سهم تحقیق و تفحص از تولید ناخالص داخلی فقط نیم درصد است

به گزارش پایگاه خبری نقدینه، مجید قاسمی در همایش نقش انجمن های علمی در برنامه ششم توسعه کشور که با حضور محمدباقر نوبخت و سورنا ستاری معاونان رییس جمهوری در محل دانشگاه خاتم برگزار شد، با ارائه مقاله ای تحت عنوان "جایگاه انجمن های علمی در تحقق سیاست های کلی نظام" افزود: تمام درهای تحقیق و توسعه در کشور باز است و ما باید از این درها عبور کنیم و از آنها نترسیم.

قاسمی موانع پژوهش در ایران را عدم برداشت صحیح نسبت به ماهیت پژوهش، کمبود بودجه تحقیق و توسعه، نبود زیرساخت حقوقی جهت مالکیت معنوی، وجود شکاف عمیق بین صنعت و دانشگاه، عدم تطابق نظام آموزشی و پژوهشی کشور با مقتضیات کشور و کمبود نقد پژوهش های انجام شده اعلام کرد.

 وی با ارایه تعریفی از انجمن علمی و فعالیت های آنها ، درباره اهمیت این انجمن ها گفت: انجمن های علمی با تخصص در یک حوزه خاص و با استفاده از مشارکت نخبگان و صاحبنظران و به کارگیری دانش و تخصص آنان به تولید و گسترش علم می پردازند و زمینه را برای تبدیل علم به فناوری و کار آفرینی در سطح جامعه فراهم می کنند.
مدیرعامل بانک پاسارگاد افزود: همچنین انجمن های علمی سیاستگذاران و مدیران را در اخذ تصمیم صحیح یاری نموده و بدین ترتیب با توجه به اهمیت علم و پژوهش در پیشرفت و توسعه جوامع، در ارتقاء علمی کشور نقش به سزایی دارند.
قاسمی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری درباره پژوهش مبنی بر این که  "تولید علم و تحقیقات، حیات آینده کشور است و عنصر تحقیق و پژوهش در همه جا به صورت یک اصل در مجموعه کارها باید مورد توجه قرار گیرد" به تبیین نقش پژوهش در اقتصاد پراخت و گسترش مرزهای دانش و گشودن افق های تازه برای آیندگان، کلید افزایش رشد اقتصادی از رهگذر ارتقای سطح بهره وری، افزایش رفاه اجتماعی و افزایش خودکفایی را از نتایج فعالیت این انجمن ها برشمرد .
وی با استناد به اهداف کلان کشور و برشمردن ویژگی های مندرج در افق سند چشم انداز به اهمیت پژوهش و انجمن ها در اسناد بالادستی از جمله سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، سیاست های کلی علم و فناوری، سیاست های کلی برنامه ششم توسعه و نقشه جامع علمی کشور و برنامه پنجم توسعه پراخت .
رییس شورای انجمن های علمی ایران تاکید کرد: در فرآیند تدوین برنامه ششم توسعه و لایحه بودجه سال1395هجری شمسی باید نسبت به تقویت نقش و جایگاه پژوهش، علم، فناوری و نوآوری به عنوان یک “موضوع خاص” با تأکید بر تسهیل مشارکت بخش غیر دولتی اهتمام ویژه صورت گیرد ضمن این که به منظور تحقق منویات مقام معظم رهبری، افزایش تدریجی سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی از وضعیت فعلی به یک درصد در قانون بودجه سال 1395 کل کشور و تا چهار درصد در سال 1399 عملیاتی شود. به علاوه ترتیبی اتخاذ شود تا یک تا دو درصد از کل اعتبارات هزینه ای، تملک دارایی های سرمایه ای همه دستگاه ها و بودجه عمومی شرکت ها برای پژوهش اختصاص یابد.
قاسمی خواستار آن شد که تنوع بخشی در تأمین منابع مالی و اعتبارات پژوهش و فناوری مورد توجه ویژه قرار گرفته و پس از تامین یک درصد سهم دولت در سال 1395 در سال های باقیمانده اهتمام شود تا دو درصد از طریق بخش غیر دولتی برای سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه تأمین شود به علاوه  ساز و کار مناسب برای حمایت ویژه از پژوهش های کاربردی تقاضا محور و مشتری گرا، با تأکید بر فناوری های نو، در تمامی دستگاه های اجرایی برای حل مشکلات و چالش های پیش روی توسعه کشور پیش بینی شود.

به گفته وی، نوسازی ناوگان پژوهشی کشور به ویژه از بعد تجهیزات آزمایشگاهی و زیر ساخت های ضروری توسعه فناوری در اولویت قرار بگیرد.
رییس شورای انجمن های علمی ایران به موضوع سهم مخارج تحقیق و توسعه در تولید ناخالص داخلی اشاره کرد و گفت: این نسبت در سال 2008 در آلمان 2.69 درصد و در کره جنوبی 3.36 درصد ولی در ایران تنها 0.75 درصد بوده است . همچنین روند رتبه ایران از نظر ارکان شاخص رقابت پذیری جهانی در سال 2013  به میزان 0.42 درصد برآورد شده است.
وی با مقایسه ایران از نظر متغیرهای رکن آمادگی فناوری در مقایسه با سوییس و ترکیه گفت: در بخش دسترسی به آخرین فناوری ها سوییس دارای رتبه 2 ، ترکیه دارای رتبه 64 و ایران دارای رتبه 99 بوده است . در بخش قابلیت سرمایه گاری مستقیم خارجی و انتقال فناوری نیز سوییس در رتبه 11، ترکیه در رتبه 52 و ایران در رتبه 102 قرار داشته اند. همچنین در بخش قابلیت جذب من آوری در سطح شرکت، سوییس در رتبه ،6 ترکیه دررتبه 36 و ایران در رتبه 132 قرار گرفته اند .   
قاسمی با مقایسه رتبه ایران از نظر آمادگی برای شبکه ای شدن اظهار داشت: در این زمینه، سوییس دارای رتبه 6، امارات متحده عربی دارای رتبه 23 ، ترکیه دارای رتبه 48،هلند دارای رتبه ،4 جمهوری آذربایجان دارای رتبه 57 و ایران دارای رتبه 94 هستند .
وی درباره وضعیت انجمن های علمی ایران نیز اعلام کرد که بر اساس آمار سال 1392  کمیسیون انجمن های علمی، در بخش علوم پایه 28 انجمن، در بخش فنی مهندسی 92 انجمن، در بخش علوم انسانی 105 انجمن، در بخش هنر 7 انجمن، در بخش کشاورزی 43 انجمن و در بخش میان رشته ای 54 انجمن ثبت شده اند که از این میان 17.3 درصد در رتبه A، 17.3 درصد در رتبه B ، 24 درصد  در رتبه C ، 14.9 درصد در رتبه D  و 26.4 درصد نیز در رتبه F جای گرفته اند .
رDیس شورای انجمن های علمی ایران با تاکید بر لزوم ایجاد نگرش پژوهش محور در همه سطوح تحصیلی و تبیین دقیق جایگاه انجمن های علمی در فرآیند تولید علم و پژوهش، به سخنان علی اکبر صالحی رییس سازمان نرژی اتمی کشور استناد کرد که در برنامه گفت و گوی ویژه خبری شببکه دو سیما در پاسخ به به پرسش مجری در خصوص“حق تحقیق و توسعه ” در بیانیه لوزان گفته بود: برای این که اهمیت تحقیق و توسعه را بگویم که البته این از نظر ذهنی است نه اینکه این حرف را گفته باشند، من فکر می کنم ما اگر میگفتیم حاضریم از تحقیق و توسعه دست بکشیم و درِ تحقیق و توسعه را ببندیم، آنها میگفتند بقیه کارها را هر طور که میخواهید انجام دهید، یعنی اینقدر تحقیق و توسعه برای آنها مهم بود و حاضر بودند که بگویند که فردو و نطنز را داشته باشید و هر کاری میخواهید انجام دهید، اما به شرطی که درِ تحقیق و توسعه را ببندید.

قاسمی همچنین بر لزوم ایجاد نگرش پژوهش محور در همه سطوح تحصیلی،  تبیین دقیق جایگاه انجمن های علمی در فرآیند تولید علم و پژوهش،  ضرورت رتبه بندی دقیق تر از انجمن های علمی،  برقراری ارتباط بین انجمن های علمی، انواع صنعت و دانشگاه ها، هدایت صحیح انجمن های علمی در جهت شناسایی تحقیقات مورد نیاز کشور، اختصاص بخشی از بودجه پژوهش به انجمن های علمی و  استفاده هر چه بیشتر از یافته های پژوهشی در فرآیند تصمیم گیری {خرد و کلان} تاکید کرد.