چون تجمیع داده متصل به صورتحساب است هیچ راه فراری و اشتباهی وجود ندارد زیرا داده ای مورد اعتماد قلمداد می شود که منجر به صورت حساب شده باشد. در ابتدا بسیاری معتقد بودند این سامانه صرفا برای بیمه‌های اتکایی مناسب است اما فاوا معتقد بود این سامانه مناسب تمام بخش‌های بیمه مرکزی است چراکه اطلاعات پایه‌ای به صورت صحیح و رابطه مند به هم متصل شده و سایر بخش های آماری و عملیاتی و نظارتی سیستم از این اطلاعات درست و صحیح تغذیه می‌شوند.
در چه فازی سنهاب به بحث نظارت ورود پیدا کرد؟
در فاز توسعه که همزمان با حضور جناب آقای امین انجام شد سنهاب به مباحث نظارتی ورود کرد و بنا شد همه فرآیندهای بیمه مرکزی به صورت سیستماتیک و در بستر سنهاب صورت بپذیرد چراکه نظارت بدون سیستم معنا ندارد.
بانک مرکزی با راه اندازی شتاب در معرض انتقادات دخالت در اجرا قرار گرفت روند بیمه مرکزی در پیاده سازی سنهاب برای عدم ورود به اجرا چگونه بود؟
برخی معتقدند بانک مرکزی با راه‌اندازی شتاب در عملیات بانکداری دخیل شده است اما بیمه مرکزی در راه اندازی سامانه سنهاب رویکرد نظارتی خود را حفظ نموده است. سامانه سنهاب اقدام به مکانیزه نمودن شاخص های نظارتی نموده است با این رویکرد که استانداردهای نظارتی را پیاده و از آن تبعیت کند، مثلا در راه‌اندازی بحث نمایندگان و شبکه فروش برای خود شرکتهای بیمه بسیار عجیب بود چراکه با توجه به تعداد زیاد نمایندگان بیمه، ساماندهی منظمی در بخش نمایندگان انجام شد.
در این مقطع دانش بسیار عظیمی در صنعت بیمه مستندسازی شد. در مبحث مربوط به شاخص‌های صنعت بیمه نیز آقای امین تعبیری را بکار می‌برند، با این مضمون که "من فقط در چهارچوب قانون کار می‌کنم، ملاک من قوانین و مقررات است نه کمتر نه بیشتر". این جمله به عنوان سرلوحه کار فاوا و کلیه واحدها قرار گرفت و تمام واحدها تبدیل قوانین و مقررات به شاخص ها را آغاز نمودند و مستندات بسیار ارزشمندی در ابعاد تک‌تک رشته‌های بیمه‌ای و در حوزه های نظارت فنی، نظارت مالی، نظارت بر شبکه فروش تولید شد.
این امر با بسیج تمامی ادارات و بخش‌های مختلف بیمه مرکزی صورت گرفت و کاری با این حجم که در حالت عادی شاید چندین سال به طول بیانجامد در عرض چندین ماه صورت گرفت. سپس به کمک دانش رایانه ای، شاخص های مستند شده تبدیل به سیستم مکانیزه شد که هم اکنون مراحل پایانی کار در حال انجام است.