می خواهیم برای یکبار هم که شده در جواب ناملایماتی که چند صباحی است در حق صنعت بیمه در رسانه ها منتشر می شود، با ملایمت اقدامات و جایگاه مهم یکی از ارکان اقتصاد کشور را یادآوری کنیم.
نزدیک به یک قرن است که جامعه ایرانی از خدمات صنعت بیمه در کشور استفاده می کند. طی این سالها برخوردها و رفتارهای متفاوتی نسبت به این صنعت در جامعه شکل گرفته که علی رغم خدمات تقریبا مثبت و در خور توجه آن همواره مورد عتاب و خطاب سازمانها و نهادهای مختلف قرار می گیرد که بعضا صلاحیت اظهار نظر در خصوص عملکرد صنعت بیمه را ندارند. تا دهه هشتاد صنعت بیمه نظیر بچه ای که دچار فوبیا شده باشد، از ترس در کنج خانه ای کز کرده و کناری نشسته بود و همواره رفت و آمد، کنش و واکنش بازیگران عرصه هایی چون سیاست، اجتماع، فرهنگ و بطور ویژه اقتصاد را تحت نظر داشت و هر از چند گاهی با بروز اتفاق ناگواری در گوشه ای از کشور خودی نشان می داد. با سپری شدن عزلت نشینی که طی سالیان متمادی بر پیکره این صنعت سایه انداخته بود و کارها و خدمات مهم و اثر گذار آن را در جامعه محو می کرد. طی دهه اخیر صنعت بیمه در پی کسب جایگاه خود در اقتصاد کشور اقدامات مهم و چشمگیری را انجام داده است. همزمان با تلاش دست اندرکاران و اساتید صنعت بیمه در ارائه خدمات مفید در جامعه سایر جنبه ها و حوزه های جامعه نیز پیشرفتهایی داشته اند که متاسفانه صنعت بیمه یا از آنها عقب مانده است یا آن را عقب نگه داشته اند.
صنعتی که از نگاه برخی به تمثیل؛ "نیست ولی هست یا هست ولی نیست" همواره در مواقع بروز حوادث ناگوار فرصت ابراز وجود پیدا می کند. ابراز وجودی که در چارچوب و مقررات خاص باید به آن عمل شود ولی برخی به دلیل عدم شناخت از نحوه فعالیت و ارائه خدمات آن همواره دست خود را بالاتر می دانند و با اعمال فشار شانتاژ بسیاری از عدم آگاهی های خود را ناکارآمدی و ضعف صنعت بیمه قلمداد می کنند.
از نگاه بیمه گران صنعت بیمه با وجود مشکلاتی که در فضای عملیاتی آن وجود دارد توانسته پاسخگوی بیشتر نیازهای جامعه در تأمین اطمینان و آرامش باشد ولی با این وجود برخی نهادهایی که خود را در صنعت بیمه ذینفع می دانند، مسائل و مشکلات خود را به سمت صنعت بیمه سوق می دهند که متأسفانه این امر اثرات مخربی را بر افکار عمومی و مشتریان شرکت های بیمه می گذارد.
از سال 1386 که نرخ دیه سال به سال با افزایش چشمگیری روبرو بوده است، این صنعت خود را با توجه به منافع و مصالح جامعه وفق داده است، علی رغم زیان ده بودن بیمه شخص ثالث کمتر اعتراضی مبنی بر چرایی افزایش نرخ دیه طی سال های اخیر از خود نشان داده است، همواره مصالح عمومی کشور برایشان مورد توجه بوده است. با وجود افزایش نرخ دیه طی این سال ها شرکت های بیمه متضرر شده اند ولی با توجه به توان فنی موجود در صنعت بیمه اثرات آن معمولا قابل کنترل بوده است.
در این میان موضوعی که هضم آن برای بیمه گران دشوار می نماید شرکایی است که خود را سهامدار و شریک خیر و خوشی صنعت بیمه و بویژه بیمه شخص ثالث می دانند. متأسفانه این شرکا کمتر توجهی به منافع شرکتهای بیمه ندارند، اگر شرکت بیمه سهمشان را پرداخت کرد که وظیفه خود را انجام داده است اگر تأخیری در پرداخت این قدرالسهم یا حق السهمشان رخ دهد بدون کمترین ملاحظه ای فشارهایی را بر صنعت بیمه وارد می کنند که هم باعث کدورت بین دستگاهی می شود و هم وجهه صنعت بیمه را هدف قرار می دهد .
کاش این رفقای روزهای خیر و خوشی صنعت بیمه، به جای حمله در مواقعی از این دست، به عنوان حامی صنعت بیمه در کنار آن قرار بگیرند و بدون پیشداوری، صنعتی که خود را حامی اقتصاد و جامعه می داند از پیش بازنده نکنند. بدیهی است، اعلام جرم بر علیه صنعت بیمه و ضعیف نشان دادن آن در ارائه خدمات به آحاد جامعه عایدی برای شرکایی که دیگر شرکای ذاتی آن هستند، در بر نخواهد داشت.
بر اساس آمار و اطلاعات منتشر شده توسط مرکز آمار ایران و سازمان پزشکی قانونی کشور، طی یک دوره چهار ساله از سال 1388 تا پایان سال 1391 صنعت بیمه با تمام ضعف هایش(به زعم منتقدین) در شرایط نامناسب اقتصادی جوابگوی خسارت 2305.4 هزار فقره تصادف بوده است، بطوریکه به ترتیب از سال 1388 تا 1391 طی هر سال به ترتیب حدود 702.5، 776.5، 369.9 و 429.5 هزار فقره تصادف رخ داده است. در تصادفاتی که از سال 1388 تا پایان سال 1392 حادث شده، به ترتیب حدود 23، 20.6، 20.1، 19.1 و 18 هزار نفر فوت و حدود 295.2، 275.1، 297.3، 318.8 و 315.7 هزار نفر نیز مصدوم شده اند.
اینها اتفاقاتی است که وقتی من و شما بعنوان بیمه گذار به شعب و یا دفاتر نمایندگی یک شرکت بیمه برای تهیه بیمه نامه خودروی خود مراجعه می کنیم، برای بیمه گر کلی ناز می کنیم و پشت سرشان حرف می زنیم، یک لحظه هم به این موضوع فکر نمی کنیم که چقدر احتمال دارد سال آینده جزیی از این آمار باشیم یا خیر؟ فکر می کنیم حق بیمه ای که برای خرید بیمه نامه پرداخت می کنیم خیلی زیاد است و شرکت بیمه را متهم می کنیم، در صورتی که اینطور نیست و حق بیمه پرداختی ما بسیار کمتر از تعهداتی است که واگذار کرده ایم و شرکت بیمه آنرا پذیرفته است.
حال بر اساس آمار فوق به قسمت دوم موضوع می پردازیم، موضوع ایفای تعهدات صنعت بیمه، موضوعی که متاسفانه در نقد و تحلیل هایی که بیان می شود یا فراموش می شود و یا در دست نوشته ها خیلی کمرنگ جلوه می کند. صنعت بیمه طی سال های 1388 تا پایان سال 1393 صرفا برای بیمه شخص ثالث حدود 203.2 هزار میلیارد ریال خسارت پرداخت کرده است. ولی نمی دانم چرا منتقدان خوش انصاف صنعت بیمه خدمات بزرگ آنرا کنار می گذارند و با بروز کمترین مشکلی قصد دارند اقدامات مثبت صنعت بیمه را در اذهان عمومی کم اثر نشان دهند.
اینجاست که باید برای لحظه ای درنگی کرد! فکر کنیم این اتفاقات می افتد و صنعت بیمه ای وجود ندارد که به این اتفاقات رسیدگی کند، کدام نهاد یا سازمان توان مقابله و تامین این خسارت ها را دارد؟ چه تعداد امکانات نرم افزاری و سخت افزاری لازم است تا از عواقب خسارت ها جلوگیری شود؟ چه تعداد بیمارستان برای نگهداری مصدومین و تامین هزینه های آنها نیاز است؟ هیچ معلوم است چند نفر به دلیل فشار روانی از دست دادن سرپرست خانواده راهی آسایشگاه ها می شوند؟ آیا کسی هست از خانواده های بی سرپرست دست گیری کند؟ چه تعداد نیروی انسانی جهت تامین امنیت و جلوگیری از سرقت و دزدی در کوچه ها و خیابان ها لازم است؟ چه تعداد سازمان باید برای مهار آسیب های اجتماعی ایجاد شود؟ شاید مهمترین و بهترین دلیلی که می تواند هر یک از افراد جامعه خود را مدافع خدمتگذاری صنعت بیمه بدانند، همین حمایت هایی است که در ذات خدمات این صنعت نهفته است ولی کمتر به آن توجه می شود.
علی ایحال؛ تا زمانی کارشناسان و دست اندرکاران صنعت بیمه خود را در پشت میزهایشان مخفی کنند و در محافل عمومی و تخصصی حرفی از این صنعت و فعالیت های آن به میان نیاورند، مصداق بچه زرنگ مدرسه ای است که بی سرو صدا تکالیف خود را انجام می دهد و در آخر ترم با کوچکترین ناهماهنگی مورد هجوم انواع و اقسام تنبیهات ناظم و معلم مدرسه قرار می گیرد.
امیدوارم، این مطلب بهانه ای باشد برای کاهش اقلی از نامهربانی ها و ناداوری هایی که این روزها در حق صنعت بیمه روا داشته می شود.