نقدینه- بررسی تجربه کشورهای مختلف در حذف صفر از پول ملی نشان می‌دهد این سیاست در کشورهایی موفق بوده که پیش از آن دست به اصلاحات اقتصادی زده و پس از آن نیز برنامه‌های ثبات ساز را پیاده کرده‌اند.
پربیننده ترین خبرها
آخرین خبرها
چهارشنبه 30 مرداد 1398
به گزارش پایگاه خبری نقدینه، در نشست نهم مرداد ۱۳۹۸هیات دولت لایحه «تغییر واحد پول ایران از ریال به تومان و حذف چهار صفر» تصویب شد. براساس این طرح واحد پول ملی جدید تحت عنوان «تومان» تعریف می‌شود که هر «تومان» معادل ۱۰هزار ریال فعلی و ۱۰۰ «ریال جدید» خواهد بود.
تغییر واحد پول ملی به شکل حذف صفرهای پول، از روش‌هایی است که در اقتصادهای مختلف متناسب با شرایط آنها در زمان اجرای سیاست، نتایج متفاوتی را در پی داشته است. در برخی کشورها که حذف صفر از پول ملی در شرایط با ثبات اقتصادی و با در نظر گرفتن الزامات مورد نیاز قبل از اجرای طرح و برنامه‌های پس از اجرای طرح، صورت گرفته، نتایج مثبتی را در برداشته است.
در این گزارش اهداف اقتصادی کشورها درباره حذف صفر «کاهش نرخ تورم و انتظارات تورمی»، «تقویت ارزش پول ملی»، «جلوگیری از خروج سرمایه»، «رفع کسری بودجه دولت» و «تقویت حساب جاری» بوده است.
کشورهایی مانند ترکیه که ضمن فراهم کردن زیرساخت های لازم، به همراه یک بسته سیاستی نسبت به حذف صفر از پول ملی خود اقدام کردند و بعد از اجرای طرح نیز برنامه ثبات ساز را پیاده کردند در این سیاست موفق بودند اما کشورهایی مانند برزیل که قبل از ایجاد ثبات در اقتصاد، اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کردند، طی هشت سال چهار بار با شکست مواجه شدند.
البته ناگفته نماند، حذف صفر از پول ملی، علاوه بر هزینه‌های اجتماعی که در جهت تغییر عادات جامعه به همراه دارد، هزینه‌های اقتصادی ناشی از فراهم کردن الزامات فنی طرح را نیز به دولت تحمیل می‌کند. از جمله این هزینه‌ها می‌توان به هزینه تغییر سیستم‌های پرداخت، سیستم‌های حسابداری، سوابق آماری و جمع‌آوری پول‌های قبلی اشاره کرد.
برخی کشورها همزمان با سیاست حذف صفر از پول ملی خود، نام واحد پول ملی خود را تغییر دادند و یا یک واژه جدید به آن افزودند. ترکیه، رومانی، بلاروس، لهستان و روسیه از جمله این کشورها به شمار می‌روند.
کشورهایی مانند برزیل و آرژانتین، چندین بار در شرایط ابرتورمی، اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کردند (۱۸بار برزیل طی ۶مرحله و ۱۲بار آرژانتین طی ۴مرحله) و هر بار با شکست روبه رو شدند که از دلایل آن می‌توان به ضعف ساختار اقتصادی این کشورها پیش از اجرای طرح اشاره کرد.
یکی از موضوعاتی که در اعمال این سیاست، مورد توجه کشورها بوده؛ زیرساخت‌ها و الزاماتی است که برای حذف صفر از پول ملی مورد نیاز است. به عنوان نمونه؛ کشور رومانی پیش از اجرای طرح، زیرساخت‌های لازم را از طریق اقداماتی همچون بازنگری قانون و تبیین ضرورت‌ها، ایجادهماهنگی در نظام‌های حسابداری، نرم‌افزارها، خودپردازها و تبلیغات جامع در رسانه‌ها، فراهم کرد و برخی کشورها نیز بازه‌ای را برای اجرای آزمایشی این طرح درنظر گرفتند.
ترکیه
ترکیه در سال ۲۰۰۵با هدف رشد قوی اقتصادی، حساب جاری خارجی پایدار و کاهش تورم اقدام به حذف ۶صفر از لیر واحد پول این کشور کرد. در سال اجرای این طرح نرخ تورم ترکیه ۸.۲و نرخ رشد اقتصادی آن ۹بود. نرخ تورم ترکیه ۲سال پیش از اجرای این طرح ۲۵.۳بود که دو سال بعد از اجرای طرح به ۸.۸درصد کاهش یافت. همچنین رشد اقتصادی ترکیه ۲سال بعد از حذف صفر نیز به ۵درصد رسید.
دلیل موفقیت این کشور در حذف صفر اجرای برنامه جامع ثبات سازی عنوان شده است.
لهستان
لهستان در سال ۱۹۹۵اقدام به حذف چهار صفر از پول ملی خود با هدف تقویت پول ملی، کاهش نرخ ارز و کاهش تورم کرد. نرخ تورم این کشور در سال اجرا ۲۷.۹درصد و نرخ رشد اقتصادی آن ۶.۷درصد بود. نرخ تورم لهستان ۲سال پیش از حذف صفرها ۳۵.۳درصد بود که با اجرای این سیاست به ۱۴.۹درصد کاهش یافت. همچنین نرخ رشد اقتصادی لهستان که ۲سال قبل از حذف ۴صفر ۴.۳درصد محاسبه شده بود، ۲سال بعد از اجرای این طرح به ۷.۱درصد رسید.
دلیل موفقیت این کشور آزادسازی اقتصادی قبل از حذف صفرها بوده است.
اوکراین
اوکراین نیز در سال ۱۹۹۶و برای مهار تورم و کسری بودجه دولت اقدام به حذف ۵صفر از پول ملی خود کرد. در سال اجرای این طرح نرخ تورم در اوکراین ۸۰.۲درصد و نرخ رشد اقتصادی منفی ۹.۹درصد بود.
در حالی که نرخ تورم ۲سال قبل از اجرای این سیاست در اوکراین ۸۹۱.۲درصد بود، دو سال بعد از اجرا به ۱۰.۶درصد کاهش یافت. همچنین نرخ رشد اقتصادی اوکراین که منفی ۲۲.۸درصد بود، به منفی ۱.۸درصد افزایش یافت.
روسیه
روسیه در سال ۱۹۹۸و در حالی که نرخ تورم ۲۷۷درصدی و نرخ رشد اقتصادی منفی ۵.۳۴۵درصدی را تجربه می کرد، برای خروج از بی ثباتی اقتصادی، کاهش نرخ ارز و افزایش قدرت پول ملی و همچنین جلوگیری از خروج سرمایه از کشور اقدام به حذف ۳صفر از روبل کرد.
نرخ تورم این کشور دو سال قبل از اجرا ۴۷.۷و دو سال بعد از اجرا ۲۰.۷۷عنوان شده است. رشد اقتصادی این کشور نیز که ۲سال قبل از اجرای این سیاست، منفی ۳.۶محاسبه شده بود، ۲سال بعد از اجرای طرح به ۱۰.۰۴۶درصد افزایش یافت.
بلغارستان
بلغارستان نیز در سال ۱۹۹۹و زمانی که تورم آن ۲.۶و نرخ رشد اقتصادی آن منفی ۰.۵درصد بود با هدف کاهش نرخ ارز و تورم اقدام به حذف سه صفر از پول ملی خود کرد.
دو سال قبل از اجرای این طرح نرخ تورم در بلغارستان ۱۰۶۱.۲درصد بود که دو سال بعد از آن به ۷.۴درصد کاهش یافت. نرخ رشد اقتصادی این کشور نیز که ۲سال قبل از حذف صفرها منفی ۱.۶بود، ۲سال بعد از اجرای این سیاست به ۳.۸درصد افزایش یافت.
رومانی
رومانی در سال ۲۰۰۵و با هدف افزایش قدرت پول ملی ۴صفر را از پول ملی خود حذف کرد. در سال اجرای این سیاست نرخ تورم این کشور ۹درصد و نرخ رشد اقتصادی نیز ۴.۲درصد بود. در حالی که نرخ تورم این کشور ۲سال قبل از حذف چهار صفر ۱۵.۴درصد عنوان شده بود، ۲سال بعد از اجرای این طرح به ۴.۸درصد کاهش یافت.
همچنین نرخ رشد اقتصادی این کشور نیز که در سال ۱۹۹۷معادل ۵.۵درصد محاسبه شده بود، در سال ۲۰۰۱به ۶.۹درصد افزایش یافت.
دلیل موفقیت رومانی در اجرای سیاست حذف صفر نیز تبلیغات جامع در رسانه ها، بازنگری قانون و ایجاد ضرورت ها، ایجاد هماهنگی در سیستم‌های حسابداری و نرم‌افزارها و خودپردازها عنوان شده است.
آرژانتین
آرژانتین در سال ۱۹۹۲، چهار صفر از پول ملی خود را حذف کرد. در این سال نرخ رشد اقتصادی این کشور ۱۰.۳درصد بود اما آماری از نرخ تورم آن موجود نیست.
با این حال ۲سال قبل از اجرای این سیاست، نرخ رشد اقتصادی این کشور منفی ۱.۳درصد بود که ۲سال بعد از اجرای آن ۵.۸درصد شده است.
برزیل
به گزارش ایبِنا، برزیل نیز در سال ۱۹۹۴و در حالی که نرخ تورم ۲۰۷۵.۸درصدی با نرخ رشد اقتصادی ۵.۸درصدی را تجربه می کرد، اقدام به حذف ۳صفر از پول ملی خود کرد. نرخ تورم برزیل ۲سال قبل از اجرای این سیاست، ۹۵۲درصد بود که ۲سال بعد از اجرای آن به ۱۵.۸درصد رسید. نرخ رشد اقتصادی برزیل نیز که در سال ۱۹۹۲معادل منفی ۰.۶درصد محاسبه شده بود، ۲سال بعد از اجرای این طرح به ۰.۲درصد رسید.
<###dynamic-0###>