بازخوانی روایت "روزنامه ایران" از مزیت طرح نشاندار کردن مالیاتها؛
شفافیت در محل هزینه‌‌‌کرد درآمدهای مالیاتی با نشاندار کردن مالیات
نقدینه - روزنامه ایران طی یک گزارشی به پیامدهای مثبت طرح نشاندار کردن مالیاتها پرداخت و نوشت: در حوزه توزیع عادلانه منابع مالیاتی، اجرای طرح نشان دار کردن مالیات ها و اختصاص ۹۰ درصد از ظرفیت مالیاتی استان تهران به ۱۶ استان محروم کشور، گامی موثر در جهت کاهش شکاف‌‌‌های منطقه‌‌‌ای و تحقق عدالت برداشته شده است.
به گزارش پایگاه خبری نقدینه ، روزنامه ایران نوشت: طرح «نشان دار کردن مالیات» به عنوان یک راهبرد کلیدی و ابزار نوین در نظام مالیاتی ایران، برای نخستین بار توسط سازمان امور مالیاتی کشور در سال ۱۴۰۳ با تخصیص یک‌درصد از درآمدهای مالیاتی به پروژههای سرمایهای اولویت‌‌‌دار و با مشارکت مستقیم مؤدیان مالیاتی با هدف ارتقا شفافیت از محل هزینه‌‌‌کرد درآمدهای مالیاتی، افزایش تمکین مالیاتی و ارتقای فرهنگ پرداخت داوطلبانه مالیات و جلب مشارکت مؤدیان مالیاتی طراحی و اجرایی شده است.
الزامات اجرایی طرح «نشان دار کردن مالیات»
این طرح مبتنی بر مصوبه هیات وزیران در تاریخ 10 تیتر 1403 و آیین‌نامه اجرایی «نشان دار کردن مالیاتها» است. بر اساس این مصوبه، سازمان برنامه و بودجه کشور موظف شده است تا با همکاری سازمان امور مالیاتی کشور سازکار مناسبی برای تخصیص یک‌درصد از کلیه درآمدهای مالیاتی به طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایهای اولویت دار، حسب انتخاب مؤدیان فراهم آورد.
بر اساس ماده (۲) آیین‌نامه مذکور، سازمان برنامه و بودجه موظف است هر ساله در بازه زمانی تعیین شده (پانزدهم اردیبهشت ماه) فهرستی از پروژه‌هایی که امکان خاتمه یافتن آنها تا پایان سال وجود دارد و همچنین طرح‌های اولویت دار هر استان را به همراه سقف اعتبار موردنیاز در همان سال برای هر پروژه به سازمان امور مالیاتی اعلام نماید.
سازمان امور مالیاتی نیز موظف است بستر الکترونیکی مناسبی را بر اساس اهداف و شرایط تعیین شده در آیین‌نامه، برای انتخاب مؤدیان مشمول تبصره ماده (۱۰۰) قانون مالیات‌‌‌های مستقیم فراهم نماید. این بستر امکان تخصیص آنلاین مالیات پرداختی مؤدیان به طرح‌ها و پروژههای مشخص شده را فراهم می‌نماید.
وضعیت موفقیت طرح «نشاندار کردن مالیات»
الف - اهداف اجرای طرح نشاندار کردن مالیات:
طرح «نشاندار کردن مالیات» توانسته است گام‌‌‌های موثری در راستای افزایش شفافیت، عدالت مالی و تسریع در اجرای پروژههای عمومی بردارد. یکی از دستاوردهای مهم این طرح، ایجاد شفافیت در تخصیص منابع از طریق امکان انتخاب پروژه‌‌‌ها توسط مؤدیان است. این سازوکار، ارتباط مستقیمی میان پرداخت مالیات و نتایج ملموس حاصل از آن برقرار کرده و به شکل قابل‌توجهی اعتماد عمومی را افزایش داده است؛ در نتیجه، میزان فرار مالیاتی کاهش یافته و تمایل به مشارکت داوطلبانه در پرداخت مالیات بیشتر شده است.
علاوه بر این، شفافیت در مصرف مالیاتها نیز از دیگر ابعاد مثبت طرح بوده است. اطلاع‌‌‌رسانی درباره نحوه هزینه‌‌‌کرد منابع مالیاتی، انگیزه مؤدیان برای پرداخت به‌‌‌موقع و داوطلبانه مالیات را تقویت کرده و نقش مهمی در بهبود فرهنگ مالیاتی ایفا نموده است.
در حوزه توزیع عادلانه منابع مالیاتی، اجرای طرح با اختصاص ۹۰ درصد از ظرفیت مالیاتی استان تهران به ۱۶ استان محروم کشور، گامی موثر در جهت کاهش شکاف‌‌‌های منطقه‌‌‌ای و تحقق عدالت اقتصادی بوده است. این سیاست نه تنها مشارکت مؤدیان در استان‌‌‌های برخوردار را افزایش داده، بلکه منابع مالی را به شکل هدفمند و منصفانه به پروژههای ضروری و زیرساختی در مناطق کمتر توسعه‌‌‌یافته هدایت کرده است.
در نهایت، اجرای این طرح فرصتی برای تسریع در اجرای پروژههای ملی فراهم کرده است؛ به‌‌‌گونه‌‌‌ای که امکان خاتمه یافتن طرح‌‌‌هایی که دارای حداکثر منافع عمومی برای اقشار مختلف جامعه هستند، بیش از پیش فراهم شده و روند تحقق اهداف توسعه‌‌‌ای کشور با سرعت بیشتری دنبال می‌شود.
ب - دستاوردهای اجرای طرح «نشاندار کردن مالیات:
طرح «نشاندار کردن مالیات» در مرحله اجرا، دستاوردهای متعددی برای نظام مالی و توسعه کشور به همراه داشته است. یکی از مهم‌ترین نتایج آن، تامین مالی پروژههای کلان در حوزه‌‌‌های زیرساختی نظیر آموزش و پرورش، آبرسانی، بهداشت و درمان، راه‌‌‌سازی و حمل‌‌‌ونقل بوده که بیشترین سهم را در جذب منابع مالیاتی به خود اختصاص داده‌‌‌اند. این تمرکز بر پروژههای حیاتی، نقش مهمی در ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و توسعه متوازن مناطق مختلف کشور ایفا کرده است.
از سوی دیگر، با انتشار گزارش‌‌‌های شفاف درباره پروژههای تامین اعتبار شده، سطح پاسخگویی سازمان به مؤدیان به شکل محسوسی بهبود یافته و گامی موثر در مسیر اعتمادسازی عمومی برداشته شده است. این اقدام موجب شفاف‌‌‌تر شدن فرآیندهای تخصیص منابع و افزایش پاسخگویی نهادهای ذی‌ربط گردیده است.
در کنار این اقدامات، اجرای کمپینهای رسانه‌‌‌ای از جمله تبلیغات محیطی، تولید تیزرهای تلویزیونی و انتشار اخبار در وب‌سایت‌‌‌ها، به افزایش آگاهی عمومی درباره طرح و ارتقای فرهنگ مالیاتی کمک شایانی کرده است. این اطلاع‌‌‌رسانی هدفمند، انگیزه پرداخت به‌‌‌موقع مالیات را در میان مؤدیان تقویت کرده و به تقویت رابطه میان شهروندان و نظام مالیاتی منجر شده است.
در نهایت، این اقدامات زمینه‌‌‌ساز افزایش مشارکت مردمی در فرآیندهای مالیاتی شده‌‌‌اند؛ به‌‌‌طوری که با گسترش فرهنگسازی و اطلاع‌‌‌رسانی، مؤدیان از نحوه تخصیص منابع مالیاتی به پروژههای توسعه‌‌‌ای آگاهی یافته‌‌‌اند. همچنین، فراهم شدن امکان مشارکت مستقیم مردم در نظام تخصیص درآمد و هزینه، نقش مهمی در کاهش شکایت‌‌‌های مالیاتی و بهبود تعامل بین مردم و نهاد مالیاتی داشته است.
ضرورت تداوم و تقویت طرح «نشاندار کردن مالیات»
طرح «نشان دار کردن مالیات» توانست در سال اول اجرا با پیشی گرفتن از کلیه اهداف تعیین شده به موفقیت چشمگیری دست یافته و به عنوان طرحی موفق در نظام مالیاتی معرفی شود. این موفقیت مرهون عواملی همچون، طراحی دقیق سازوکار اجرایی و همانگی موثر بین دستگاهی بوده است.
با توجه به عملکرد موفق این طرح، دستاوردهای چشمگیر آن در سال اول اجرا، بازخورد مثبت مؤدیان و نهادهای اجرایی و نقش آن در تحقق عدالت مالیاتی و شفافیت اقتصادی، و اثبات کارآیی بالای آن را در نظام مالیاتی کشور، این پرسش مطرح می‌شود که آیا تداوم این طرح در دستور کار دولت قرار خواهد گرفت یا خیر؟
دلایل ضرورت تداوم و تقویت طرح «نشاندار کردن مالیات»
طرح «نشاندار کردن مالیات» با هدف ارتقا کارآیی نظام مالیاتی و افزایش شفافیت در تخصیص منابع، مزایای متعددی را برای نظام اقتصادی و اجتماعی کشور به همراه دارد. یکی از مهم‌ترین آثار این طرح، تحقق اهداف اقتصادی کشور از طریق تخصیص هدفمند منابع مالیاتی به پروژههای سرمایهای است. این رویکرد، ضمن به‌‌‌کارگیری بهینه منابع، توسعه زیرساخت‌‌‌های ضروری برای رشد اقتصادی پایدار را تسهیل می‌کند.
از سوی دیگر، تقویت عدالت مالیاتی از طریق مشارکت مستقیم مؤدیان در انتخاب پروژه‌‌‌ها، یکی از ویژگی‌‌‌های برجسته این طرح به‌‌‌شمار می‌رود. این مشارکت فعال، احساس مسوولیت اجتماعی را در میان مؤدیان افزایش داده و موجب ارتقا اعتماد عمومی به نظام مالیاتی کشور می‌شود.
همچنین، با ایجاد ارتباط مستقیم میان پرداخت مالیات و خدمات عمومی ارائه‌‌‌شده، زمینه برای افزایش رضایتمندی مؤدیان فراهم می‌شود. این ارتباط معنادار، شکاف میان مؤدیان و دستگاه مالیاتی را از طریق شفاف‌‌‌سازی فرآیند هزینه‌‌‌کرد مالیاتها کاهش داده و زمینه‌‌‌ساز افزایش همکاری داوطلبانه شهروندان در پرداخت مالیات خواهد بود.
در نهایت، اجرای دقیق و اصولی این طرح می‌تواند به‌‌‌عنوان الگویی برای شفافیت و پاسخگویی در مدیریت منابع عمومی مورد استفاده قرار گیرد. این سطح از شفافیت، موجب ارتقا سلامت مالی در نظام حکمرانی و پاسخگویی بیشتر نهادهای اجرایی به جامعه خواهد شد.
نماد اعتماد و عدالت
طرح «نشاندار کردن مالیات» با ترکیب رویکردهای شفافیت در مدیریت منابع مالیاتی، مشارکت مردمی و توزیع عادلانه منابع به عنوان یک مدل موفق در نظام مالیاتی ایران تثبیت شده است. این طرح نه‌‌‌تنها تمکین مالیاتی را افزایش داده، بلکه اعتماد به نظام مالیاتی را نیز تقویت می‌کند. اجرای این طرح با وجود چالش‌‌‌های متعدد، از نظر شاخص‌‌‌های اجرایی موفقیت‌‌‌آمیز ارزیابی می‌شود.
در این راستا عملکرد سازمان امور مالیاتی نیز در گستره مجموعه‌ای از اقدامات گسترده و ملی در معرفی و شناساندن طرح، مزایای اقتصادی و اجتماعی آن و نحوه اجرای طرح از طریق تولید محتواهای آموزشی و اجرای کمپینهای رسانه ای، فرهنگسازی و تبیین اهداف طرح، گامی مهم در راستای آگاهی مؤدیان از فرآیند تخصیص مالیات و ترغیب و مشارکت مردمی در توسعه آبادانی کشور و همچنین ایجاد شفافیت در نحوه استفاده از منابع مالیاتی بوده است.
توسعه و تداوم این طرح با رفع چالش‌‌‌های موجود، می‌تواند به تحقق عدالت اجتماعی و توسعه پایدار کمک شایانی کند و درآمدهای پایدارتری برای دولت فراهم آورد. تداوم این طرح نیازمند تعهد تمامی نهادهای ذی‌ربط به اجرای دقیق مصوبات قانونی و همراهی تمام ذی‌نفعان، از جمله نهادهای دولتی و مؤدیان است.