نقدینه-دردوران تحریم یکی از بانک هایی که شاید بیش از سایر بانک ها با محدودیت های بین المللی مواجه شد، بانک توسعه صادرات بود که بواسطه ماموریت های تعریف شده عمده فعالیت های آن برون مرزی و برای حمایت از صادرکنندگان است.
نقدینه-دردوران تحریم یکی از بانک هایی که شاید بیش از سایر بانک ها با محدودیت های بین المللی مواجه شد، بانک توسعه صادرات بود که بواسطه ماموریت های تعریف شده عمده فعالیت های آن برون مرزی و برای حمایت از صادرکنندگان است.
به گزارش پایگاه خبری نقدینه،هرچند دردوران تحریم نیز با وجود تمام مشکلات هیچ گاه کارها در بانک توسعه صادرات متوقف نشد، ولی اجرایی شدن برجام و لغو تحریم ها یک فرصت ارزشمند برای شبکه بانکی فراهم کرد تا با گسترش همکاری های بین المللی خود گذشته را جبران کنند. درهمین زمینه علی صالح آبادی مدیرعامل بانک توسعه صادرات درحاشیه بازدید از بخش های مختلف موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران به برخی از سوالات این روزنامه درخصوص تغییرات فضای همکاری ها درداخل و خارج در دوره پساتحریم پاسخ گفت که درادامه می خوانید.
امسال از سوی رهبر معظم انقلاب سال «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل » نامگذاری شده است. برای تحقق اقتصاد مقاومتی دربخش تجارت خارجی چه برنامه هایی دردستور کار دارید؟
بانک توسعه صادرات که درخارج از کشور به عنوان اگزیم بانک (بانک تخصصی صادرات و واردات) شناخته می شود، یکی از ابزارهای دولت برای توسعه تجارت خارجی بخصوص صادرات و واردات مواد اولیه و تکنولوژی است. براساس سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی نیز توسعه همکاری های اقتصادی و تجارت با سایر کشورها بخصوص کشورهای همسایه مورد تاکید قرارگرفته است و برهمین اساس برنامه های بسیاری برای تقویت رابطه با همسایگان ایران دردستور کار قرارگرفته است.
دراین برنامه ها چگونه از صادرکنندگان ایرانی حمایت می شود؟
دراین راستا یکی از برنامه ها توسعه تجارت خارجی با ارمنستان است. هم اکنون یک خط لوله گاز صادراتی از ایران به ارمنستان وجود دارد که براساس برنامه ریزی ها و توافق های صورت گرفته قراراست به ازای صادرات گاز ایران از ارمنستان برق وارد کنیم. ولی به دلیل اینکه هنوز خط برق آماده بهره برداری نیست، تنها از یک سوم ظرفیت صادرات گاز استفاده می شود، چراکه آنها به صورت تهاتری خواهان دریافت گاز هستند. بنابراین اگر این خط انتقال برق به بهره برداری برسد، تجارت میان دو کشور به میزان قابل توجهی افزایش می یابد و ایران می تواند از تمام ظرفیت صادرات گاز خود به این کشور استفاده کند.
درهمین راستا بانک توسعه صادرات درقالب اعتبار خریدار که تنها برای صادرات استفاده می شود به پیمانکار ایرانی که قصد ساخت این خط انتقال برق را دارد وام می دهد که این وام درراستای توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی پرداخت می شود. حال برای ضمانت مبلغ پرداخت شده دولت ارمنستان بازپرداخت این تسهیلات به شرکت ایرانی را تضمین می کند و صندوق ضمانت صادرات ایران نیز ضمانت دولت ارمنستان را تضمین می کند. درراستای اقتصاد مقاومتی چنین طرح هایی را می توان توسعه داد که علاوه بر ارتقای امنیت در رشد مناسبات اقتصادی و تجاری ایران با کشورهای همسایه تاثیر گذار است.
برای مثال هم اکنون کشورهای ترکیه، پاکستان و افغانستان بشدت به برق ایران نیاز دارند و ازسوی دیگر کشورهایی مانند عراق و ترکیه خواستار گاز ایران هستند که اگر با تزریق تسهیلات مناسب از پیمانکاران ایرانی حمایت شود می توان صادرات خدمات فنی و مهندسی را افزایش داد.
پروژه توسعه بندرچابهار هم درهمین راستا کلید خورده است؟
یکی دیگر از طرح ها توسعه بندر چابهار است که طی هفته های اخیر هندی ها برای سرمایه گذاری درآن اعلام آمادگی کرده اند. این بندر به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران موقعیت استراتژیک بسیار مهمی برای ایران دارد و ازسوی دیگر کشورهایی از آسیای میانه و افغانستان می توانند ازطریق این بندر به آب های آزاد دسترسی پیدا کنند. هند نیز از طریق چابهار می تواند به آسیای میانه دست پیدا کند. همچنین درمنطقه مکران نیز طرح های اقتصادی بسیاری نظیر پتروشیمی و فولاد تعریف شده تا به صورت مستقیم محصولات تولیدی خود را ازطریق این بندر صادر کنند. علاوه براین رهبر معظم انقلاب نیز تاکید بسیاری روی توسعه محور شرق داشته اند. برهمین اساس برای توسعه این بندر بانک توسعه صادرات با عاملیت صندوق توسعه ملی به مبلغ 334 میلیون دلار این بندر را فاینانس کرده است تا زیرساختی برای توسعه صادرات و ترانزیت باشد.
به طور قطع حمایت از تمام صادرکنندگان ایرانی به اعتبار بالایی نیاز دارد،برای تامین نیاز پیمانکاران و صادرکنندگان ازچه محل هایی استفاده می کنید؟
یکی از روش ها برای تامین مالی طرح ها عاملیت صندوق توسعه ملی و استفاده از تسهیلات ارزی این صندوق برای پرداخت به طرح ها و پیمانکاران است.درهمین راستا بانک طرح های صادراتی را به صندوق توسعه ملی معرفی می کند و تسهیلات دریافتی را به عنوان بانک عامل به طرح های تایید شده پرداخت می کند. درسال های تحریم به دلیل محدودیت های موجود صندوق توسعه ملی نقش بسیار پررنگی درتامین مالی و فاینانس داشت. البته درهمان دوران نیز یک مورد فاینانس 2/2 میلیارد دلاری برای پتروشیمی بوشهر ازطرف چین گشایش شد ولی عمده طرح ها ازسوی صندوق تامین مالی می شد.
اجرای برجام چه تاثیری در پیمانکاران و صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی داشت؟
دردوران تحریم فعالیت پیمانکاران ایرانی درسایرکشورها بشدت محدود شده بود و نمی توانستند درمناقصات طرح های خارجی شرکت کنند، اما پس از اجرایی شدن برجام حضور پیمانکاران ایرانی درپروژه های خارجی افزایش چشمگیری داشته است و برهمین اساس میزان مراجعه آنها برای استفاده از خدمات و تسهیلات صادراتی نیز بیشتر شده است. طرح هایی که درقالب صادرات خدمات فنی و مهندسی اجرا می شود تاثیر زیادی درتقویت بخش تولید دارد چراکه براساس مقررات هرپروژه ای که توسط پیمانکار ایرانی درخارج از کشور اجرا می شود باید حداقل 60 درصد از کالاهای مورد نیاز از کالاهای ایرانی تامین شود.
قبل از اعمال تحریم ها روابط با بانک های خارجی چگونه بود؟
قبل از تحریم ها بانک توسعه صادرات با 400 کارگزار خارجی همکاری داشت که البته حدود 90 درصد کار با 5 کارگزار انجام می شد. دراین زمینه یکی از بانک های امارات، دوچ بانک آلمان و کردیت سوئیس درانجام مناسبات بانکی ما به سایرکشورها نقش محوری داشتند. اما پس از اعمال تحریم ها روابط بانکی ما بشدت محدود شد به طوری که دراین دوران عمده کارهای بانکی از طریق کارگزارانی درچین و ترکیه انجام می شد که هزینه بالایی هم برای ما داشت.
برجام توانسته است این محدودیت ها را رفع کند؟
خوشبختانه پس از اجرای برجام تمام محدودیت های قبل برطرف شده است و هرینه نقل و انتقالات بانکی نیز به میزان زیادی کاهش یافته است. هرچند هنوز بانک های تراز اول و بزرگ دنیا دربرقراری رابطه با ایران احتیاط به خرج می دهند، ولی با ارتباطاتی که با بانک های متوسط برقرارکرده ایم نیازهای روزانه خود را تامین می کنیم. پس از تحریم امکان استفاده از منابع مالی و فاینانس خارجی فراهم شده است و درهمین زمینه مذاکرات با کشورهایی مانند ترکیه، هند، روسیه و برخی از کشورهای اروپایی درحال انجام است.
برهمین اساس پس از لغو تحریم ها با تمام بانک هایی که قبل از تحریم ها با آنها ارتباط داشتیم درخواست همکاری داده ایم که بتدریج درحال انجام است. درهمین زمینه و ازطریق بانک هایی که هم اکنون با آنها همکاری داریم ال سی بازکرده ایم و کارها پیش می رود. درحال حاضربا بانک هایی از اتریش، سوئیس، ایتالیاو آلمان رابطه کارگزاری برقرارشده است و درمجموع کل روابط کارگزاری با بانک های خارجی به حدود 45 مورد می رسد.
ارتباط با بانک های کوچک و متوسط برای شما مشکل ساز نیست؟
درحال حاضر عمده کارها با بانک های کوچک و متوسط خارجی انجام می شود. البته دررابطه کارگزاری عملکرد بانک های بزرگ گسترده تر و سریعتر است، اما این بدان معنا نیست که کارها متوقف می شود.
درحال حاضر با چه ارزهایی مبادله می کنید؟
درشرایط موجود تمام مناسبات بانکی با خارج از کشور با ارز یورو انجام می شود. دراین زمینه هرچند مبادلات دلاری هم می تواند نقش مهمی ایفا کند، اما این محدودیت باعث مشکل جدی برای ما نشده است. برهمین اساس با تمام کشورهای اروپایی و حتی آسیایی با یورو معامله می کنیم. البته برای برقراری مجدد مبادلات دلاری ازطریق وزارت امور خارجه کشورمان یک بسته پیشنهادی به امریکایی ها ارائه شده است.
به نظر شما برای توسعه بیشتر روابط بانکی با خارج از کشور بخصوص بانک های بزرگ دنیا چه راهکارهایی وجود دارد؟
دراین زمینه نکته مهم تخصیص ارز درکشورهای هدف است. هم اکنون عمده ارز از سوی بانک مرکزی تخصیص داده می شود حال اگر این ارز درکشورهای اروپایی تخصیص داده شود نقش مهمی در گسترش همکاری های بانکی دارد. برای مثال اگر خریداران نفت اروپایی پول نفت را درکشوهای اروپایی پرداخت کنند و بانک مرکزی نیزعملیات ارزی را درهمان کشور انجام دهد بسیاری از مناسبات بانکی برقرارخواهد شد. ازسوی دیگر اگر بتوانیم با یکی از بانک های تراز اول دنیا ازطریق رایزنی ها درسطح کلان به توافق و نتیجه برسیم این بانک بزرگ می تواند، به عنوان یک خط شکن عمل کرده و بسیاری از محدودیت های باقی مانده را برطرف کند.