ابلاغ آیین‌نامه حق عضویت در صندوق ضمانت سپرده‌ها

به گزارش پایگاه خبری نقدینه، بعد از تصویب اساسنامه صندوق ضمانت سپرده‌ها، آیین‌نامه میزان و نحوه دریافت حق عضویت در صندوق ضمانت سپرده‌ها تدوین و در نیمه اول سال 92 به شبکه بانکی ابلاغ شد.

این آیین‌نامه محل اشکال و انتقاد مدیران عامل بانک‌ها قرار گرفت چرا که براساس یکی از موارد این قانون، همه بانک‌ها و موسسات اعتباری را ملزم به پرداخت 1.5 درصد از سپرده‌ها می‌کردند.

در شهریور ماه همان سال مدیران عامل بانک‌های بورسی و شورای عالی بانک‌ها و موسسات اعتباری خصوصی شهریور ماه 92 در نامه‌ای به معاون اول رئیس جمهور خواستار توقف اجرای این آیین‌نامه و بازنگری در مفاد آن شدند.

در بخشی از این نامه آمده بود: آیین نامه بدون در نظر گرفتن نقطه‌نظرات کارشناسی تهیه و ابلاغ شده است که به عنوان مثال می‌توان به نادیده انگاشتن سپرده قانونی تودیع شده از سوی بانک‌ها نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و یا در نظر گرفتن حق عضویت سالیانه این صندوق به عنوان هزینه بانک‌ها همچنین تأثیر این موضوع بر نقدینگی نظام بانکی که صرفاً برای بانک‌های پذیرفته شده در بورس حدود 40000 میلیارد ریال برآورد می‌شود، اشاره کرد.

پس از اعتراض های بانک‌ها اجرای آیین نامه مسکوت ماند و دیگر خبری از این ماجرا نشد تا اینکه بانک مرکزی اصلاحیه آیین‌نامه میزان و نحوه دریافت حق عضویت در صندوق ضمانت سپرده‌ها را روی خروجی خود قرار داد.

در متن منتشر شده 10 مورد اصلاحی دیده می‌شود. یکی از مهمترین اصلاحات، کاهش پرداخت حق عضویت از 1.5 درصد تمام سپرده‌ها به 25 صدم درصد تمامی سپرده پس از کسر سپرده قانونی است.

همچنین درصد تضمین از حداکثر 3 درصد تمای سپرده‌ها به حداکثر یک درصد و حداقل 25 درصد تغییر کرده است.

به گزارش فارس، متن بخشنامه به این شرح است: احتراماً‌،‌پیرو بخشنامه شماره 143022/ 92 مورخ 1392.5.15 در خصوص ارسال «آیین‌نامه میران و نحوه دریافت حق عضویت در صندوق ضمانت سپرده‌ها»، موضوع تصویب‌نامه شماره 100998/ ت 48367 ه مورخ 1392.5.2 هیات محترم وزیران و با عنایت به مشکلات عنوان شده از سوی برخی از بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی پیرامون میزان حق عضویت‌ها در صندوق و همچنین برخی ابهامات و ایرادات در مفاد آیین‌نامه یاد شده، بدین وسیله به استحضار می‌رساند آیین‌نامه مزبور، پس از بررسی‌های مجدد و اخذ نکته نظرات شبکه بانکی کشور، در هیات محترم وزیران اصلاح و به تصویب رسید.

ضمن ابراز تشکر از همفکری و مشارکت آن بانک/ موسسه اعتباری غیر بانکی در تدوین و اصلاح این آیین‌نامه، به پیوست تصویر تصویب‌نامه شماره 150501/ ت 49837 هـ مورخ 1393.12.10 هیأت محترم وزیران در خصوص ابلاغ اصلاحیه «آیین‌نامه میزان و نحوه دریافت حق عضویت در صندوق ضمانت سپرده‌ها» به همراه یک نسخه از آیین‌نامه اصلاح شده جهت استحضار و بهره‌برداری ایفاد می‌گردد.

در این ارتباط شایان ذکر است با عنایت به این که پیشبرد اهداف عالیه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در ابعاد اقتصادی، پولی و اعتباری در گروه همفکری، همدلی و همکاری نهادهای شکل‌دهنده بازار پولی کشور، به ویژه بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی در زمینه اجرای تکالیف قانونی و دستورات و ضوابط ابلاغی از سوی بانک مرکزی جمهوری  اسلامی ایران است، از این رو خواهشمند است دستور فرمایید، مراتب فوق به کلیه واحدهای ذی‌ربط آن بانک/ موسسه اعتباری غیربانکی ابلاغ شود و بر حسن اجرای آن، نظارت لازم به عمل آید.

                                           بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

هیأت وزیران در جلسه مورخ 1393/11/26 به پیشنهاد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و بند (ج) ماده 95 قانون برنامه پنج‌ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران- مصوب 1389- تصویب کرد:

آیین‌نامه میزان و نحوه دریافت عضویت در صندوق ضمانت سپرده‌ها موضوع تصویب‌نامه شماره 100998/ ت 48367 هـ مورخ 1392.5.2 به شرح زیر اصلاح می‌گردد:

1- دربند (ج) ماده (1)، عبارت «و شعبه بانک خارجی» بعد از عبارت «اعتباری غیربانکی» اضافه می‌شود.

2- متون زیر به بندهای (و) و (ز) به ماده (1)، الحاق می‌شوند:

«و- موسسه اعتباری تازه تأسیس: مؤسسه اعتباری که پس از ابلاغ این آیین‌نامه مجوز تأسیس خود را از بانک مرکزی دریافت می‌دارد.

ز- سقف تضمین: حداکثر میزان ریالی سپرده‌های هر شخص اعم از ریالی و ارزی در هر مؤسسه اعتباری که بر اساس بند (الف) ماده (5) اساسنامه صندوق ضمانت سپرده‌ها و تبصره بند یاد شده موضوع تصویب‌نامه شماره 102595/ ت 47632 ه مورخ 1391.5.22 و اصلاح بعدی، تحت تضمین صندوق ضمانت سپرده‌ها می‌باشد.»

3- در ماده ( 7) عبارت «معادل دو درصد حداقل سرمایه اعلامی از سوی بانک مرکزی برای تأسیس یک بانک » جایگزین عبارت «معادل دو درصد سرمایه پرداخت شده مؤسسه اعتباری » و در تبصره ماده یادشده، عبارت «دو درصد حداقل سرمایه اعلامی از سوی بانک مرکزی » جایگزین عبارت «درصد سرمایه اعطایی » می‌شود.

4- متن زیر جایگزین ماده ( 8) و تبصره آن می شود:

« ماده 8- مؤسسه اعتباری تأسیس شده قبل از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، مکلف است ظرف مدت یک صد
و بیست روز پس از ابلاغ این آیین‌نامه نسبت به واریز حق عضویت اولیه خود اقدام نماید.

تبصره- مؤسسه اعتباری تازه تأسیس موظف است ظرف یک صد و بیست روز پس از اخذ مجوز فعالیت از بانک مرکزی نسبت به پرداخت حق عضویت اولیه خود به صندوق اقدام نماید.»

5- در بند ( 1) ماده ( 9)، عبارت « بیست و پنج صدم» جایگزین عبارت « یک و نیم درصد» و عبارت « تمای سپرده‌ها پس از کسر سپرده قانونی تا سقف تضمین صندوق» جایزگزین عبارت « تمامی سپرد ههای مؤسسه اعتباری» می‌شود. 

6- در بند 2 ماده (9) عبارت « تمامی سپرد هها پس از کسر سپرده قانونی تا سقف تضمین صندوق» جایگزین عبارت « تمامی سپرده های مؤسسه اعتباری» و عبارت « درصد فوق از یک درصد بیشتر و از بیست و پنج‌صدم درصد کمتر نخواهد بود» جایگزین عبارت « در هر صورت، درصد فوق از سه درصد بیشتر نخواهد بود» می‌شود.

7- در تبصره ( 1) ماده ( 9)، عبارت « خرداد ماه سال بعد » جایگزین عبارت «فروردین ماه همان سال» می‌شود.

تبصره های ( 1) و ( 2) ماده ( 9)، به عنوان تبصره های ( 2) و ( 3) تلقی و متن ذیل به عنوان تبصره ( 1) ماده (9)،‌الحاق می‌شوند.

«تبصره- هرگاه میزان منابع صندوق از پنج درصد سپرده های مشمول ضمانت مؤسسات اعتباری فراتر رود، صندوق می‌تواند با رعایت مقررات مربوط، نسبت به کاهش میزان حق عضویت سالانه پرداختی از حداقل تعیین شده در این ماده اقدام نماید.»

9- در ماده ( 10 )، عبارت «شهریور ماه» جایگزین عبارت «خرداد ماه» می‌شود.

10- -در تبصره ماده ( 13 )، عبارت «وزیران عضو شورای پول و اعتبار» جایگزین عبارت «هیات وزیران» می‌شود.

آیین نامه میزان و نحوه دریافت حق عضویت در صندوق ضمانت سپرده‌ها

ماده 1- اصطلاحات مندرج در این آیین‌نامه، در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:

الف- بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

ب- صندوق: صندوق ضمانت سپرده‌ها.

ج- مؤسسه اعتباری: بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی و شعبه بانک خارجی که به موجب قانون یا با مجوز بانک مرکزی تأسیس شده و تحت نظارت بانک مرکزی می‌باشد.   

د- سپرده گذار: شخصی که مبادرت به تودیع سپرده نزد مؤسسه اعتباری می‌نماید.

ه - شعبه بانک خارجی: واحد عملیاتی از یک بانک خارجی که با مجوز و تحت نظارت بانک مرکزی در ایران فعالیت می‌نماید.

و- مؤسسه اعتباری تازه تأسیس: مؤسسه اعتباری که پس از ابلاغ این آیی ننامه مجوز تأسیس خود را از بانک مرکزی دریافت می‌دارد.

ز- سقف تضمین: حداکثر میزان ریالی سپرده های هر شخص اعم از ریالی و ارزی در هر مؤسسه اعتباری که بر اساس بند (الف) ماده ( 5) اساسنامه صندوق ضمانت سپرده ها و تبصره بند یادشده موضوع تصویب نامه شماره 102595/ت 47632 هـ مورخ 1391/05/22 و اصلاح بعدی، تحت تضمین صندوق ضمانت سپرده‌ها باشد.

ماده 2- پرداخت حق عضویت برای تمامی مؤسسات اعتباری و شعب بانک های خارجی در صندوق الزامی است.

تبصره 1- شعبه بانک خارجی که سپرده های آن تحت پوشش نهاد ضمانت سپرده ها در کشور مبدأ، معادل
حداقل میزان ضمانت صندوق باشد، می‌تواند از عضویت در صندوق مستثنی شود.

تبصره 2- چنانچه حدود ضمانت سپرده‌های شعبه بانک خارجی توسط نهاد ضمانت سپرده‌ها در کشور مبدأ،
کمتر از حدود ضمانت صندوق باشد، یا سپرده‌های شعبه بانک خارجی در کشور مبدأ تحت هیچ ضمانتی نباشد، شعبه بانک خارجی ذیربط باید در خصوص سپرده‌هایی که نزد شعبه آن در ایران تودیع می‌شود، به عضویت صندوق درآید.

تبصره 3- بانک مرکزی موظف است هنگام صدور مجوز برای فعالیت شعبه بانک خارجی موضوع تبصره (2)، تمهیدات لازم را برای ضمانت سپرده هایی که نزد شعبه بانک خارجی در ایران تودیع شدهاند، توسط مقام ذیربط در کشور مبدأ، اتخاذ نماید.

ماده 3- بانک مرکزی باید قبل از موافقت با تأسیس شعبه بانک خارجی موضوع تبصره 2 ماده (2) در ایران، در مورد نحوه تعامل بانک خارجی یا شعبه آن با صندوق، از جمله پرداخت حق عضویت ها، زمان و شرایط پرداخت
سپرده های سپرده گذاران این شعبه در مواقع لزوم، و نحوه تصفیه بانک خارجی یا شعبه آن با صندوق، با مقام ذیربط در کشور مبدأ به توافق برسد.

ماده 4- صندوق از محل حق عضویت های اولیه، سالانه و خاص دریافتی از مؤسسات اعتباری اداره می‌شود.

ماده 5- مؤسسه اعتباری موظف است نسبت به پرداخت حق عضویت های یاد شده به صندوق، مطابق با مفاد این آیین نامه، اقدام نماید.

تبصره- دریافت حق عضویت ها به صورت واریز وجه آنها توسط مؤسسه اعتباری، به حساب صندوق نزد بانک
مرکزی صورت می گیرد.

ماده 6- حق عضویت پرداختی مؤسسه اعتباری در چارچوب این آیین نامه به عنوان هزینه های قابل قبول
مالیاتی همان سال مؤسسه اعتباری منظور می‌گردد.

ماده 7- حق عضویت اولیه مؤسسه اعتباری معادل دو درصد حداقل سرمایه اعلامی از سوی بانک مرکزی برای تأسیس یک بانک می‌باشد.

تبصره- حق عضویت اولیه شعبه بانک خارجی معادل دو درصد حداقل سرمایه اعلامی از سوی بانک مرکزی
برای تأسیس شعبه بانک خارجی است که این مبلغ باید طی مدت مذکور در ماده ( 8) پرداخت گردد.

ماده 8- مؤسسه اعتباری تأسیس شده قبل از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، مکلف است ظرف مدت یک صد و
بیست روز پس از ابلاغ این آیین‌نامه نسبت به واریز حق عضویت اولیه خود اقدام نماید.

تبصره- مؤسسه اعتباری تازه تأسیس موظف است ظرف یک صد و بیست روز پس از اخذ مجوز فعالیت از بانک
مرکزی نسبت به پرداخت حق عضویت اولیه خود به صندوق اقدام نماید.

ماده 9- مؤسسه اعتباری موظف است برای هر سال، حق عضویتی تحت عنوان حق عضویت سالانه به صندوق پرداخت نماید که به شرح زیر دریافت می‌گردد.

1- برای سال اول فعالیت صندوق، معادل بیست و پنج صدم درصد از میانگین مانده روزانه (روزهای تقو یمی
سال) تمامی سپرد هها پس از کسر سپرده قانونی تا سقف تضمین صندوق در سال مالی گذشته.

2- میزان حق عضویت سالانه برای سال دوم به بعد فعالیت صندوق، بر مبنای درصدی از میانگین مانده
روزانه (روزهای تقویمی سال) تمامی سپرده ها پس از کسر سپرده قانونی تا سقف تضمین صندوق در سال
مالی گذشته، توسط هیأت امنای صندوق تعیین می شود. درصد فوق از یک درصد بیشتر و از بیست و پنج
صدم درصد کمتر نخواهد بود.

تبصره 1- هرگاه میزان منابع صندوق از پنج درصد سپرده های مشمول ضمانت مؤسسات اعتباری فراتر رود،
صندوق می تواند با رعایت مقررات مربوط، نسبت به کاهش میزان حق عضویت سالانه پرداختی از حداقل تعیین شده در این ماده اقدام نماید.

تبصره 2- صندوق موظف است نحوه محاسبه و میزان حق عضوی ت سالانه مؤسسه اعتباری در هر س ال را تا پایان خردادماه سال بعد، به مؤسسه اعتباری اعلام نماید.

تبصره 3- «حق عضویت سالانه» مؤسسه اعتباری تازه تأسیس، باید متناسب با دوره زمانی پس از شروع عملیات سپرده‌گیری تا پایان همان سال محاسبه گردد.

10- مؤسسه اعتباری و شعبه بانک خارجی موظفند حق عضویت سالانه هر سال خود را حداکثر تا پایان
شهریورماه سال بعد، پرداخت نمایند.

تبصره- در شرایط اضطراری و در صورت عدم تکافوی منابع صندوق برای پرداخت سپردههای سپرده‌گذاران،
صندوق می تواند منابع خود را از طریق اخذ حق عضویت سالانه از مؤسسات اعتباری، پیش از موعد مقرر تأمین نماید.

ماده 11- کاهش حق عضویت سالانه در مورد مؤسسه اعتباری که بر اساس اعلام بانک مرکزی مشمول اقدامات نظارتی یا انتظامی شده است، نباید اعمال گردد.

ماده 12- در صورت افزایش ریسک فعالیت های مؤسسه اعتباری، حداکثر تا دو نوبت در هر سال از مؤسس ه
اعتباری ذیربط حق عضویتی تحت عنوان حق عضویت خاص دریافت می‌گردد.

تبصره- دریافت حق عضویت خاص بر مبنا ی استانداردهای تعیین شده توسط بانک مرکزی در زمینه اندازه گیری ریسک و بر اساس دستورالعملی خواهد بود که به پیشنهاد بانک مرکزی به تصویب وزیران عضو شورای پول و اعتبار می رسد.

ماده 13- حق عضویت های پرداختی توسط مؤسسه اعتباری تحت هیچ شرایطی قابل برگشت نخواهد بود.

ماده 14- چنانچه مؤسسه اعتباری از پرداخت حق عضویت خود ظرف سه ماه پس از مهلت‌های مقرر امتناع
ورزد، صندوق موظف است مراتب را به رئیس کل بانک مرکزی جهت اعمال اقدامات نظارتی از جمله سلب صلاحیت مدیران و نیز اقدامات مصرح در بند (11) ماده (14) قانون پولی و بانکی کشور- مصوب 1351 - شامل محدود نمودن عملیات سپرده گیری مؤسسه اعتباری متخلف اعلام نماید. اعمال بند مذکور منوط به اخذ مجوز لازم از شورای پول و اعتبار خواهد بود.

ماده 15- حق عضویت های دریافتی از مؤسسات اعتباری پس از کسر هزینه های مرتبط با اداره امور صندوق،
به بازپرداخت سپرد ههای سپرده گذاران مؤسسات مذکور ورشکسته اختصاص می‌یابد.

16- صندوق می تواند برای انجام وظایف قانونی خود نسبت به دریافت اطلاعات و آمار مورد نیاز از مؤسسات اعتباری و بانک مرکزی اقدام نماید. بانک مرکزی و مؤسسات اعتباری نیز موظفند اطلاعات و آمار درخواستی صندوق را با رعایت قوانین مربوط، در حداقل زمان ممکن ارایه نمایند.

تبصره 1- صندوق موظف است اطلاعات و آمار دریافتی موضوع این ماده را محرمانه تلقی نماید.

تبصره 2- مؤسسه اعتباری موظف است با رعایت قوانین مربوط ترتیبی اتخاذ نماید که در هر زمان، قادر به
ارائه اطلاعات مربوط به سپردههای تودیع شده نزد خود، به صندوق باشد.

ماده 17- مؤسسه اعتباری نباید در خصوص تضمین سپرده های خود تبلیغی فراتر از محدودیت‌های مصرح در این آیین نامه و اساسنامه صندوق، موضوع تصویب نامه شماره 102595/ت 47632 هـ مورخ 1391/05/22 و اصلاحیه آن، موضوع تصویب‌نامه شماره 48003/ت 47632 هـ مورخ 1392/02/31 انجام دهد.

18- بودجه مورد نیاز جهت راه اندازی صندوق، توسط بانک مرکزی تأمین می شود. هزینه های مذکور، باید
پس از اخذ حق عضویت از مؤسسات اعتباری، از محل منابع صندوق و به صورت توافقی با بانک مرکزی تسویه شود.

19- بانک مرکزی موظف است ظرف مدت یک ماه پس از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، الزامات مورد نیاز برای عضویت و تبعیت از مقررات صندوق را به مؤسسات اعتباری به منظور درج در اساسنامه آنها ابلاغ نماید.
مؤسسات اعتباری نیز موظفند اساسنامه خود را بر اساس الزامات ابلاغی توسط بانک مرکزی، ظرف مدت دو ماه از تاریخ ابلاغ، اصلاح نموده و به تصویب شورای پول و اعتبار برسانند.