تک نرخی شدن، آرزوی ارزی همه

بودجه کشور چندسالی است که سیاست ارزی خود را بر مبنای یکسان سازی نرخ تعیین کرده و از سویی دیگر بانک مرکزی این موضوع را از اهداف اصلی خود عنوان می کند ولی شرایط همواره به گونه ای پیش رفته که باز هم در انتهای سال فاصله ارز بین بازار آزاد و مرکز مبادلات ارزی تفاوت قابل توجهی دارد حتی اگر در طول دوره گاهی این تفاوت کمتر یا بیشتر شده باشد.
سال جاری که به نظر می رسید با توجه به تاکیدات مستمر دولت یکسان سازی با روند متفاوت نسبت به گذشته پیش برود واکنش مقامات بانک مرکزی در ادامه به سمتی پیش رفت که ورود جدی به این موضوع در سال جاری را بعید کرد؛ این در حالی است که بانک مرکزی معتقد بود باید شرایط لازم از جمله برقرای ثبات در اقتصاد، کاهش نرخ تورم ، اطمینان از تامین ارز کافی در بازار و گسترش و تحکیم روابط بین الملل بانکی ایجاد شود تا بتوان نسبت به یکسان سازی نرخ ارز به طور جدی اقدام کرد.
اگر چه آمارهای رسمی بانک مرکزی بیانگر برقراری ثبات نسبی در متغیرهای کلان اقتصاد بود به گونه ای که تورم در یک سال گذشته حدود 15 درصد کاهش یافته و یا رشد اقتصادی مثبت و چندین درصد بهبود یافته است، اما این تغییرات نتوانست تمام نظر بانک مرکزی برای تک نرخی شدن ارز را تامین کند چرا که در سویی دیگر وجود منابع کافی ارزی همچنین لزوم گسترش روابط بین بانکی در سطح بین الملل مطرح می شود که اکنون با تحریم های موجود در وضعیت چندان مناسبی قرار ندارد.
این در حالی است که رییس کل بانک مرکزی در آخرین اظهارات خود در رابطه با تصمیم برای یکسان سازی نرخ ارز در سال آینده عنوان کرد که مقدمات لازم برای برای تک نرخی شدن ارز فراهم شده است اما باید شروط دیگری نیز برقرار باشد.
سیف گفته که یکی از پیش‌نیازهای اصلی برای استمرار و موفقیت یکسان سازی نرخ ارز گسترش ارتباطات بین‌المللی نظام بانکی است که هر زمانی شکل مناسبی به خود بگیرد حتما یکسان‌سازی نرخ ارز نیز در اولویت قرار دارد.
از سویی دیگر فراز و فرود نرخ ارز در بازار آزاد موجب شده که فاصله بین نرخ دولتی و آزاد ارز خاصه دلار همواره در یک روند قرار نداشته و درگیر نوسان باشد. به طوری که در چند ماه اخیر نوسان در قیمت دلار آزاد حتی به 350 تومان هم رسیده است رقمی که در آذر ماه به بیش از 3560 تومان صعود و در حال حاضر تا 3200 تومان تنزل کرد.
اما روند تغییرات در مرکز مبادلات ارزی به گونه ای بود که در یک سال گذشته نرخ دلار حدود 250 تومان که می تواند با توجه به تغییرات اندک ریالی در این مرکز قابل توجه باشد افزایش دارد و از حدود 2550 تومان ابتدای سال به 2800 تومان رشد یافته و اکنون اختلاف بین دو نرخی که باید به منظور یکسان سازی به حداقل رسیده و یکی شوند نزدیک به 400 تومان است.
بر این اساس هر چند که نرخ کنونی دلار مبادله‌ای فقط 50 تومان با نرخ 2850 تومان مبنای تعیین شده برای دلار در بودجه سال 1394 فاصله دارد و در صورت ادامه روند رو به رشد کنونی به زودی محقق می شود، اما به هر حال یکسان سازی نرخ ارز تا حدود زیادی به نتیجه مذاکرات برای رفع تحریمها و بازشدن فضای بین المللی و تبادلات بانکی در سطح دنیا وابسته خواهد بود. موضوعی که به راحتی قابل پیش بینی نبوده و نیازمند گذر زمان و اتفاقاتی که در آینده خواهد افتاد است. بنابراین سال آینده هم مطمئنا زمانی برای طرح مجدد ارز تک نرخی است موضوعی که با فراهم شدن مقدمات آن در سال جاری شانس بیشتری برای تحقق نسبت به امسال خواهد داشت.