رضا کاظمی تکلیمی *
سخنی با صاحب منصبان صنعت بیمه
توسعه بیمه در ایران با توسعه صنعت ، تجارت ، ایجاد راه آهن و واردات اتومبیل مرتبط است . صدور حکم مشروطیت در 14 مرداد 1285 به فرمان مظفر الدین شاه قاجار که با جانفشانیهای ملت صورت پذیرفت. با توجه به نفوذ غیر قابل انکار تزار روسیه و انگلیسها چهار سال پس از آن در سال 1289 توسط دو شرکت روسی به نام های "قفقاز مرکوری" و "نادژدا" فعالیت نمایندگی خویش را در حوزه ای بیمه ای در ایران آغاز کردند .
در مقابل آن دو شرکت انگلیسی "آلیانس" در سال 1304 همزمان با به قدرت رسیدن رضاشاه و موسسه یورکشایر در سال 1308 فعالیت بیمه خود را با تاسیس دفاتر نمایندگی در ایران آغاز کردند . عصر قاجار به علت نفوذ و رقابتهای روسیه تزاری و دول استعمارگر از جمله انگلیس، فرانسه، آلمان، اتریش و بلژیک، ایران حوزه نفوذ کشورهای مذکور بود . در این اثنا دکتر الکساندر هموطن ایرانی که مسلط به فنون بیمه بود، پیشنهاد تاسیس شرکت سهامی بیمه ایران با سرمایه دولت را داد که در سال 1316 با تصویب قانون بیمه، ایران رسماً وارد حوزه بیمههای تجاری و بازرگانی دنیا شد. بیش از 100 سال از فعالیتهای بیمه در ایران می گذرد و طی این مدت کوششهای فراوانی برای نهادینه شدن صنعت بیمه صورت گرفت اما با وجود فعالیت 500 ساله در جهان و یکصد ساله در ایران باید اذعان کرد به دلایل عدیده فرهنگ انواع رشتههای بیمه اعم از تجاری، بازرگانی، بازنشستگی و ازکارافتادگی در ایران برای مسئولان کشوری و آحاد جامعه نهادینه نشده است . در صنعت بیمه، سرمایه انسانی یکی از ارکان مهم و تاثیر گذار در موفقیت یا عدم موفقیت یک شرکت بیمه است. در فضای رقابتی بیمه تمامی عوامل و منابع انسانی اعم از مدیر، کارشناس اقتصادی، کارکنان و مدیران شعب و نمایندگیهای صنعت بیمه در جذب، حفظ و رضایتمندی بیمهگزار نقش اساسی و کلیدی را دارند که این توفیقات در سایه توجه به اصول مدیریت از جمله جذب، آموزش، حفظ و نگهداری منابع انسانی توانمند، کارا و علاقهمند به سازمان موثر است. تداوم فعالیت موثر یک شرکت بیمه نیازمند خلاقیت و نوآوری نیروی انسانی متفکر و با برنامه است . ساختار سازمانی یک شرکت بیمه موفق باید به دنبال طراحی خدمات محصولات شرکت بیمه همراه با خلق فرصت های بدیع و نو باشد. تاثیرگذاری منابع انسانی شرکت های بیمه صرفاً در شبکه فروش میسر نخواهد بود بلکه توفیق یک شرکت بیمه ای در حلقه های دیگر آن نهفته است. رضایتمندی مشتری در یک حلقه فرآیندی معنا پیدا میکند . صرفا رضایت مشتری در شبکه فروش کار ساز نیست . این مشتری در حلقه ارزیاب خسارت که ویترین و حفظکننده مشتری است مورد آزمایش و مداقه قرار میگیرد . اگر کارشناس ارزیاب خسارت از دانش یا تدبیر صحیحی برخوردار نباشد و به حقوق مشتری توجه عادلانه نکند در بلند مدت و در فضای رقابتی بیمه خدمت بزرگی به شرکت بیمه رقیب میکند . مشتری به ویترینهای مختلف شرکت بیمه توجه کافی دارد . از صدور یک بیمه نامه تا برآورد خسارت و نیز پرداخت سریع و به موقع آن قضاوت واحدی دارد و کارکرد مدیریت صنعت بیمه را در این فرآیند سه گانه ارزیابی می کند. به همین خاطر جذب شایسته منابع انسانی و شایسته پروری و شایستهگزینی در مراحل خدمتی در مناصب در خور و ذیحق میتواند علاوه بر حفظ و انباشت منابع انسانی، رضایتمندی را بر لبان بیمه گزاران شکوفا کند و از آسیبرسانی به صنعت بیمه جلوگیری کند و ضریب نفوذ بیمه را افزایش دهد. با وجود قدمت یک صد ساله بیمه در ایران، متاسفانه شاخص ضریب نفوذ بیمه در جهان هفت و نیم و در ایران یک و هفت دهم درصد است و این نشانگر آن است که سهم مدیریت و سهم نیروی انسانی در ترویج ، توسعه و حفظ بیمهگزاران در رشتههای مختلف صنعت بیمه از جمله بیمه عمر متناسب نیست و رشتههای نوپا و جدید صنعت بیمه میتواند ضریب نفوذ بیمه را به آمار جهان نزدیک کند. اخیرا، با مشکل بهوجود آمده برای یک شرکت بیمه به دلیل عدم ایفای تعهدات خود که موجب تعلیق این شرکت شده، عبرت و تجربه، گران سنگی است برای همه دست اندرکاران صنعت بیمه از جمله قانونگزار ، صادر کننده مجوز بیمه مرکزی، مدیرعامل و اعضای هیات مدیره و کارکنان صنعت بیمه که مقررات ناصحیح، اعمال مدیریت سلیقهای و فردی، نظارت ضعیف و نابالغ در اجرای قوانین و مقرارات، نبود مدیریت جامع و کارشناسان خبره، آموزش دیده و با تجربه، عدم انتخاب صحیح و درست و صدور مجوز برای نمایندگیها موجب آن خواهد شد که بیمهگزاران و اعتماد کنندگان به صنعت بیمه لطمه و صدمه فراوانی را متحمل شوند و بزرگترین صدمه، ضربه به اعتماد عموم بیمهگزاران به صنعت بیمه است.
صاحب منصبان صنعت بیمه کشور باید بدانند چرا فاصله ضریب نفوذ بیمه در ایران با جهان با شکاف بزرگ مواجه است و برای پاسخگویی به این پرسش باید یک بار دیگر آسیبشناسی جدی در حوزه قوانین، صدور پروانه، انتخاب مدیران عامل و اعضای هیات مدیره، آموزش، جذب و نگهداری سربازان و افسران صنعت بیمه همچنین چشم و گوش خویش یعنی عوامل دست اندرکار و ناظر شرکتهای بیمه در ستاد کل بیمه یعنی بیمه مرکزی صورت پذیرد.
* عضو هیات مدیره شرکت بیمه البرز