طلا و چشم انداز آینده

ارزش طلا در سال های گذشته به شدت متاثر از سیاست های پولی آمریکا بوده است. طبیعی نیز هست، آمریکا سومین کشور تولید کننده است، از نظر تقاضا نیز این کشور رتبه ی سوم دنیا را دارد ، بیشترین ذخیره ی طلا را در دنیا با  8100 تن داراست (در مقام مقایسه آلمان بعد از این کشور رتبه ی دوم را با تنها 3400 تن داراست)، بنابراین تصمیمات اقتصادی آمریکا به شدت بر قیمت طلا تاثیر گذار است. در سال های اخیر آمریکا سیاست های پولی ویژه ای را اتخاذ کرده است که طلا نیز به شدت متاثر از آن بوده است.

کمیته تصمیم گیری در مورد سیاست های بازار باز در بانک مرکزی آمریکا FOMC نام دارد که زیر مجموعه ی فدرال زرو است. این کمیته در سال ۲۰۰۸ و در حین بحران شدید اقتصادی که آمریکا با آن مواجه بود اقدام به اتخاذ سیاست انبساطی پولی در اقتصاد آمریکا کرد. این مجموعه سیاست های پولی QE (Quantitative Easing) نام گذاری شده است. در سیاست های QE نرخ بهره حدودا صفر نگه داشته می شود که این موضوع خود باعث عدم تمایل مردم به ذخیره پول در بانک و افزایش نقدینگی در جامعه و در نتیجه بسته به ظرفیت کشور نیز موجب تورم خواهد شد. آمریکا در اجرای سیاست های QE فقط به پایین آمدن سود بسنده نکرده است و بانک مرکزی اقدام به خرید اوراق قرضه توسط دولت نیز کرده است . این موضوع خود باعث بالا رفتن خلق پول می شود و تاثیر این سیاست ها را دو چندان می کند. تورم با قیمت طلا رابطه ی مستقیم دارد، در کل فلزات اساسی و سایر کالاها با رشد تورم گران تر خواهند شد.

در اولین مرحله از سیاست های QE که QE1 نامگذاری شده است،در نوامبر سال 2008، بانک فدرال اقدام به خرید 600 میلیارد دلار «اوراق با پشتوانه رهن» (MBS)  کرده بطوریکه در مارس 2009 در مجموع حدود 1.75 هزار میلیارد دلار «اوراق بدهی»، «اوراق با پشتوانه رهن» و «اوراق خزانه»  (Treasury)داشت. این روند با ظهور نشانه هایی از تحرک اقتصاد متوقف شده بود. در این مدت شاخص دلار آمریکا نیز بسیار پایین آمده و انس نیز رشد قابل محسوس داشت، به طوری که انس در مدت بسیار کوتاهی 200 دلار رشد کرده است و این رشد محسوس نیز ماه های آتی ادامه داشته است.

 در نوامبر 2010 بانک فدرال مرحله دوم این سیاست را اجرا کرد و این سیاست (QE2) نام گذاری شده است، این بار اقدام به خرید 600 میلیارد دلار اوراق خزانه کرده است. اما این موضوع نیز نتوانست دو دغدغه بانک مرکزی آمریکا در مورد مسکن و نرخ بیکاری را تضمین کند و به ناچار وارد سومین مرحله از سیاست های QE شده است، البته انس در مدت اجرای این سیاست به بالاترین ارقام تمام دوران معاملات خود رسیده است و در سپتامبر 2011 رکورد 1921 دلاری برای این فلز گرانبها ثبت شده است.

 بانک مرکزی آمریکا از سپتامبر 2012، ماهانه 85 میلیارد دلار اوراق رهنی و خزانه خریداری کرده است. این تزریق نقدینگی تا جایی ادامه یافت که دو دغدغه جدی مقامات پولی آمریکا رفع شد. نرخ بیکاری طبیعی آمریکا زیر 7% است، همانگونه که در جدول زیر مشخص است بیکاری آمریکا در ماه های اخیر به طرز محسوسی کاهش یافته است و زیر این مقدار قرار گرفته است.

با کاهش نرخ بیکاری ، فدرال رزرو اقدام به کاهش خرید اوراق کرده است و هر ماه 10 میلیارد دلار از تزریق نقدینگی خود را کاهش داد. این کاهش ها زنگ خطر افزایش نرخ بهره را در سال ۲۰۱۵ به صدا درآورد و تقاضا برای دلار قبل از اینکه اتفاقی بیفتد، افزایش یافت. شاخص دلار با رشد محسوسی روبه رو شد و به طوری که در محدوده 100 نیز قرار گرفته است، در این مدت طلا نیز افت محسوسی را داشته است و حتی در مقاطعی به 1130 دلار نیز رسیده است.

 افزایش نرخ بهره از سوی آمریکا می تواند قیمت انس را در بلند مدت به صورت اساسی به سمت پایین سوق دهد. در شرایط کنونی کمیته سیاستگذاری بانک مرکزی آمریکا هیچ عجله ای برای افزایش نرخ های بهره ندارد، اما  ماه های پایانی سال 2015 احتمالا زمان مناسبی برای افزایش نرخ های بهره است. هم اکنون نرخ بیکاری در محدوده 5.5 درصد تثبیت شده است و سایر آمار های اقتصادی نیز حاکی از ثبات و بهبود وضعیت آمریکا است. در نهایت هر داده اقتصادی که مثبت باشد احتمال افزایش نرخ های بهره در آینده نزدیک را افزایش می دهد که این موضوع چشم انداز طلا را نزولی می کند اما این افت بسیار محسوس نخواهند بود . اولین ترمز پیش روی افت طلا بهای تمام شده آن است. در حال حاضر طلا در آفریقا به دلیل عمیق بودن معادن و ذرات ریز استخراجی، بسیار گرانتر از دیگر مناطق دنیا استخراج می شود و هر انس طلا حدودا 960 دلار هزینه دارد. در این قاره تنها کشور آفریقای جنوبی 5 درصد تولیدات طلای دنیا را در اختیار دارد و بنابراین می توان محدوده هزار دلار را خط قرمز افت طلا دانست . 

 اما این چشم انداز قیمت طلا به عوامل دیگری نیز بستگی دارد ، عواملی نظیر میزان تقاضای کشورها بخصوص چین و هند، اجرای سیاست های QE اروپا ، درگیری های منطقه ای و جهانی، چشم انداز اقتصادی دنیا ، هزینه استخراج طلا در سایر مناطق و ... که در مقالات بعدی بصورت جداگانه مورد بررسی قرار می گیرند.

*مدیر امور اعضای کانون کارگزاران