ماجرا از خبر وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مبنی بر توزیع مستر کارت توسط پست بانک آغاز شد. محمود واعظی 4 روز پیش و در در حاشیه افتتاح پروژههای پستی گفت: شرکت پست در چارچوب قوانین تجارت بینالملل قراردادی را با یکی از شرکت های خارجی برای استفاده از کارت اعتباری بینالمللی در ایران منعقد کرده است گفت: بعد از برجام فضا برای سازمان های بینالمللی بوجود آمد که پست، مخابرات و شرکت زیرساخت از جمله شرکت های داخلی بودهاند که توانستند از این فضا استفاده کرده و قراردادهایی را در حوزه بینالملل به امضا برسانند.
وی عنوان کرد: بر این اساس شرکت پست با انعقاد قراردادی توانست موضوع توزیع کارت اعتباری بینالملل را با شرکت ویژن کارت ایرانیان با سقف اعتباری 10 هزار دلار روزانه داشته باشد. واعظی با بیان اینکه این کارت اعتباری با هر ارزی قابل تبدیل است گفت: با استفاده از کارت های اعتباری بینالملل مشکلات مردم برای سفرهای خارجی و پرداخت های بینالمللی تا حدی حل خواهد شد.
اعلام این خبر از سوی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در خبرگزاری ها با تیتر «ورود مستر کارت به ایران» تعجب همه کارشناسان را برانگیخت. مستر و ویزا دو شرکت آمریکایی فعال در حوزه پرداخت بین الملل هستند که به دلیل تحریم های داخلی کشور آمریکا علیه ایران فعالیت خود با بانک های ایرانی را قطع کرده اند.
نکته قابل توجه در قطع ارتباط «مستر» و «ویزا» با بانک های همکار خود در ایران نوع تحریم های وضع شده است. تحریم هایی که توسط کنگره آمریکا وضع شده و ارتباطی به فعالیت های هسته ای و متعاقب آن توافق هسته ای ایران و 5+1 ندارد. تا پیش از وضع این تحریم ها توسط کنگره آمریکا، بانک صادرات و بانک ملی ایران با مستر کارت همکاری داشتند. حسین مهری مدیر عامل شرکت ملی پست نیز در تکمیل توضیحات وزیر ارتباطات گفت: حدود یک سالی میشود روی بحث کارت های اعتباری بینالملل کار میکنیم و بحث اساسی ما برای تجارت الکترونیکی است.
وی افزود: اعتبار این کارت ها که شامل طرح های طلایی، نقرهای و برنزی است نهایتا 10 هزار دلار روزانه میشود که مردم میتوانند برای خریدهای خارجی به راحتی از آن استفاده کنند. مدیر عامل پست افزود: امروز در دو واحد پستی این خدمت را خواهیم داشت و ظرف دو ماه آینده سایت تجارت الکترونیکی مان را بر مبنای دو زبان طراحی خواهیم کرد.
توضیحات مدیر عامل شرکت ملی پست نیز به ابهام ماجرای ورود مستر کارت به ایران افزود، ابهامی که برای رفع آن مدت زمان زیادی لازم نبود و خیلی زود با واکنش سخنگوی مسترکارت آمریکا مواجه شد. واکنشی که طی آن سخنگوی مسترکارت آمریکا تاکید کرده بود که مستر کارت هیچگونه فعالیتی در ایران ندارد. در این پیام «سِز آیسِن» با تاکید بر اینکه هیچگونه فعالیتی را در ایران آغاز نکرده ایم، گفته بود: تا زمانیکه ایران همچنان در حلقه تحریم آمریکا باشد اجازه فعالیت در این کشور را نداریم.
پس از واکنش صریح سخنگوی مستر کارت آمریکا و پایان دادن به خبر همکاری خود با ایران، غلامرضا نجاری در واکنش به این موضوع اعلام کرد: از آنجا که شرکت پست به نیابت از سازمان ها و شرکت های دولتی و خصوصی خدمات دیگر دستگاه ها را به مشتریان ارائه می کند، با هدف تسهیل مبادلات ارزی خرد، با انعقاد قرارداد با شرکت ویژن کارت ایرانیان عملیات مربوط به توزیع و تحویل کارت های پیش پرداخت به متقاضیان را پس از احراز هویت برعهده دارد. وی افزود: پیش از انعقاد قرارداد با این شرکت، کیفیت خدمات کارت های ارائه شده از سوی پست مورد بررسی قرار گرفت که نشان از صحت عملیات مالی توسط این شرکت داشت.
محمدرضا محمودیان در واکنش به اخبار منتشر شده به خبرنگار اقتصادی روزنامه «ابتکار» گفت: مشخص است که «ویزا» و «مستر» به صورت رسمی با شرکت ها قرارداد نمی بندند. کارت های اعتباری کارت هایی بانکی هستند و به کسانی داده می شود که در بانک ها حساب داشته باشند و طبیعی است که مستر در صورت تمایل برای ورود به ایران به سراغ بانک ها خواهد رفت. از زمان ریاست جمهوری کلینتون، آمریکایی ها انعقاد هر قراردادی با ارزش بیش از 20 میلیون دلار با ایران را ممنوع کرده اند و این قانون با توافق هسته ای نیز برداشته نشده است و رفع آن به توافقی دوطرفه میان ایران و آمریکا نیاز دارد.
این کارشناس حوزه بانک و بانکداری الکترونیک با اشاره به اینکه کارت های بانکی به دو دسته محلی و بین المللی تقسیم می شوند افزود: کارت های محلی با مجوز بانک مرکزی هر کشوری فعالیت می کند و این در حالیست که کارت های بین المللی تابع قواعد بین المللی هستند. در آمریکا شرکت های «ویزا» و «مستر» زمینه ای را فراهم کرده اند که کارت های محلی و بین المللی یکی شوند. بانک ها برای کارت های داخلی هزینه های کمتری را از مشتریان خود دریافت می کنند و به همین دلیل است که بسیاری از کشورها با وجود امکان استفاده از ویزا و مستر، کارت های داخلی خود را جمع نمی کنند تا از کارت های بین المللی استفاده کنند.
مشاور اسبق فناوری اطلاعات بانک صادرات ایران در ادامه گفت: ویزا و مستر نرم افزاری اختصاصی دارند که به وسیله آن، کارت این شرکت ها در زمان استفاده شناسایی و تبادل ارزی صورت می گیرد. این نرم افزار به بیش از یک میلیون کارت خوان سرویس می دهد. مشتری این کارت های بین المللی با استفاده از نرم افزار شرکت ها، امکان تبدیل پول خود به بیش از 150 ارز دنیا را دارند. در واقع مستر و ویزا علاوه بر شبکه گسترده تبادل بانکی، کار صرافی را نیز برای مشتریان خود انجام می دهند و در هنگام خرید مشتری در یک کشور اروپایی، هزینه خرید را به یورو پرداخت کرده و ما به ازای آن را از حسابی در آمریکا و به دلار بر می دارند. البته برای تراکنش انجام شده درصدی کارمزد نیز منظور می شود.
محمودیان با اشاره به حجم بالای تبادلات ارزی شرکت های «ویزا» و «مستر» تصریح کرد: این شرکت ها در گوشه و کنار دنیا فعالیت دارند ولی اصالتا آمریکایی هستند و خودشان را در مخاطره تقابل با دولت و کنگره قرار نمی دهند. اگر کارت های مستر و ویزا را از کشور دیگری تهیه کنیم، در زمان استفاده تراکنش به آمریکا می رود و آنها به سرعت می فهمند که تراکنش در چه کشوری انجام شده است. پیش از تحریم های کنگره آمریکا علیه ایران، بانک های صادرات و ملی با مستر کارت همکاری داشتند. همکاری ای که پس از وضع تحریم ها از سوی مستر کارت قطع شد.
این کارشناس حوزه بانک و بانکداری الکترونیک آخرین راه برای استفاده از خدمات شرکت های مستر و ویزا، استفاده غیر رسمی از این خدمات عنوان کرد و افزود: آخرین راه برای استفاده از مستر کارت و همینطور ویزا کارت خرید کارت های هدیه 200 دلاری از بانک های فعال در کشور های همسایه است.
وی با اشاره به فعالیت شرکت هایی که با استفاده از ارتباطات خود به وارد کردن کارت های هدیه چند صد دلاری مستر به ایران مشغول هستند تصریح کرد: تجارت چمدانی کارت های ویزا و مستر تنها راه در دسترس ایران برای استفاده از خدمات بین المللی این کارت هاست. خدماتی که مسئولان برای فراهم کردن آنها برای شهروندان خود، مجبور به اتخاذ سیاست دو پهلویی بودند، سیاستی که نه اجازه ورود رسمی به این کارت ها را می داد و نه از ورود آنها جلوگیری می کرد.