لزوم آمادگی بیمه برای مواجهه با ریسک‌های نوظهور

هرچند از نظر ماهوی و فنی میان بیمه بیکاری که سازمان تامین‌اجتماعی متولی آن است با بیمه‌ای که بتواند در دوران تعطیلی‌های پاندمیک از صاحبان کسب و کارها حمایت کند تفاوت زیادی وجود دارد، اما از نظر شکلی و باور عمومی، ‌کارکردی شبیه به هم دارند. هر دو قرار است در روزهایی که بیمه‌شده قادر به امرار معاش نیست، مسوولیت پرداخت رزق و روزی او را برعهده بگیرد.

بیمه تعطیلی کسب‌وکار به دلیل اپیدمی‌ و پاندمی ‌بیمه‌نامه‌ای بود که منحصرا در سال 1399 از سوی بیمه تعاون و به صورت پارامتریک عرضه شد. شاخصی که این بیمه‌نامه را از سایر اشکال بیمه‌ای متمایز می‌کند، مدرن بودن و متفاوت بودن آن نسبت به اشکال بیمه‌های سنتی است و می‌توان گفت بیمه‌های پارامتریک شکل جدیدی از پوشش بیمه است که با نوع سنتی بیمه بازرگانی متفاوت بوده و بسیاری از اصولی که بر بیمه‌های سنتی حاکم است بر این بیمه‌نامه حاکم نیست.

پوشش توقف در کسب وکار در دنیا معمولا به چند شکل مرسوم از سوی بیمه‌گران عرضه می‌شود. نخستین شکل آن به صورت ساده و ناشی از وقوع یک خسارت مستقیم فیزیکی به کسب‌وکار شماست که عنوان آن (BI Business Interruption) یا همان است که به طور مرسوم در بیمه‌های آتش‌سوزی و شکست ماشین‌آلات و تمام خطر اموال عرضه می‌شود. شکل دیگر به صورت CBI یا Contingent Business Interruption است که زیان درآمدی عرضه‌کننده خدمات یا کالا یا مواد خام به بیمه‌گذار را ناشی از یک خسارت فیزیکی مستقیم پوشش می‌دهد و بعد از زلزله ژاپن و آسیب نیروگاه فوکوشیما دایچی به شدت در بازارهای جهانی بیمه مورد توجه قرار گرفت. کامل‌ترین پوشش در خصوص وقفه در کسب وکار در دنیا به صورت NDBI یا Non-Physical Damage Business Interruption است که تفاوتش با دو نوع قبلی در این است که الزاما نیاز به وقوع حادثه مستقیم فیزیکی نیست و نمونه بارز آن پاندمی ‌کرونا است. مزیت این پوشش در این است که بیمه‌گذار می‌تواند اثرات ریسک‌های سایبری، بیماری‌های واگیردار، تغییرات آب وهوایی و ریسک‌های سیاسی را در قالب پوشش مذکور بیمه کند و بسیاری از اثرات ریسک‌های نامشهود می‌تواند تحت پوشش بیمه‌نامه قرار گیرد.

با توجه به موارد مذکور و ظهور ریسک‌های نوظهور، صنعت بیمه در ایران نیز باید آمادگی لازم برای مواجهه با چنین ریسک‌هایی را داشته باشد. همین نگاه بود که باعث شد در ماه‌های ابتدایی شیوع ویروس کرونا در کشور، شرکت بیمه تعاون در این خصوص دست به کار شد و پس از دریافت مجوز از بیمه مرکزی اقدام به ارائه پوشش بیمه‌ای تعطیلی کسب‌‌وکار به دلیل اپیدمی ‌و پاندمی‌ کرد. حدود 8 ماه از صدور این بیمه‌نامه در بیمه تعاون می‌گذرد و می‌توان گفت شوک عالم‌گیر پاندمی‌ کرونا آنقدر بر جامعه ایران تاثیرگذار بوده است که این روزها شمار زیادی از صاحبان کسب و کار در صف خرید آن هستند.

اگرچه صنعت بیمه در ایران قدمتی نزدیک به یک قرن دارد، اما بالارفتن فرهنگ بیمه و ضریب نفوذ آن نیازمند تلاش بیشتری در این خصوص است. با این حال تبعات اقتصادی قرنطینه‌های اخیر و ترس از تعطیلی دوباره کسب‌وکارها ناشی از موج دیگر این پاندمی ‌به قدری اثرگذار بوده که بسیاری از صاحبان کسب‌وکارها در شهرهای قرمز تمایل به خرید این بیمه‌نامه دارند؛ حتی می‌توان گفت با وجود مشکلاتی که در جریان نوسانات اقتصادی چند سال اخیر برای افزایش ضریب نفوذ بیمه در جامعه ایران به وجود آمده بود، بیمه تعطیلی کسب‌ و کار ناشی از بیماری‌های اپیدمیک و پاندمیک موفق شده است در عرض همین مدت کوتاه جای پای خود را به خوبی در بازار بیمه محکم کند و در کنار سایر محصولات بیمه‌ای به یکی از بیمه‌های پایه برای ‌صاحبان کسب‌وکارها تبدیل شود.

برآورد شرکت بیمه تعاون بر این است که از این به بعد و به‌خصوص در 10 سال آتی و با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیک و تجارت در بستر دیجیتال و نیز تغییرات آب‌وهوایی در سطح جهان، به ویژه منطقهMENA که ایران نیز جزو آن است و احتمال وقوع پاندمی‌های خطرناک‌تر از کرونا، باید صنعت بیمه دیدگاه مدرن‌تری را در فرآیند مدیریت ریسک و بیمه‌گری به‌کار گیرد چراکه جامعه ایران، به ویژه فعالیت‌های اقتصادی با ریسک‌های نامشهودی روبه‌رو خواهد بود که نمی‌توان با رویکرد سنتی آنها را تحت پوشش بیمه قرار داد.

همان‌گونه که اشاره شد این بیمه‌نامه ماهیت پارامتریک و آنلاین دارد یعنی برخلاف بیمه‌های سنتی، بیمه‌گذار چندان درگیر بحث‌های کارشناسی و ارزیابی خسارت نمی‌شود. از این رو ویژگی بارز این بیمه‌نامه شفافیت و سرعت بالای کارشناسی است. در بیمه‌نامه ارائه شده توسط بیمه تعاون مشاغل مختلف در سه گروه با ریسک بالا، متوسط و کم طبقه‌بندی شده و 14گروه درآمدی مختلف با درآمد روزانه 5 تا 120 میلیون ریال برای مشاغل درنظر گرفته شده است. بر همین مبنا بیمه‌گذاران می‌توانند بر مبنای سطح درآمد خود نسبت به خرید پوشش بیمه‌ای مناسب اقدام کنند. تاکنون حدود 3200 واحد صنفی مختلف نسبت به خرید بیمه‌نامه اقدام کرده‌اند که بیانگر اقبال عمومی به این بیمه‌نامه است.