در آبان ماه، هر روز 18.000 برگ چک برگشت خورد

به گزارش پایگاه خبری نقدینه و بر اساس آمار بانک مرکزی، در این ماه حدود 541 هزار برگ چک به مبلغ 6.8هزار میلیارد تومان برگشت خورد.

بر این اساس می‌توان عنوان کرد که در ماه آبان در هر روز 18 هزار برگ از چک‌های مبادله شده به دلایل متعدد از جمله ناکافی بودن موجودی حساب برگشت خورده است. رشد «تعداد چک‌های برگشتی» نسبت به مهر‌ماه معادل 3.4 درصد و نسبت به آبان سال گذشته 22.2 درصد ثبت شده است.

با رشد تعداد چک‌های برگشتی به مبلغ آن نیز در بازه ماهانه و سالانه افزوده شده است. بر این اساس، ارزش یا مبلغ چک‌های برگشتی در آبان‌ماه 8.9 درصد بیشتر از مهر‌ماه سال جاری و 28.3 درصد بیشتر از آبان‌ماه سال گذشته است؛ اما آمار نگران‌کننده حجم بالای چک‌های برگشتی در بازه 8 ماهه نیز مشخص است.

بر این اساس در 8 ماه نخست سال جاری نسبت به هشت ماه نخست سال قبل تعداد چک‌های برگشتی 19.8درصد و مبلغ چک‌های برگشتی 29.8 درصد بیشتر بوده است. 

 رکوردشکنی سه ماهه 
طبق آمار در ماه‌های گذشته نیز روند چک‌های برگشتی افزایشی بوده؛ اما موضوعی که روند چک‌های برگشتی را در آبان‌ماه منحصر به فرد کرده این است که تعداد و ارزش چک‌های مبادله شده در این ماه روند نزولی داشته، اما باوجود افت چک‌های مبادله شده، باز هم به مقدار چک‌های برگشتی افزوده شده است.

به بیان دیگر، با افزایش چک‌های مبادله شده می‌توان انتظار داشت که به تبع آن به تعداد و چک‌های برگشتی افزوده شود، اما در ماه آبان باوجود کاهش 1.7درصدی در تعداد چک‌های مبادله شده و 5.2 درصدی در مبلغ چک‌های مبادله شده، روند چک‌های برگشتی کاهش نداشته و همچنین در مدار صعودی حرکت می‌کند.

این روند باعث شده که نسبت چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله شده در دومین ماه پاییز رشد قابل توجهی داشته باشد. بر اساس آمار بانک مرکزی در آبان‌ماه نسبت تعداد چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله شده 13.3 درصد ثبت شده است. به این معنی که در این ماه از هر
 100 چک مبادله شده بیش از 13 برگ چک برگشت خورده است. حال آنکه این نسبت در شهریور ماه معادل 11.8 درصد و در آبان‌ماه معادل 12.6 درصد بوده است. همچنین بررسی آمارها نشان می‌دهد که این نسبت در 30 ماه گذشته بی‌سابقه بود و آخرین بار در فروردین سال 91 نسبت تعداد چک‌های برگشتی به مبادله شده بیش از مقدار آن در آبان‌ماه (13.7 درصد) بوده است. در دومین ماه پاییز سال جاری نسبت مبلغ چک‌های برگشتی به مبادله شده به 6.8 درصد رسیده است که این نسبت نیز در ماه‌های گذشته (بیش از 30 ماه قبل) بیشترین مقدار بوده است. به همین دلیل می‌توان عنوان کرد که آبان‌ماه، رکورددار نسبت چک‌های برگشتی به مبادله شده، بوده است. 

 رشد ارزش متوسط هر چک 
بر اساس آمار بانک مرکزی ارزش متوسط هر چک مبادله شده در آبان‌ماه 25.6 میلیون تومان بوده است که این آمار برای مهر‌ماه 25.8 میلیون تومان ثبت شده است. همچنین ارزش متوسط هر چک برگشتی در آبان‌ماه به 12.6 میلیون تومان رسیده که رقم متوسط آن در مهر‌ماه معادل 12 میلیون تومان بوده است و نشان می‌دهد که به‌طور متوسط ارزش چک برگشتی در بازه ماهانه افزایش داشته حال آنکه ارزش متوسط هر چک مبادله شده در این زمان روند نزولی داشته است. 

 دلایل رشد برگشتی‌ها
برخی از کارشناسان معتقدند که وجود روند صعودی در چک‌های برگشتی یکی از نشانه‌های پایداری رکودی است که در اقتصاد وجود دارد. به اعتقاد کارشناسان که در فضای رکود و نبود تقاضا برای خرید کالا، صادرکنندگان چک توانایی عمل کردن به تعهدات خود را ندارند. به این معنی که صادر‌کنندگان برای تهیه مواد اولیه و هزینه‌های تولید اقدام به صدور چک کرده، اما هنگام عرضه محصولات به دلیل کم بودن سطح تقاضا، فروش کالا و به تبع آن تامین مالی بنگاه‌ها اقتصادی با مشکل روبه‌رو می‌شود.

یکی دیگر از عوامل موثر در رشد چک‌های برگشتی را می‌توان فقدان سیستم مناسب برای شناسایی افراد معتبر جهت صدور دسته چک است. در این خصوص مسوولان بانک مرکزی معتقدند: اینکه افراد ارزیابی شوند و به هر کس متناسب با توان مالی، دسته چک اعطا شود هنوز در مرحله بررسی است وهنوز به مرحله‌ای نرسیده ایم که بتوانیم در قالب یک دستورالعمل اعلام کنیم. 
پیش از نیز رییس بانک مرکزی از روند مذکور ابراز نگرانی کرده و عنوان کرده بود که سامانه پردازش فرآیند چک‌ها با نام «چکاوک» با هدف حذف گردش فیزیکی چک‌ها بین شبکه بانکی، در حال طی کردن مراحل اجرایی خود است و با بهره‌گیری از این سامانه اعتماد به چک‌ها باز خواهد گشت. چالش افزایش چک‌های برگشتی در حالی است که در کشورهای پیشرفته استفاده از چک به‌عنوان ابزار پرداخت نسیه رو به کاهش است و با رشد سیستم الکترونیکی، کاربرد چک در ابزار پولی افت کرده است. 

 حفظ سطح دستمزدها در مقابل تورم
در گزارش شاخص ماهانه اقتصادی، آمار مربوط به تغییرات شاخص دستمزد کارگران ساختمانی در آبان‌ماه منتشر شده است. بر این اساس، این شاخص نسبت به ماه قبل یک درصد افزایش یافته است. همچنین رشد سالانه شاخص دستمزد کارگران معادل 18.6  درصد بوده است.

رشد دستمزد ساختمانی در هشت ماه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل 21 درصد بوده است. این رقم‌ها در حالی است که افزایش تورم نقطه به نقطه در آبان‌ماه حدود 15 درصد بوده و سطح دستمزدها نسبت به تورم به مقدار قابل توجهی بالاتر بوده است. در گزارش ماهانه تغییرات قیمت دلار و سکه نیز در آبان‌ماه مشخص شده است.

بر اساس آمار بانک مرکزی ارزش متوسط دلار آمریکا در این ماه معادل 3250 تومان بود که نسبت به ماه قبل 0.3 درصد افزایش یافته است. همچنین قیمت متوسط سکه بهار آزادی به 917 هزار تومان رسیده و نسبت به ماه قبل 1.9  درصد کاهش یافته است.