با بررسی آمارها مشخص شد
رشد قابل توجه بدهی بانک های تجاری به بانک مرکزی
نقدینه - در حالی که در شش ماهه اول امسال رشد بدهی بانک‌های تخصصی مانند بانک مسکن به بانک مرکزی تنها 0.9 درصد رشد داشته است، بدهی بانک‌های غیردولتی و بانک‌های تجاری به ویژه بانک‌های تجاری دولتی رشد قابل توجهی داشته است.
به گزارش پایگاه خبری نقدینه، رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و بدهی بخش دولتی به بانک‌ها در چند سال اخیر شدت گرفته و به نظر می‌رسد ادامه این وضعیت نظام بانکی را با چالش‌های جدی مواجه کند.
بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی از سال 82 تا 8 ماه اول امسال از 2 هزار و 354 میلیارد تومان به 73 هزار و 750 میلیارد تومان رسیده که بیانگر رشد 31.3 برابری است. همچنین بدهی بخش دولتی به بانک‌ها با 20.3 برابر افزایش از سال 82 تا شش ماهه اول امسال به 92 هزار و 963 میلیارد تومان رسیده است.
با توجه به اینکه حجم کل سپرده‌های بانک‌ها و موسسات اعتباری پس از کسر سپرده قانونی در پایان شهریور ماه امسال 751 هزار میلیارد تومان بوده است، نسبت بدهی بخش دولتی به بانک‌ها به 12.3 درصد رسیده و بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی 9.8 درصد افزایش یافته است.
از طرف دیگر بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی از اسفند سال گذشته تا آبان امسال 14 هزار و 203 میلیارد تومان و بدهی بخش دولتی به بانک‌ها 17 هزار و 107 میلیارد تومان افزایش یافته است. رشد 22.6 درصدی بدهی دولت به بانک‌ها در حالی است که بدهی شرکت‌ها و موسسات دولتی در شش ماه اول امسال 14.3 درصد کاهش داشته است، بنابراین این رشد بدهی، ناشی از رشد بدهی شرکت‌های دولتی نیست.
بررسی روند رشد بدهی‌های بانک و موسسات اعتباری به بانک‌ها نشان می‌دهد بدهی بانک‌ها در فروردین ماه به یکباره رشد کرده و به 64 هزار و 7 میلیارد تومان می‌رسد و روند رشد بدهی‌ها تا تیر ادامه یافته و به 68 هزار و 628 میلیارد تومان افزایش می‌یابد. سیر افزایش بدهی تا آبان همه یافته و به 73 هزار و 750 میلیارد تومان می‌رسد.
*بدهی بانک‌ها و موسسات به بانک مرکزی و بدهی بخش دولتی به بانک‌ها
| سال | بدهی بخش دولتی به بانک‌ها | درصد تغییر | بدهی بانک‌ها و موسسات به بانک مرکزی | درصد تغییر |
| 82 | 4547 | 2354 | 3.2- | |
| 83 | 6257 | 37.6 | 2149 | 8.7- |
| 84 | 8653 | 38.3 | 3591 | 67.1 |
| 85 | 12262 | 41.7 | 5488 | 52.8 |
| 86 | 16637 | 35.7 | 13769 | 150.9 |
| 87 | 16128 | 8.3 | 23969 | 74.1 |
| 88 | 22967 | 42.4 | 16893 | 29.5- |
| 89 | 33075 | 44 | 32972 | 95.2 |
| 90 | 41956 | 26.8 | 41830 | 26.9 |
| 91 | 59608 | 42.1 | 48831 | 16.7 |
| 92 | 75856 | 27.3 | 59547 | 21.9 |
| 93 | 6 ماهه اول 92963 | 22.6 | 8 ماهه اول 73750 |
23.9 |
*بدهی بانک‌های تجاری و تخصصی
رشد بدهی بانک‌های تخصصی به بانک مرکزی در در یک سال اخیر به شدت کاهش یافته و در شش ماهه اول امسال تنها 0.9 درصد رشد کرده است. علت اصلی این کاهش شدید رشد بدهی به بانک مرکزی، توقف پرداخت خط اعتباری بانک مرکزی برای طرح مسکن مهر بوده است.
| سال | بانک تجاری | درصد تغییر | بدهی بانک‌های تخصصی | درصد تغییر |
| 82 | 1918 | 5.2- | 495 | 7.3 |
| 83 | 1695 | 11.6- | 453 | 4.1 |
| 84 | 2796 | 64.9 | 795 | 75.2 |
| 85 | 3727 | 33.3 | 1761 | 121.5 |
| 86 | 8347 | 124 | 5239 | 197.4 |
| 87 | 15797 | 89.2 | 7481 | 42.8 |
| 88 | 5245 | 66.8- | 8458 | 13.1 |
| 89 | 8899 | 69.7 | 21622 | 155.6 |
| 90 | 3346 | 62.4- | 36269 | 67.7 |
| 91 | 1731 | 48.3- | 44210 | 21.9 |
| 92 | 2663 | 53.8 | 54767 | 23.9 |
| 93 | 8087 | 203.7 | 55248 |
0.9 |
* بانک‌ها و موسسات غیردولتی
بدهی بخش غیردولتی به بانک‌ها غیردولتی از سال 82 تا پایان سال 87 حدود 2.9 برابر شده و از 153 میلیارد تومان به 450 میلیارد و 400 میلیون تومان رسید،اما پس واگذاری بانک‌های دولتی و عرضه در بورس، آمار بانک‌های دولتی در حال واگذاری هم به آمار بانک‌ها و موسسات اعتباری غیردولتی افزوده شد.
به همین دلیل به یکباره بدهی بخش دولتی به بانک‌ها و موسسات غیردولتی از 450 میلیارد و 400 میلیون تومان به 12 هزار و 472 میلیارد تومان افزایش یافت. از سال 88 تا شهریور ماه امسال این بدهی حدود 3.2 برابر یا 215 درصد افزایش داشته و به رقم 39 هزار و 738 میلیارد تومان رسیده است.
| سال | بدهی بخش غیردولتی | درصد تغییر | بدهی به بانک مرکزی | درصد تغییر |
| 82 | 153 | _ _ | 0.0 | _ _ |
| 83 | 144.4 | 5.6- | 0.0 | _ _ |
| 84 | 468.6 | 224.5 | 0.0 | _ _ |
| 85 | 904.6 | 93 | 0.0 | _ _ |
| 86 | 101.9 | 88.7- | 182.3 | _ _ |
| 87 | 450.4 | 342.1 | 691.4 | 279.1 |
| 88 | 12472 | # | 3189.3 | 361.2 |
| 89 | 17567 | 40.8 | 2450.9 | 23.2- |
| 90 | 17944 | 2.2 | 2211.3 | 9.8- |
| 91 | 27468 | 53.1 | 2889.7 | 30.7 |
| 92 | 33190 | 20.8 | 2116.5 | 26.8- |
| 93 | 39738 | 19.7 | 4833.6 | 128.4 |
از طرف دیگر بدهی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیردولتی تا سال 85 صفر بوده و در سال‌های 86 و 78 به وجود آمده است. در سال 87 بدهی این بانک‌ها 279.1 درصد افزایش یافته است. این رقم با اضافه شدن بانک‌ها دولتی واگذار شده در سال 88 بیش از 361.2 درصد رشد می‌کند.
در مجموع از سال 88 تا شهریور ماه امسال بدهی بانک‌های و موسسات غیردولتی با افزوده شدن چندین بانک، 51 درصد رشد داشته است. البته این رشد 51 درصدی، 1644 میلیارد و 300 میلیون تومان بوده است که در مقایسه با تعداد و حجم منابع بانک‌ها و موسسات اعتباری غیردولتی و قیاس آن با بانک‌های دولتی ناچیز است.
به گزارش فارس، آنچه با توجه به اینکه بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در بخش بانک‌های غیردولتی 1644 میلیارد تومان و بانک‌های تخصصی 481 میلیارد تومان افزایش یافته است، بنابراین6497 میلیارد تومان از مجموع بدهی 8622 میلیارد تومانی که در 6 ماهه اول امسال افزایش یافته مربوط به بانک‌های تجاری دولتی است.
با توجه به اینکه بانک‌های ملی و سپه تنها بانک‌های تجاری دولتی محسوب می‌‌شوند، 8 هزار و 88 میلیارد تومان از مجموع بدهی‌ها مربوط به این دو بانک می‌شود و نکته قابل توجه در اینجا است که 6497 میلیارد تومان از این بدهی، در شش ماهه اول امسال ایجاد شده است.
البته هنوز جزئیات بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در 8 ماهه اول امسال منتشر نشده اما آمار کلی حکایت از رسیدن بدهی بانک‌ها به 73 هزار و 750 میلیارد تومان که رشد 23.9 درصدی را نشان می‌دهد.
رشد بدهی بخش دولتی به بانک‌ها از یک طرف و بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، موجب آسیب‌پذیری جدی نظام بانکی می‌شود. علت‌های مختلفی برای این مساله عنوان می‌شود که یکی از آنها تامین مالی مسکن مهر بود. اما با وجود اینکه پرداخت خط اعتباری به بانک مسکن متوقف شده است، باز هم بدهی بانک‌ها در 8 ماهه اول امسال 14 هزار و 203 میلیارد تومان رشد داشته است، اینکه سهم بانک‌های دولتی، تخصصی و غیردولتی از بدهی 8 ماهه امسال چقدر است را باید پس از انتشار گزیده آمارهای پولی و بانکی بررسی کرد.
در واقع می‌توان این برداشت را کرد که بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی از بانک‌های تخصصی و بانک مسکن، در سال جاری به سمت بانک‌های تجاری دولتی سوق پیدا کرده است.