نهاد ضمانت سپرده ها می تواند در مواقع حساس، با تضمین سپرده ها و اطمینان‌بخشی به سپرده گذاران، اضطراب آنها را کاهش داده و از بروز پدیده هجوم بانکی تا حد زیادی پیشگیری کند.
پربیننده ترین خبرها
آخرین خبرها
شنبه 4 شهريور 1396
جوم بانکی زمانی رخ می دهد که تعداد زیادی از سپرده گذاران بانک ها و مؤسسات اعتباری، به دلیل ترس از ناتوانی این مؤسسات در بازپرداخت سپرده هایشان، به طور گسترده برای برداشت سپرده های خود به بانک‌ها مراجعه می کنند؛ زیرا انتظار ورشکستگی بانک را دارند.
بانک یک واسطه مالی است که وظیفه جذب سپرده و اعطای تسهیلات را به عهده دارد. بانک ها به دلایل مختلفی مانند بحران مالی، افزایش مخاطرات اقتصادی و سیاسی با احتمال هجوم سپرده‌گذاران برای برداشت سپرده @ها مواجه می شوند.
بانک ها سپرده هایی را که دریافت کرده اند به شکل وام و تسهیلات در اختیار افراد مختلفی قرار می دهند و این وام ها عموماً مدت دار هستند؛ اما در مقابل، باید بتوانند سپرده‌های جذب شده را به محض درخواست مشتری پرداخت کنند و در نتیجه بانک باید پول نقد کافی در اختیار داشته باشد. بنابراین زمانی که تعداد زیادی از سپرده‌گذاران در یک مدت نسبتاً کوتاه، تقاضای دریافت سپرده های خود را داشته باشند، ممکن است بانک به سرعت با مشکل نقدینگی مواجه شده و حتی ورشکست شود.
ورشکستگی یک بانک به دلایل متعددی می تواند آثار سیستمی داشته باشد. اولاً از آنجایی که بانک ها از طریق سیستم‌های پیچیده معاملات با یکدیگر ارتباط دارند، ورشکستگی یک بانک به سایر بانک ها سرایت کرده و ثبات تمامی بانک ها و به تبع آن نظام مالی یک کشور را با مخاطرات جدی روبه رو می کند. ثانیا، به دلیل عدم تقارن اطلاعات، در صورت ورشکستگی یک بانک، سپرده گذاران بانک دیگر صرف نظر از اینکه بانک آنها توانایی بازپرداخت سپرده های آنها را دارد یا نه، برای دریافت سپرده های خود به بانک مراجعه می کنند و بدین ترتیب ورشکستگی یک ب انک ممکن است به بانک های دیگر سرایت کند.
بنابراین نهادهای ضمانت سپرده ها به منظور کاهش زیان وارده به سپرده گذاران در صورت ورشکستگی بانک و جلوگیری از به وجود آمدن بحران بانکی تاسیس شدند. یکی از اهداف اصلی ایجاد نظام سپرده ها تحکیم و استمرار ثبات و سلامت مالی و ایجاد امنیت و قابلیت نقدشوندگی سپرده ها است. نظام ضمانت سپرده ها می تواند در مواقع حساس، با تضمین سپرده ها و اطمینان‌بخشی به سپرده گذاران، اضطراب آنها را کاهش داده و از بروز پدیده هجوم بانکی تا حد زیادی پیشگیری کند.
برخی از اهداف کلیدی نظام ضمانت سپرده ها عبارت از پوشش سپرده های خرد، ایجاد اطمینان در سپرده گذاران، تقویت استحکام نظام بانکی، ممانعت از شکل‌گیری بحران‌های فراگیر بانکی و کاهش فشار مالی بر منابع بانک مرکزی در شرایط بحرانی.
ایجاد یک نظام ضمانت سپرده صریح، بیانگر توجه به دغدغه هجوم بانک ها است. هجوم به بانک ها تهدید همیشگی است؛ زیرا بانک ها نوعاً دارایی های غیرنقد و بدهی های نقدناشونده دارند. در چارچوب نظام ضمانت سپرده صریح، در مواردی که بانک با ورشکستگی مواجه می شود، مطالبات طلبکاران تا سقف معین و توسط طرحی که برای این منظور تهیه شده است، برآورده خواهد شد.
علاوه بر این، در اکثر صندوق‌های ضمانت سپرده‌ها، سقف مشخصی برای بیمه سپرده‌ها تعیین می‌شود که در صورت ورشکستگی بانک، تنها تا آن میزان بازپرداخت به سپرده‌گذاران خرد بانکی صورت می‌پذیرد. علت این مسئله آن است که سپرده‌گذاران عمده در شبکه بانکی باید با ارزیابی ریسک و سطح سلامت نهادهای مالی مبادرت به سرمایه‌گذاری کنند که این امر باعث خواهد شد تا حد زیادی از بروز پدیده کژمنشی ممانعت به عمل آید.
در پایان شایان ذکر است که قواعد نظام ضمانت سپرده ها، موجب شفافیت و افزایش قطعیت در فرآیند تصفیه بانک های ورشکسته خواهد شد. این امر می تواند زمانی که تهدید هجوم بانکی وجود دارد برای حفظ ثبات، اهمیت اساسی داشته باشد.
*کارشناس اقتصادی
<###dynamic-0###>