سیاست هدایت اعتبار نیازمند برنامه جامع است

ضرورت توجه ویژه به بنگاه‌های کوچک و متوسط

 به گزارش پایگاه خبری نقدینه ؛ یکی از برنامه‌های اساسی بانک مرکزی در سال جاری، تمرکز بر سیاست هدایت اعتبار به سمت بخش‌های اقتصادی و پروژه‌های هدف است. مسئولان سیاستگذاری پولی به‌ویژه رئیس کل بانک مرکزی در ماه‌های اخیر بار‌ها بر این موضوع تأکید داشته‌اند و البته معتقدند باید یک برنامه صنعتی راهبردی در این زمینه تدوین شود. در در همین باره و درخصوص ابعاد این سیاست و اهمیت و الزامات آن، با کارشناسان اقتصادی به گفت‌و‌گو پرداخته‌ایم.

محمد واعظ برزانی؛ استاد اقتصاد دانشگاه در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایبنا، درباره اولویت سیاست هدایت اعتبار بانک مرکزی در سال جدید توضیح داد: بانک مرکزی از طریق ابزار‌هایی مثل اوراق گام، در چارچوب احکام بودجه‌ای منابع شبکه بانکی را هدایت می‌کند.

به گفته او، بخش قابل توجهی از منابع شبکه بانکی باید طبق این احکام تخصیص یابد و بانک مرکزی باید در همین چارچوب سیاست هدایت اعتبار را به گونه‌ای اجرا کند که هم مصوبات بودجه تحقق یابد و هم کیفیت اجرای آن متناسب با سیاست‌های کلان اقتصادی، به ویژه سیاست‌های پولی باشد.

اثرگذاری بر رشد تولید و تکمیل زنجیره ارزش

به گفته وی، اهمیت هدایت اعتبار در تحقق شعار سال سرمایه‌گذاری برای تولید، بسیار بالاست و این سیاست تاثیر مستقیمی بر رشد اقتصادی، کاهش بیکاری، افزایش صادرات و ارزآوری دارد.

برزانی معتقد است: با توجه به نبود بازار سرمایه متشکل و فراگیر در اقتصاد ایران، هدایت اعتبار بانک مرکزی نقش تعیین‌کننده‌ای در حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط دارد. این بنگاه‌ها قادرند نیروی کار کوتاه‌مدت و حتی نیروی نیمه‌وقت یا پاره‌وقت را جذب کنند و هدایت اعتباری به سمت آنها می‌تواند در توسعه تولید و اشتغال موثر باشد.

برزانی سه لایه توسعه در اقتصاد را مطرح کرد و گفت: اول، فعال‌سازی ظرفیت نصب شده موجود از طریق تامین اعتبار برای خرید مواد اولیه؛ دوم، افزایش ظرفیت تولید با بهبود ماشین‌آلات و تجهیزات که با تخصیص اعتبار و اصلاح خطوط تولید امکان‌پذیر است؛ و سوم، توسعه زنجیره ارزش که بنگاه‌ها بتوانند بخشی از ارزش اقتصادی زنجیره قبلی خود را به عهده بگیرند.

او بیان کرد: اگرچه لایه سوم زمان‌بر است، اما همه اینها در مجموع رونق تولید و اشتغال را به دنبال دارد.

نیاز به برنامه ریزی جامع

«قیمت تمام‌شده پول برای بانک‌ها بالا است، که این موضوع تامین مالی تولید را با مشکلاتی رو به رو کرده است»؛ این نکته را امیر صفری، کارشناس پولی و بانکی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایبنا مطرح کرد و گفت: سهم عمده‌ای از تأمین مالی کشور بر دوش شبکه بانکی است، اما بانک‌ها منابع کافی برای تأمین مالی تولید ندارند. در نتیجه، دولت باید به بانک‌ها کمک کند تا تأمین مالی اقتصاد به درستی انجام گیرد.

صفری بیان کرد: با توجه به اینکه شعار سال «سرمایه‌گذاری در تولید» است، برای تحقق این موضوع، دولت باید برنامه‌ای کامل و جامع ارائه دهد؛ در غیر این صورت، هدایت اعتبار با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهد شد.

این کارشناس پولی و بانکی عنوان کرد: برای اینکه هدایت اعتبار موفقی داشته باشیم، لازم است خود بانک‌ها به این موضوع کمک کنند و همچنین بنگاه‌های بزرگ اقتصادی نیز در این زمینه همکاری نمایند.

وی افزود: یکی از برنامه‌های ضروری برای هدایت اعتبار، اختصاص ردیف بودجه در مجلس است تا با توجه به برنامه‌ریزی مناسب، هدایت اعتبار به خوبی پیش برود. در این زمینه، نظریه‌پردازان اقتصادی می‌توانند با بررسی و نظریه‌های خود، کمک شایانی به هدایت مناسب اعتبار داشته باشند.

صفری اظهار داشت: در حال حاضر، بانک‌ها برای پرداخت وام‌های تکلیفی مشکلات زیادی دارند و منابع کافی برای پرداخت این وام‌ها در اختیار ندارند. این شرایط نشان می‌دهد که خود بانک‌ها منابع کافی برای سرمایه‌گذاری در تولید ندارند، در نتیجه باید منابع جایگزین پیدا کنیم.

توجه به بنگاه‌های کوچک و متوسط

این کارشناس پولی و بانکی با اشاره به اینکه اندک منابع بانک‌ها به تعدادی محدودی از بنگاه‌های بزرگ می‌رسد و بنگاه‌های کوچک و متوسط سهم بسیار کمی از تأمین مالی تولید دارند، گفت: در حال حاضر نقدینگی به شدت کم است، به طوری که برای پرداخت تسهیلات عادی خرد، منابع مالی وجود ندارد.

صفری گفت: ضمن اینکه تأمین مالی بنگاه‌های بزرگ و کوچک بسیار مهم است، باید به این نکته نیز توجه داشت که بنگاه‌های بزرگ چندین هزار کارگر دارند و اگر تأمین مالی این بنگاه‌ها با مشکلاتی روبه‌رو شود، ممکن است امرار معاش کارکنان با چالش‌های جدی مواجه گردد.

این کارشناس پولی و بانکی همچنین با اشاره به اینکه در ایران هزینه تأمین مالی به شدت بالا است، گفت: حداقل هزینه برای بنگاه‌هایی که می‌خواهند از بانک وام بگیرند، ۲۳ درصد است که مقدار بالایی است. علاوه بر این، هزینه‌های دیگری مانند هزینه‌های سربار وجود دارد که باید بر هزینه تأمین مالی افزوده شود.

صفری در پایان تاکید کرد: قیمت تمام‌شده پول برای بانک‌ها نیز بالا است، که این موضوع تامین مالی تولید را با مشکلاتی رو به رو کرده است.