به گزارش پایگاه خبری نقدینه، از يك هفته گذشته با افزايش نرخ سود بانكي تا ۲۰درصد جريان نقدينگي از دلار به سمت گواهي سپرده ريالي بانك ها تغيير كرد و منجر به كاهش التهاب در چهار راه استانبول شد امابا وجود اينكه كل مبلغ ۱۰۱هزار ميليارد توماني كه توسط بانك ها براي سپرده هاي ويژه جذب شده است ناشي از خروج نقدينگي از ساير بازار ها نبوده است با اين حال بازار هاي ديگر از جمله اوراق بدهي،سهام و صندوق هاي سرمايه گذاري تحت تاثير قرار گرفته اند.
به طور عام بخش عمده نقدينگي جذب شده در گواهي سپرده بانكي ناشي از تبديل سپرده هاي ۱۵درصد به ۲۰درصده بوده است به گفته غلام حسين مظفري مدير عامل سابق بانك شهر آنچه که در بانک ها در حال وقوع است تغییر نوع حساب از سپرده های مدت دار با سود ۱۵درصد به اوراق گواهی سپرده ریالی با سود ۲۰درصد است با اين حال اين همه ماجرا نيست و نرخ سود ۲۰درصدي از يك طرف اوراق بدهي را از سكه انداخت و از سوي ديگر منجر به خروج نقدينگي از صندوق هاي سرمايه گذاري شد در عين حال پيش بيني مي شود اين موضوع مبنايي براي نرخ تورم در سال ۹۷قرار گيرد و منجر به افزايش سطح تورم تا همين مقدار براي سال بعد شود.
البته اين رويه فقط دو هفته ادامه دارد و به زودي به پايان مي رسد با اين حال در همين مدت اندك بانك ها توانسته اند نقدينگي زيادي جذب كنند كه مي توان آن را در تاريخ اقتصاد ايران كم سابقه تلقي كرد اين سياست به اين دليل اتخاذ شد تا جريان نقدينگي از دلار كه به گفته رئيس كل بانك مركزي سياسي و ناشي از سفته بازي بود به سمت سپرده هاي بانكي حركت كند. اما اين تغييرات فقط يك سر ماجرا است و اثرات جانبي ديگري هم بر بازارها داشته است.
اثر تغيير جريان نقدينگي
آن طور كه آمارها نشان مي دهد از اول سال تاكنون ۲۲۰هزار ميليارد تومان نقدينگي وارد بورس و ۷۰هزار ميليارد تومان وارد بازارمسكن شده است با اين حال اطلاعاتي در مورد گردش نقدينگي در بازار هاي طلا و ارز وجود ندارد اما آن طور كه رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده است: در هفته اول اجرای بسته جدید بانک مرکزی ۱۰۱هزار میلیارد تومان اوراق گواهی سپرده ریالی در بانکها فروخته شده است.
اطلاعات اماري نشان مي دهد سياست بانك مركزي منجر به تغيير جريان نقدينگي از بازار هاي سهام، اوراق بدهي،دلار وصندوق هاي سرمايه گذاري به سمت گواهي سپرده ريالي بانك ها شده است اين در حالي است كه حتي گواهي سپرده هاي ارزي( مبتني بر ريال) و پيش فروش سكه هم نتوانسته است تاثيري بر جريان نقدينگي به سمت بانك ها داشته باشد.
در تاييد اين اطلاعات همين بس كه ديروز رئيس كل بانك مركزي هم در مورد استقبال از فروش گواهي سپرده بانكي گفت: ميزان استقبال آحاد جامعه از گواهي سپرده ريالی مبتنی بر ارز و پيش فروش سکه چندان زياد نبوده اما فروش اوراق گواهی سپرده ريالی با استقبال قابل توجهی مواجه شده است.
داده هاي آماري در تكميل جملات بالا نشان مي دهد كه در طول ۲۰روز گذشته دست كم ۸هزار ميليارد تومان از ارزش صندوق هاي سرمايه گذاري كاسته شده و سرمايه گذاران به سرعت در حال خروج از اين صندوق ها براي تبديل دارايي هايشان به سپرده هاي ۲۰درصدي هستند. مطابق اين اطلاعات اوراق بدهي هم كه از اول سال تاكنون ۳۲هزارميليارد تومان منابع جذب خود كرده است با كاهش استقبال و كم محلي سرمايه گذاران مواجه شده است. مطابق اطلاعات دريافتي از روز شنبه كه اوراق مرابحه ايران خودرو با نرخ ۱۸.۵درصد در بورس فروخته شده با استقبال كمي مواجه شده به طوري كه طبق اطلاعاتي كه سايت خبري بورس پرس منتشر كرد فرداي همان روز متعهد پذيره نويسي مجبور شده است ۵۰درصد از مبلغ پذيره نويسي ۷۰۰ميليارد توماني اين اوراق را خود خريداري كند تا عرضه با شكست مواجه نشود.
آيا همه چيز به نفع بانك ها تمام شد؟
اين تغيير رويه ها اكنون جريان نقدينگي را به نفع بانك ها تغيير داده است و منجر به خروج پول از ساير بازار ها به سمت بازار پول شده است. با اين حال اين همه ماجرا نيست چرا كه به زودي بانك ها با هزينه هاي سنگين پرداخت نرخ سود ۲۰درصدي مواجه مي شوند.
برآورد ها نشان مي دهد براي جبران هزينه بانك ها، بانك مركزي دست كم به ۷هزار ميليارد تومان منابع مالي نياز داشته باشد و اين موضوعي است كه از چشم رئيس كل بانك مركزي هم دور نمانده است،چرا كه ديروز هم سيف با تاکید بر اینکه نرخ سود ۲۰درصدی که به صورت دوهفتهای برای اوراق سپرده ریالی در نظر گرفته شده،بعد از دو هفته باید به حالت قبل برگردد، گفت: هزینه بانک ها را جبران میکنیم.
مطابق داده هاي موجود در حال حاضر کل سپرده هاي ديداري بانك ها ۱۳۸۵.۵هزار میلیارد ریال است كه با افزايش نرخ سود دست كم ۷.۳درصد از اين سپرده ها به سپرده هاي مدت دار منتقل خواهند شد. به اين ترتيب اگر متوسط هزينه گواهي سپرده هاي جديدصادر شده براي بانك ها ۶درصد باشد مي توان تخمين زد هزینه ای معادل ۶۰۶۰میلیارد تومان به نظام بانکی تحمیل خواهدشد.
در همين رابطه غلام حسین مظفری مدير عامل سابق بانك شهر توضيح داد: وقتی سود سپرده ها بالا می رود قطعا بانک ها متضرر می شوند زیرا فعالیت اقتصادی در سیستم بانکی با این رقم ها پاسخگو نیست. هیچ فعالیت اقتصادی در ایران وجود ندارد که ۲۰تا ۳۰درصد سود به همراه داشته باشد و آن را به بانک ارایه کند و در مقابل وقتی می خواهد سود گواهی ۲۰درصد را بدهد باید از کسی که می خواهد تسهیلات بگیرد حداقل ۲۵درصد بهره بگیرد تا بتواند توازن را در پرداخت سود اوراق گواهی سپرده پرداخت کند ضمن اینکه در کنار آن باید هزینه های جاری بانک را نیز در نظر بگیرد.
در عين حال مي توان از همين حالا حدس زد كه نرخ تورم در سال بعد متناسب با نرخ سود بانكي تا سطح ۲۰درصد رشد كند و بار ديگر بازده بازار متناسب با اين مقدار نرخ سود تغيير كند.
مقايسه بازده بازار ها
اطلاعات اماري از مقدار بازده بازار ها بعد از تغيير در تركيب سود و زيان بازار ها نشان مي دهد كه با چرخش نقدينگي از بازار دلار و كاهش التهاب در اين بازار بار ديگر بازده بورس كه در مقابل ساير بازار ها به پايين ترين سطح رسيده بود به رتبه دوم جدول صعود كند كه بخش عمده آن نه به دليل رشد بازده بورس بلكه به دليل تغيير در تركيب بازده بازار ها در دو هفته گذشته است.
مطابق اين اطلاعات در حال حاضر بازده يورو با ۳۵.۶درصد در صدر همه بازار ها است و بعد از آن بازده بورس با ۲۷درصد دومين بازار سود آور تلقي مي شود.
در اين مدت قيمت سكه طلا و مسكن به ترتيب با ۲۳و ۲۲درصد رشد در جايگاه هاي بعدي قرار دارند. بازده هر دلار آمريكا هم تحت تاثير اجراي سياست هاي جديد بانك مركزي براي افزايش سود تا سطح ۲۰درصد كاهش يافته است. با اين حال اينها داده هاي يك ساله است و در بلند مدت دچار تغيير خواهد شد، چنانچه مطابق بررسي هاي ۵ساله بازده بورس عمدتا از همه بازار ها بيشتر بوده است. در همين رابطه مدیرعامل کارگزاری بانک صنعت و معدن در مورد توانایی بازار ها در حفظ ارزش پول سرمایهگذاران گفت:تغییرات هر یک از بازارها و تورم، در بازه زمانی ۵ساله ، سهساله و یکساله نشان میدهد که در بازه ۵ساله، فقط بازار سهام و سپردهگذاری در بانک موفق شدهاند که از نرخ تورم بازده بیشتری به دست بياورند.
محمد ثریانژاد افزود:در این مدت، بازارهای ارز، سکه و مسکن بازده کمتری از نرخ تورم داشتهاند و این بدین معنی است که سرمایهگذاری در این بخشها در عمل موجب کاهش ارزش واقعی مبالغ سرمایهگذاری شده است.
به گفته ثریانژاد، در بازه ۵ساله با توجه به ریسکهای سرمایهگذاری در هر یک از بازارها، سرمایهگذاری در بانک با بازده ۱۳۲درصد گزینه مناسبی بوده است؛ درحالیکه بر اساس عدد بازده، بازار سهام با رشد ۱۶۰درصد بیرقیب بوده است.
انتقاد از افزايش نرخ سود بانكي
مدير عامل فرا بورس ايران با انتقاد از تضميم بانك مركزي براي افزايش نرخ سود بانكي گفت:اکنون عمق بازار بدهی در فرابورس حدود ۳۸هزار میلیارد تومان است که با این تصمیم، مردم یک شبه حدود ۳درصد ضرر کردند. این اتفاقات در شرایطی میافتد که چنین تصمیماتی با سیاستهای گذشته بانک مرکزی در تضاد است.
او افزود: بانک مرکزی در جلساتی که برای تامین مالی دولت گذاشته میشد، همیشه مد نظر داشت که نرخ سود بانکی در سال ۹۷به ۱۲درصد برسد؛ چطور امکان دارد نرخ سود نه تنها به ۱۲درصد نرسد بلکه یکشبه ۵درصد معادل یک سوم هم اضافه شود؟”
او تاكيد كرد: بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز در تصمیمیعجیب نرخ بهره را در کشور ۳۳درصد افزایش داد و از ۱۵درصد به ۲۰درصد رساند که این تصمیم باعث تغییر نرخها در بازار بدهی شد و نرخ سود اسناد خزانه اسلامي(اخزا) را تا بالای ۲۱درصد افزایش داد که قطعا به صلاح نیست.
هاموني ادامه داد: ما به تصمیمات بانک مرکزی برای کنترل نرخ بازار پول احترام میگذاریم، اما این قبیل تصمیمات ممکن است به صورت روانی بازار ارز را کنترل کند، ولی لطمات جبران ناپذیری را به بازار بدهی و اعتماد عمومیبه دست آمده به بازار بدهی و دولت وارد خواهد کرد.
به گفته مدير عامل فرا بورس كمیته «بند (ل)» داستان جالبی دارداز مدتها پیش کمیته بند(ل) برای هماهنگی در انتشار هر نوع اوراق بدهی، گواهی سپرده و اوراق مشارکت تشکیل شده است تا در هر برهه از زمان برای انتشار هر نوع اوراق و گواهی تصمیمگیری کند، اما در تصمیم اخیر بانک مرکزی کمیته بند(ل) تشکیل نشد و برای انتشار گواهی سپرده ۲۰درصدی مصوبهای نداشته است و درخصوص تصمیم اخیر بانک مرکزی هیچ یک از اعضای این کمیته اطلاعی نداشتهاند.