تابستانی گرم با رشد اقتصادی مثبت

به گزارش پایگاه خبری نقدینه به نقل از اقتصادنیوز،  براساس محاسبات این موسسه علمی و پژوهشی، نرخ رشد اقتصادی در تابستان 2.3 درصد بوده و در مجموع شش ماه اول امسال نیز به رقم 2.2 رسیده است.

اکونومیست نیز در گزارش اخیر خود پیش‌بینی کرده‌است كه رشد اقتصادی ایران در سال 2015 به 2 درصد برسد. این نشریه معتبر همچنین تورم 15.5 درصدی را تا پایان این سال مورد محاسبه قرار داده است. پیش‌تر در مهرماه امسال، بانک مرکزی نرخ رشد اقتصادی بهار 93 را به‌طور رسمی6/4 درصد (با احتساب بخش نفت) و 4.4 درصد (بدون محاسبه بخش نفت) اعلام کرده بود. این نخستین فصل از رشد مثبت اقتصادی پس از دوره‌ای دوساله از رکود در اقتصاد ایران بود. حالا به نظر می‌رسد روند رشد مثبت اقتصادی در فصل تابستان امسال نیز ادامه پیدا کرده است.

مرداد ماه امسال بود که حسن روحانی در سفر استانی خود به خراسان رضوی به نقل از موسسه عالی آموزش و پژوهش در مدیریت و برنامه‌ریزی، رشد فصل بهار را 2.5 درصد اعلام کرد. استناد رییس‌جمهوری به آمار این موسسه که ریاست آن بر عهده مسعود نیلی، مشاور اقتصادي رئیس‌‌جمهوري است سبب شد تا برخی جریان‌های سیاسی نسبت به صحت آن دچار تردید شوند و حتی با مراجعه به محله سبزه میدان از اهالی آن منطقه بپرسند که آیا آثاری از رشد اقتصادی را در زندگی خود مشاهده می‌کنند یا خیر. (خبرگزاری تسنیم، اول مهر 93، خروج از رکود به روایت اهالی مولوی تا سبزه‌میدان)

مسعود نیلی اما در گفت‌وگویی با «تجارت فردا» راز رشد اقتصادی در بهار امسال را تشریح کرد. به اعتقاد او در زمستان سال گذشته، صنایع همچنان در رکود به سر می‌بردند. پس از آنکه تولید نفت در پاییز سال 1392 افزایش یافت، واردات نیز در زمستان افزایش پیدا کرد. در نتیجه، تولید صنعتی نیز در بهار افزایش یافت. در این مرحله فرآیندی شبیه به آنچه کشور وارد رکود شد، رخ داد. اما با افزایش تولید نفت و تولید صنعتی، افزایش تولید به سطح عمده‌فروشی و سپس به سطح خرده‌فروشی منتقل می‌شود.

این اقتصاددان در پاسخ به انتقاد کسانی که می‌گویند عامه مردم هنوز رشد اقتصادی را لمس نکرده‌اند، گفت: «شما وقتی پشت یک صف طولانی در چراغ‌قرمز هستید، از دور می‌بینید که چراغ سبز شده است اما شما همچنان ایستاده‌اید و حرکتی را مشاهده نمی‌کنید. فکر می‌کنید چراغ خراب است یا اتفاقی افتاده، در حالی که چراغ خراب نیست بلکه ماشین‌های صفوف اول راه افتاده‌اند و این طول می‌کشد تا به شما برسد. الان هم زمانی طول می‌کشد تا افزایش تولید پیشران‌ها به خیابان مولوی و سبزه‌میدان برسد و مطمئنم دوستان اقتصاددانی که با تردید زیاد به ارقام مثبت نگاه می‌کنند اینها را می‌دانند. من ترجیح می‌دهم این‌طور بگویم که به احتمال قریب به یقین، اقتصاد ایران در بهار سال 1393 خارج از رکود به سر برده است. پاسخ به اینکه آیا این وضعیت به معنی خروج از رکود است و اقتصاد به‌طور پایدار از رکود خارج شده، در گرو این است که این رشد که در بخش‌هایی اتفاق افتاده و به احتمال زیاد به عدد مثبت رشد تولید ناخالص داخلی تبدیل شده است، بتواند صنایع دیگر را نیز به حرکت درآورد، در این صورت است که خروج از رکود رخ می‌دهد.»

او می‌گوید: «عده‌ای این انتقاد را مطرح می‌کنند با وجود آنکه گزارش برآورد رشد اقتصادی کشور به تازگی تهیه شده است، در این گزارش چنین آمده که اقتصاد از رکود خارج شده است. مساله این است که با اطلاع‌رسانی درباره وضعیت رشد اقتصادی می‌خواهیم کاری کنیم که رشدی که در برخی صنایع رخ داده است، به طور با ثباتی به صنایع دیگری نیز منتقل شود. اگرنه ما در گذشته دو بار این تجربه را داشته‌ایم؛ اما به دلیل آنکه کسی از آن سخنی نگفته، توجهی هم به آن صورت نگرفته است؛ مانند اینکه دچار بیماری می‌شدیم به دکتر مراجعه نمی‌کردیم و خودمان خوب می‌شدیم. شبیه این وضعیت در اقتصاد رخ داده است؛ یعنی اقتصاد ایران دو یا سه فصل از رکود خارج شده است و دوباره به رکود بازگشته است؛ به عبارت دیگر با بهبود وضعیت نمی‌توان گفت، دوره رکود نیز پایان می‌یابد.»

با این حال منتقدان باور نداشتند که پس از رشد منفی 2/2 درصدی سال 92 (به روایت مرکز آمار)، اقتصاد ایران از رکود خارج شده و به رشد 5/2 درصدی رسیده است. چندی بعد بود که بانک مرکزی کارنامه اقتصاد ایران را در بهار 93 اعلام کرد و از رشد 6/4درصدی خبر داد.

براساس گزارش بانک مرکزی اقتصاد ایران پس از 8 فصل رشد منفی (از بهار 1391 تا زمستان 1392) در نهایت در بهار سال جاری، وارد رشد مثبت شده است. مطابق این گزارش، رشد اقتصادی بدون احتساب نفت کشور نیز در بهار سال جاری به میزان 4/4 درصد بوده است. بانک مرکزی با اشاره به رشد 6/4 درصدی اقتصاد کشور در بهار سال جاری و مقایسه نرخ این رشد با رشد منفی 1/4 درصدی اقتصاد کشور در بهار سال گذشته، عنوان کرده است «اقتصاد ایران پس از یک دوره طولانی از رکود، در فصل اول سال 1393 بهبود معناداری را تجربه کرده و اطلاعات رشد ارزش افزوده بخش‌هاي مختلف اقتصادي حاکي از آغاز روند بهبود و رونق نسبي در مقايسه با دوره مشابه سال قبل است.»

در این میان، سکوت مرکز آمار ایران تعجب‌برانگیز است. این نهاد رسمی که باید آمار بهنگام را اعلام كند با اینکه رشد اقتصادی بهار را مورد محاسبه قرار داده بود در اعلام آن دچار تردید شد و سکوت اختیار کرد. این موضوع سبب شد تا شائبه اختلاف در تیم اقتصادی دولت بر سر اعلام آمار رشد اقتصادی به وجود بیاید. برخی بر این باورند که رشد اقتصادی محاسبه شده از سوی مرکز آمار ایران بسیار کمتر از آن چیزی است که موسسه عالی آموزش در مدیریت و برنامه‌ریزی و بانک مرکزی اعلام کرده‌است. با این حال بايد منتظر ماند و ديد كه آیا آمار رشد محاسبه شده تابستان 93 از سوی بانک مرکزی نیز با آنچه ازسوی مرکز آمار ایران مورد محاسبه قرار گرفته است، تناقض خواهد داشت؟