به گزارش پایگاه خبری نقدینه، طی هفتههای اخیر و همگام با صعود ممتد بورس تهران به خروج معاملات از مدار منطق اشاره شده بود. یکی از دلایل اصلی خروج معاملات بورس از مدار منطق محدودیت نوسان قیمتی است. در شرایط کنونی این هیجان در مسیر نزولی تکرار شده است؛ موضوعی که کاملا مورد انتظار بود.
محدودیت نوسان قیمتی عامل اعتمادزدا از بازار سهام
همانطور که در مسیر پرشتاب صعود بورس اشاره شد محدودیت نوسان قیمتی طبق بررسیهای جهانی و حتی مطالعات داخلی (مطالعاتی در این خصوص از سوی آقای قالیباف اصل مدیر عامل پیشین شرکت بورس در سالهای پیش انجام شده است) تنها موجب ایجاد هیجان در معاملات میشود. با این حال مدیران سازمان همچنان شدت ضربهای که از این ناحیه به بورس وارد میشود را درک نمیکنند. این ابزار تنها باعث ایجاد تاخیر در حرکت قیمت سهم میشود و برخلاف باورها این تاخیر عامل سرکوب هیجان نیست بلکه به دنبال تشکیل صفهای خرید در مسیر پرشتاب صعودی و در شرایط کنونی تشکیل صفهای فروش در مسیر نزولی شدت هیجان را افزایش میدهد. برخلاف تفکرات موجود محدودیت نوسان قیمتی نهتنها از شدت نوسان نمیکاهد بلکه معاملهگر در لحظهای که نمادی در آستانه تشکیل صف خرید قرار دارد به سمت خرید مشتاق میشود. در معاملات امروز نیز این موضوع در مسیر نزولی کاملا مشهود است. موضوعی با عنوان اثر آهنربایی سقف و کف دامنه نوسان قیمتی شناخته میشود (لینک مقاله علمی در این خصوص) و تصمیمگیری بر اساس هیجان و خارج از منطق به شدت تقویت میکند.
گرچه این موضوع مبنای علمی دارد اما به نظر میرسد مدیران سازمان بورس جسارت برای کاهش تلاطم معاملات ندارند. سالیان قبل به دنبال یک تفکر اشتباه این محدودیتها بر معاملات اعمال شد و همچنان پس از حدود 16 سال است هیچیک از مدیران سازمان این محدودیتها را حذف نکردهاند. حال اینکه این محدودیتها کاملا عامل ایجاد هیجان و نابودکننده فضای تحلیلی بازار هستند.
طی هفتههای اخیر کاملا مشاهده شده است که هیچ معاملهگری و حتی حقوقیها که انتظار اندکتحلیل از آنها وجود دارد بدون توجه عوامل اثرگذار بنیادی یا منطقی بر سهام تنها با نزدیک شدن به سقف نوسان قیمتی و امید به ایجاد صف خرید اقدام به خرید میکردند زیرا این اطمینان وجود داشت که تشکیل صف دیگر معاملهگران به خصوص تازهواردها به سوی خود میکشد. ایجاد صف رفتار گلهای را در معاملات تشدید میکند.
هراس از آزادسازی قمیتها در وهله نخست
ممکن است سازمان بورس از آزادسازی سهام از محدودیت نوسان قیمتی هراس داشته باشد. در مرحله نخست این انتظار وجود دارد که معاملهگران با حذف محدودیت نوسان قیمتی هیچ دیدی نسبت به نوسانات نداشته باشند. با این حال مشخصا حذف این محدودیت به افزایش عمق تحلیل و به دنبال آن کارایی بازار کمک میکند. زمانی که تشکیل صفهای خرید و فروش ملاک ارزندگی سهام نباشد معاملهگران باید به دنبال دلایل منطقی برای توجیه سرمایهگذاری باشند. زیرا در این شرایط بنا نیست که معاملهگر حداکثر طی یک روز 5 درصد سود یا 5 درصد زیان داشته باشد. ممکن است در مراحل اولیه این موضوع قابل درک نباشد اما در کوتاهترین زمان ممکن میتوان انتظار سرکوب هیجان و افزایش عمق تحلیلی بازار بود. در این شرایط هر شخصی که در بازار طی دو روز سود میکند توهم معاملهگر حرفهای را نخواهد داشت.
مقام ناظر بازار نباید مخالفتهای اولیه در مخالفت با حذف پیشبینی سود وجود داشت را فراموش کند، اما آنچه مشخص است در شرایط کنونی تحلیلگران و معاملهگران از میزان شفافیتی که به دنبال حذف پیشبینی سود ایجاد شده مانند ارائه اطلاعات از کنفرانس مطبوعاتی رضایت بیشتری نسبت به پیشبینی سود بدون پشتوانه از سوی مدیران شرکتها دارند.
یک پیشنهاد برای رهایی از عامل هیجانساز
بر این اساس در شرایط کنونی میتوان یک پیشنهاد برای حذف دامنه نوسان ارائه داد. به منظور حذف نگرانی از عدم انطباق بازار با حذف محدودیت چندین و چند ساله، میتوان با ارائه یک برنامه زمانبندی هر هفته دامنه نوسان را دو برابر کرد. بر این اساس در پایان هفته دامنه نوسان به 10 درصد افزایش مییابد. در هفته دوم دامنه نوسان به 20 درصد افزایش مییابد. به این ترتیب در مدت 4 هفته امکان حذف کامل دامنه نوسان وجود خواهد داشت و طی این مدت معاملهگران خود را به تدریج با سیستم معاملاتی جدید منطبق میکنند.
برای افرادی که احتمالا درک نسبی از مکانیزم بورس داشته باشند مشخص است که حذف محدودیتهای موجود مانند دامنه نوسان نهتنها عامل هیجانساز نیست بلکه دقیقا برعکس بر عمق تحلیل میافزاید. نباید فراموش کرد مکانیزم بازار (بورس) بر این اساس بنا شده که عرضه و تقاضا، در معاملات هوشمند است، به بیان دیگر میتوان گفت حتی اگر این هوشمندی وجود نداشته باشد عرضه و تقاضا به تدریج به اجبار باید دید تحلیلی پیدا کند زیرا تاوان اشتباهات میتواند زیانهای سنگین باشد.
به گزارش دنیای بورس، باید منتظر ماند آیا جسارت کافی برای حذف عامل هیجانساز در بازار سهام وجود خواهد داشت یا خیر؟ شاید نگاهی به حذف دامنه نوسان از معاملات کالاهای پایه بتواند اثر مثبت آن را بر اقتصاد کشور مشخص کند. همیشه بهانه برای ایجاد هیجان وجود دارد و اگر به مکانیزم بازار برای سرکوب هیجان اعتماد نشود در نهایت باید با ادامه دخالتها وضعیت معاملات را مختل کرد.