نقدینه- با تداوم و تشدید درگیری‌های نظامی در منطقه بخصوص حمله تروریستی رژیم‌صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق، نوسانات به بازار ارز و طلا که در سال گذشته با سیاست‌های تثبیت اقتصادی بانک مرکزی به ثبات نسبی رسیده بود، بازگشت. مروری بر شرایط مشابه طی سال‌ها و حتی دهه‌های گذشته نشان می‌دهد همواره اخبار سیاسی و نظامی با تحریک انتظارات تورمی تأثیر مستقیمی بر بازارهایی مانند ارز و طلا می‌گذارد، اما نکته مهم این است که این نوسانات، زودگذر و موقتی است و به محض آرام شدن اوضاع حباب‌های قیمتی ایجاد شده تخلیه می‌شود. در ماه‌های گذشته نیز چندین‌بار شاهد این شرایط بودیم؛ آغاز حمله حماس به رژیم‌صهیونیستی و عملیات طوفان‌الاقصی، حمله تروریستی کرمان، حمله مشترک امریکا و انگلیس به یمن و... هر یک برای مدتی کوتاه نرخ ارز در بازار غیررسمی را افزایش داد ولی نگاهی به نمودارها نشان می‌دهد نرخ‌های افزایش یافته به سرعت به عقب بازگشته است.
این در شرایطی است که برخلاف بازار غیررسمی که سهم حداقلی در تأمین نیازهای ارزی کشور دارد، در بازار رسمی ارز همچنان ثبات وجود دارد به طوری که حتی عرضه‌های ارز بانک مرکزی در سامانه نیما متقاضی ندارد که نشان از انتظار فعالان اقتصادی برای عقبگرد دلار است.
بر اساس اعلام بانک مرکزی، روز 18 فروردین‌ماه ۲۸۹ میلیون دلار حواله ارزی در سامانه نیما عرضه و ۹۸.۶ میلیون دلار آن معامله شد که معادل ۳۴ درصد از میزان عرضه شده است و ۶۶ درصد آن معامله نشده است. بدین ترتیب همان‌گونه که تجربه تأیید می‌کند، خطر زیان خریداران هیجانی ارز و طلا بشدت بالاست چراکه به محض آرام شدن شرایط سیاسی در منطقه قیمت ارز و طلا نیز ریزش خواهد کرد.
برگ برنده تروریست‌های اقتصادی، سودجویی در نوسانات سیاسی است
به گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق، تروریست‌های اقتصادی و سوداگران ارز با فضاسازی‌هایی به دنبال افزایش تقاضای ارز و طلا سعی می‌کنند از این بازار سود ببرند؛ دلالان همیشه در بازار دنبال فرصت‌هایی برای جوسازی و سودجویی هستند.
یحیی آل‌اسحاق با بیان اینکه دلایل مختلفی برای افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر وجود دارد، اضافه کرد: حمله به کنسولگری ایران در دمشق موجب ایجاد برداشت‌های متفاوت در ذهن مردم شده است به همین علت تعدادی از افراد برای حفظ ارزش پول خود اقدام به خرید ارز کردند.
وی افزود: البته تروریست‌های اقتصادی و سوداگران ارزی نیز با ایجاد فضاسازی‌هایی به دنبال افزایش تقاضا هستند تا از این بازار سود ببرند؛ دلالان همیشه در بازار ارز به دنبال فرصت‌هایی برای جوسازی و کسب منفعت هستند، در نتیجه نباید نقش آنها را در نوسانات نرخ ارز نادیده بگیریم.
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق بیان کرد: افزایش نرخ ارزی که در چند روز اخیر اتفاق افتاده است به علت تغییر در عرضه ارز نیست، چون شاهد کاهشی در عرضه نبوده‌ایم بلکه اتفاقاً این عامل نسبت به گذشته با افزایش نیز همراه بوده است.
وی افزود: تقاضای واقعی برای تجارت و امثال این موارد به درستی پاسخ داده می‌شود در نتیجه علت اصلی افزایش نرخ ارز به مسائل و جریانات سیاسی مربوط است.
آل‌اسحاق درباره افزایش قیمت طلا نیز اظهار کرد: قیمت طلا علاوه بر نرخ ارز از نرخ جهانی آن تأثیر می‌گیرد و تغییرات نرخ جهانی که خارج از اقتصاد کشورمان است بر قیمت داخل اثر می‌گذارد؛ قسمتی از عرضه طلای کشور وارداتی است، بنابراین تا حدودی عرضه و تقاضای طلا از شرایط بین‌المللی تأثیر می‌گیرد و از طرفی هم شاهد افزایش بی‌سابقه اونس جهانی در ماه‌ها و روزهای اخیر بوده‌ایم.
وی افزود: می‌توانیم همه جوسازی‌ها و فضاسازی‌هایی را که در بازار ارز شاهد آن هستیم در شرایط فعلی به بازار طلا نیز تعمیم دهیم، یعنی علاوه بر افزایش نرخ جهانی طلا عده‌ای با ایجاد فضای روانی، بازار طلا را ملتهب می‌کنند.
افزایش قیمت دلار کاملاً سیاسی و هیجانی است
رامین پولادرگ، عضو اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق هم در واکنش به نوسانات ارزی اخیر با توجه به درگیری‌ها و اتفاقات منطقه‌ای به ایسنا گفت: در روزهای گذشته شاهد اتفاقات مختلف داخلی و بین‌المللی در منطقه بودیم که هر کدام تأثیر زیادی بر نوسانات ارزی داشتند. بی‌تردید حمله به سفارت ایران در دمشق و نگرانی از احتمال وقوع جنگ و همچنین حمله تروریستی اخیر به حافظان امنیت در سیستان از جمله حوادثی بود که بهترین بهانه را به دست رسانه‌های معاند و دشمن داد تا بازار ارز را دچار تلاطم و اخلال کنند.
وی با اشاره به اینکه عده‌ای دلال و تروریست اقتصادی در این شرایط همسو با دشمن به دنبال جوسازی و اختلال در بازار ارز هستند، گفت: باید قبول کنیم علاوه بر جنگ منطقه‌ای، در یک جنگ بزرگ رسانه‌ای هم هستیم و نباید دشمن را در این زمینه دست‌کم بگیریم. رسانه‌های معاند در حال افزایش انتظارات تورمی در جامعه هستند و از هیچ تلاشی در راستای ترغیب مردم برای هجوم به بازار ارز دریغ نمی‌کنند.
این فعال اقتصادی با تأکید بر اینکه افزایش موقتی انتظارات تورمی ناشی ازعوامل غیراقتصادی است، گفت: اواخر سال گذشته نیز به این نکته اشاره کردم که افزایش قیمت ارز به هیچ عنوان دلیل و توجیه منطقی و اقتصادی ندارد و موج هیجانی کاذب و احساسی ایجاد شده توسط دلالان و دشمنان، دلیل اصلی این اتفاق است.
پولادرگ ادامه داد: متأسفانه برخی از کارشناسان و منتقدان نیز خواسته یا ناخواسته گرفتار موج حاصل از تبلیغات دلالان و سوداگران شده‌اند و دلار 80 تا 100 هزار تومانی را پیش‌بینی می‌کنند، در حالی که تنها دلیل افزایش محدود قیمت دلار، اتفاقات سیاسی و منطقه‌ای است که مطمئناً قابل کنترل و فروکش کردن خواهد بود.
وی تأکید کرد: همچنان معتقدم دلیل افزایش قیمت ارز کاملاً سیاسی است و فعلاً کار چندانی نمی‌توان انجام داد تا اینکه این موج هیجانی و کاذب به مرور تخلیه شود و بار دیگر آرامش به بازار بازگردد. بی‌تردید نقش بانک مرکزی نیز در این شرایط بسیار حائز اهمیت و تأثیرگذار خواهد بود و این نهاد سیاستگذار می‌تواند همچون سال گذشته به خوبی بازار را مدیریت کند، هر چند بانک مرکزی به تنهایی قادر به مدیریت تمام و کمال شرایط موجود نیست و سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دیگر هم باید پای کار باشند تا از این پیچ سیاسی، امنیتی و اقتصادی گذر کنیم.
برش
سوءاستفاده خرابکاران سیاسی از بازار ارز
استاد دانشگاه امام صادق(ع) اظهار داشت: مردم ما دنبال سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و در دارایی‌هایی با نقدشوندگی بالا هستند، این پول داغ تحت‌تأثیر اخبار وارد بازار ارز و طلا می‌شود و آن را متلاطم می‌کند، اما این نوسانات ناشی از اخبار سیاسی موقت است.
محمد سلیمانی در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه نرخ ارز پس از حمله رژیم‌صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق افزایش زیادی داشت، اظهار کرد: در ایران اغلب سرمایه‌گذاری‌های مردم کوتاه‌مدت بوده و در دارایی‌هایی با نقدشوندگی بالا انجام می‌شود، در نتیجه این پول داغ که همیشه در دست مردم است، سبب می‌شود اخبار مختلف به سرعت تأثیر خود را بر بازارهایی مانند ارز و طلا نشان دهد. وی افزود: در این شرایط جریانی که از نوسانات نرخ ارز بهره می‌برد و دارای قدرت رسانه‌ای و مالی است بشدت می‌تواند جو روانی ایجاد کرده و با استفاده از آن عایدی مالی زیادی را کسب کند.
استاد دانشگاه امام صادق(ع) اضافه کرد: نکته قابل توجه این است که تأثیر این اخبار بر بازار کالاها کاملاً متفاوت بوده و ممکن است در یک بازار اصلاً حس جنگ‌زدگی و نزدیک به جنگ بودن مشاهده نشود، اما در بازار ارز این ترس به سرعت منتقل می‌شود و اثر خود را نشان می‌دهد. در همین زمان است که می‌توان احتمال وجود یک اقدام خرابکارانه سیاسی را بالا دانست.
سلیمانی بیان کرد: در حال حاضر متغیرهای اقتصادی ما در وضعیت خوبی قرار دارند، به نحوی که در سال گذشته شاهد کاهش قابل توجه نقدینگی و پایه پولی بودیم، با وجود این، نوسانات کوتاه‌مدتی در بازارها بخصوص بازار ارز و طلا مشاهده می‌شود که عمدتاً ناشی از اخبار سیاسی بوده و موقتی و کوتاه‌مدت خواهد بود.