در نخستین سال فعالیت دولت چهاردهم انجام شد؛
اقدامات سازمان بورس برای توسعه ابزارهای مشتقه و راه اندازی صندوق‌های کالایی
نقدینه - در سال نخست دولت چهاردهم، سازمان بورس و اوراق بهادار با اجرای مجموعه‌ای از برنامه‌های راهبردی، گام‌های بلندی در مسیر توسعه ابزارهای مالی، تسهیل تأمین مالی و افزایش شفافیت در بازار سرمایه برداشت. این اقدامات، ضمن گسترش دامنه ابزارهای مالی و تعمیق بازار، بستر جدیدی برای جذب سرمایه داخلی و خارجی و حمایت از تولید و زیرساخت‌های کشور فراهم کرده است.
به گزارش پایگاه خبری نقدینه ، سازمان بورس و اوراق بهادار در سال نخست دولت چهاردهم با هدف توسعه بازار سرمایه و افزایش نقش این بازار در تأمین مالی کشور، مجموعه‌ای از اقدامات مهم و نوآورانه را اجرایی کرده است. این اقدامات در حوزه‌های متنوعی شامل راه‌اندازی ابزارهای مالی جدید، تسهیل فرآیندهای تأمین مالی، ارتقای شفافیت و توسعه زیرساخت‌ها صورت گرفته است.
راه‌اندازی صندوق‌های مبتنی بر کالا و انرژی
با هدف ایجاد و توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر کالا، تابلوی اختصاصی این صندوق‌ها راه‌اندازی شد. هم‌چنین، معاملات صندوق «سینرژی» به‌عنوان نخستین صندوق حامل انرژی کشور آغاز شد تا امکان سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار بورس انرژی فراهم شود. علاوه بر این، صندوق سرمایه‌گذاری «نقره» با هدف گسترش ابزارهای مالی در بورس کالای ایران راه‌اندازی شد و فرایند صدور مجوز صندوق‌های مشابه در مرحله اجرا قرار دارد.
نوآوری در ابزارهای تأمین مالی
یکی از اقدامات مهم در سال گذشته، ایجاد امکان انتشار اوراق با عرضه خصوصی برای اوراق کوچک و کوتاه‌مدت بود. این اوراق با استفاده از ارکان ضامن، بازارگردان و متعهد پذیره‌نویسی منتشر می‌شود و در صورت موافقت خریداران، قابلیت حذف این ارکان نیز پیش‌بینی شده است. این اقدام با هدف تسهیل شرایط برای شرکت‌های کوچک و متوسط و افزایش سهم بازار سرمایه در نظام تأمین مالی صورت گرفت.
از دستاوردهای این طرح می‌توان به انتشار اوراق مرابحه کوتاه‌مدت با حجم ۵۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان برای شرکت‌های لیزینگ و مؤسسات مالی در نیمه نخست سال ۱۴۰۳ اشاره کرد. هم‌چنین، این امکان برای شرکت‌های استارتاپ و حوزه فین‌تک فراهم شده تا از این ابزار برای تأمین مالی پروژه‌های خاص استفاده کنند.
انتشار اوراق ارزی و جذب سرمایه خارجی
در حوزه تأمین مالی ارزی، اوراق سلف ارزی برای شرکت‌های صنعتی با پشتوانه ارز حاصل از صادرات طراحی شد. این اوراق با هدف تأمین مالی واردات تجهیزات و ماشین‌آلات و جذب سرمایه‌گذاران خارجی و منابع ارزی داخل کشور منتشر می‌شوند. بر اساس مدلی که کمیته تخصصی فقهی سازمان تصویب کرده است، تسویه این اوراق با گواهی سپرده طلا نیز امکان‌پذیر خواهد بود. هم‌چنین، بررسی امکان انتشار اوراق سلف موازی استاندارد ارزی با قابلیت تسویه با گواهی سپرده طلا در دستور کار قرار دارد که اجرای آن نیازمند همکاری بانک مرکزی است.
فروش متری مسکن و ابزارهای جدید در بازار مسکن
با هدف تسهیل خرید مسکن برای سرمایه‌گذاران خرد و تأمین مالی سازندگان، دستورالعمل معاملات اوراق سلف موازی استاندارد مسکن (فروش متری مسکن) تدوین و به هیئت‌مدیره سازمان بورس ارائه شد. این اقدام بخشی از برنامه توسعه ابزارها در بورس کالای ایران است و بستر مقرراتی آن در حال نهایی‌سازی است.
توسعه ابزارهای مشتقه و بازار توافقی
در حوزه ابزارهای مشتقه، معاملات قرارداد آتی و اختیار معامله بر روی واحدهای صندوق‌های طلای «دنای زاگرس» و «کهربا» راه‌اندازی شد. هم‌چنین، برای تقویت شفافیت در بازار توافقی، سامانه یکپارچه ثبت معاملات توافقی در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ راه‌اندازی شد.
افزایش سقف حجم معاملات بلوکی، توسعه دامنه دارایی‌های قابل معامله شامل اوراق بدهی، صندوق‌های اختصاصی و سهام شرکت‌های خارج از بورس و تشکیل کمیته ویژه نظارت بر تخلفات بازار توافقی از دیگر اقدامات این حوزه بود.
استفاده از اسناد اعتباری در تأمین مالی زنجیره تأمین
دستورالعمل «تأمین مالی در زنجیره تأمین به پشتوانه اسناد اعتباری» ابلاغ شد تا امکان استفاده از این اسناد در تسویه معاملات فراهم شود. این اقدام در اجرای ماده ۲۰ قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها و بهره‌برداری از ظرفیت‌های قانونی انجام شد.
این اقدامات نه‌تنها به تعمیق بازار سرمایه و افزایش شفافیت کمک کرده، بلکه مسیر جدیدی برای توسعه ابزارهای نوین مالی و تأمین مالی پروژه‌های تولیدی و زیرساختی در کشور گشوده است. سازمان بورس و اوراق بهادار تأکید دارد با تداوم این برنامه‌ها، بازار سرمایه به‌عنوان یکی از ارکان اصلی تأمین مالی اقتصاد ایران نقش پررنگ‌تری ایفا خواهد کرد.